Loading AI tools
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Edukacja zróżnicowana ze względu na płeć (ang. single-sex education) – sposób kształcenia opierający się na pedagogicznym założeniu, że chłopcy i dziewczęta od pewnego wieku uczą się i rozwijają inaczej i potrzebują innego podejścia w szkole. Celem tego modelu edukacyjnego jest wyrównanie szans edukacyjnych obu płci.
Edukacja zróżnicowana uwzględnia różne formy jej realizacji:
Edukacja zróżnicowana dominowała do połowy XX w., szczególnie w szkolnictwie średnim i wyższym.
W latach sześćdziesiątych XX wieku w krajach Europy Zachodniej w Stanach Zjednoczonych, Kanadzie, Australii i Nowej Zelandii niemal całkowicie zastąpiono model zróżnicowany modelem koedukacyjnym. Wobec krytyki tego modelu część szkół prywatnych powraca do rozdziału płci[2].
Na początku XXI w. w edukacji zróżnicowanej pojawił się termin antropologii diadycznej. Według tej koncepcji płeć różnicuje ludzi tak bardzo, że każda z obu płci posiada swoją własną „antropologię”[3].
Wśród zalet edukacji zróżnicowanej ze względu na płeć, zwolennicy tej koncepcji wymieniają:
Wady edukacji rozdzielnej, na jakie wskazują jej przeciwnicy, to:
Większość badań wskazuje, że choć istnieją drobne różnice w budowie mózgu osobnika płci męskiej i żeńskiej, to wynikające stąd różnice w percepcji i przetwarzaniu informacji przez chłopców i dziewczęta są znacznie mniejsze, niż indywidualne różnice między dziećmi tej samej płci. W przypadku osób dorosłych różnice sprawności intelektualnej między płciami przestają mieć jakiekolwiek znaczenie[6].
Przeprowadzone w Wielkiej Brytanii badania nie wykazały, aby chłopcy lub dziewczęta wybierali inne przedmioty lub mieli lepsze wyniki w nauce w zależności od tego, czy uczą się w szkołach koedukacyjnych, czy realizujących koncepcję edukacji zróżnicowanej. Istnieją bardzo dobre szkoły oparte na obu tych koncepcjach. Podstawowymi czynnikami są zdolności uczniów, środowisko, z jakiego się wywodzą oraz kwalifikacje nauczycieli. Autorzy przytaczanego badania przebadali szczegółowo argumenty zwolenników edukacji zróżnicowanej i stwierdzili, że zazwyczaj są to argumenty nieadekwatne lub wybiórczo przedstawiane[7].
Dotyczy to np. badań naukowych prowadzonych od początku lat 90., mających dowodzić[8], że dzieci ze szkół zróżnicowanych ze względu na płeć osiągają lepsze rezultaty niż dzieci ze szkół mieszanych.
O społecznych korzyściach płynących z edukacji zróżnicowanej pisał np. amerykański badacz Cornelius Riordan, powołując się na socjologa społecznego Jamesa Colemana[9].
Istnieje szereg organizacji promujących edukację zróżnicowaną ze względu na płeć. Należą do nich m.in. Federacja Skautingu Europejskiego czy ZHR.
Na stronie FSE czytamy: Aby stworzyć dobre warunki dla wychowania chłopców i dziewcząt, i uszanować naturalne zróżnicowanie rozwoju psychofizycznego obu płci, Stowarzyszenie postanowiło zaproponować rodzicom umieszczenie dziewcząt w jednostkach żeńskich, a chłopców w jednostkach męskich[10].
W USA w roku 2001 wprowadzono poprawki do uchwalonej w 1972 roku ustawy edukacyjnej, które zniosły wcześniejszy nakaz koedukacji w szkołach publicznych. Przeznaczono również 450 mln USD rocznie na wsparcie edukacji zróżnicowanej w tych szkołach.
W rezultacie liczba szkół zróżnicowanych wzrosła z 4 w 1998 r. do 540 w 2009 r., według danych ze strony internetowej National Association for Single Sex Public Education[11]
Jak podaje raport Komisji Europejskiej o edukacji w Europie z grudnia 2009[1], w Europie jedynie w kilku krajach istnieją publiczne szkoły zróżnicowane:
Jak podaje raport[1], w Wielkiej Brytanii i Irlandii istnieje tradycja uważania szkół zróżnicowanych za „lepsze”.
W Irlandii widać spadek popularności edukacji zróżnicowanej. W 1975 r. 60% dzieci uczyło się w podstawówkach zróżnicowanych, w 2005 r. – 20%.
Jak podaje raport[1], w całej Europie istnieją prywatne szkoły zróżnicowane. W większości przypadków są to szkoły wyznaniowe (katolickie, protestanckie, muzułmańskie).
Wiele szkół w Polsce przyjęło model edukacji zróżnicowanej. Są to np.:
W sierpniu 2011 roku z inicjatywy kilku osób, zaangażowanych w promowanie Edukacji Zróżnicowanej, powstał Pierwszy w Polsce serwis informacyjny o Edukacji Spersonalizowanej i Zróżnicowanej SESiZ[23]. Jego celem jest promowanie tego modelu nauczania poprzez współpracą z placówkami edukacyjnymi korzystającymi z tej formy edukacji.
Jednym ze stowarzyszeń promujących edukację zróżnicowaną w Polsce jest Stowarzyszenie Sternik[24][25]
W dniach 7–8 października 2011 w Warszawie odbył się światowy kongres edukacji zróżnicowanej[26], na którym wystąpiło ponad trzydziestu prelegentów z całego świata[27].
Najważniejsze stowarzyszenia oraz strony promujące ten model kształcenia:
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.