Loading AI tools
1937 Dornier Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Dornier Do 24 – niemiecka łódź latająca wytwórni Dorniera z 1937, służąca jako samolot rozpoznawczy, transportowy i ratowniczy w czasie II wojny światowej, a potem aż do lat 1970[1].
 Dornier Do 24 w barwach holenderskich | |
| Dane podstawowe | |
| Państwo | |
|---|---|
| Producent | |
| Typ |
łódź latająca przeznaczona do wykonywania zadań ratownictwa morskiego i transportu |
| Konstrukcja |
trzysilnikowy górnopłat o konstrukcji metalowej, kabina zakryta |
| Załoga |
4-6 |
| Historia | |
| Data oblotu | |
| Lata produkcji |
1937–1945 |
| Dane techniczne | |
| Napęd |
trzy dziewięciocylindrowe silniki gwiazdowe BMW–Bramo 323R-2 chłodzone powietrzem, śmigła trójłopatowe VDM o średnicy 3,50 m. (wersja T-1) |
| Moc |
moc startowa: 735 kW moc maksymalna: 691 kW |
| Wymiary | |
| Rozpiętość |
27,00 (wersja T-1) |
| Długość |
21,89 m (wersja T-1) |
| Wysokość |
5,75 m (wersja T-1) |
| Powierzchnia nośna |
108 m² (wersja T-1) |
| Masa | |
| Własna |
9 400 kg (wersja T-1) |
| Użyteczna |
16 200 kg (wersja T-1) |
| Zapas paliwa |
w zbiornikach wewnętrznych 5320 dm³ (wersja T-1) |
| Osiągi | |
| Prędkość maks. |
340 km/h na wys. 4800 m (wersja T-1) |
| Prędkość przelotowa |
250 km/h |
| Prędkość wznoszenia |
13 min. na wys. 4000 m |
| Pułap |
7500 m (wersja T-1) |
| Zasięg |
max. 4700 km (na wys. 5400 m) (wersja T-1) |
| Dane operacyjne | |
| Uzbrojenie | |
| dwa karabiny maszynowe MG 15 kalibru 7,92 mm (jeden w wieżyczce na dziobie, drugi w ogonie), jedno działko HS.404 kalibru 20 mm (w wieżyczce na grzbiecie kadłuba) | |
| Użytkownicy | |
 III Rzesza,  Holandia,  Francja,  Hiszpania,  Indonezja,  Szwecja | |
| Rzuty | |
 | |
Prototyp został oblatany 3 lipca 1937, załoga składała się z 5-6 osób. Po próbach fabrycznych uruchomiono produkcje seryjną w wersji Do-24K dla Holandii oraz w wersji niemieckiej Do-24T. Holandia wraz z prototypem zakupiła wersję seryjną i w połowie 1938 rozpoczęto produkcję. Wiosną pierwszy egzemplarz Do 24K opuścił halę produkcyjną. Po wkroczeniu wojsk niemieckich w 1940 holenderska linia produkcyjna pracowała dalej, tym razem na potrzeby niemieckiego lotnictwa morskiego, wypuszczając samoloty pod oznaczeniem Do-24N. Łączna produkcją zamknęła się liczbą prawie 300 samolotów[2].
Trójsilnikowy górnopłat, o w pełni metalowej, półskorupowej konstrukcji, kryty blachą duralową. Kadłub podzielony na 8 wodoszczelnych przedziałów (dzięki temu po uszkodzeniach pojedynczych przedziałów przez ostrzał posiadał nadal własności pływania), po bokach kadłuba pływaki ustateczniające. Skrzydła wyposażone w lotki i klapy krokodylowe. Wersja Do-24/72 posiadała podwozie chowane w locie, trzy golenie po dwa koła[2].
Napęd stanowiły:
Na uzbrojenie składały się cztery kaemy MG-15 kal. 7,92 mm w dwóch stanowiskach strzeleckich, oraz działko kal. 20–30 mm w wieżyczce na kadłubie; samolot mógł przenosić do 600 kg bomb pod skrzydłami.
| Do-24K | Do-24T | Do-24/72 | |
|---|---|---|---|
| rozpiętość m | 27,00 | 27,00 | 28,00 |
| długość m | 21,9 | 21,89 | 24,00 |
| wysokość m | 5,45 | 5,75 | 7,60 |
| powierzchnia nośna m² | 108,0 | 108,0 | 110,0 |
| masa własna kg | 9100 | 10600 | – |
| masa całkowita kg | 14500 | 18 400 | 17600 |
| prędkość maksymalna km/h | 340 | 340 | – |
| prędkość przelotowa km/h | 318 | 295 | 285 |
| pułap praktyczny m | 5900 | 6300 | 4600 |
| zasięg bojowy km | – | 3340 | – |
| zasięg maksymalny km | 2900 | 2700 | 3080 |
Pierwsze Do-24 trafiły do Luftwaffe w kwietniu 1940. Używane były do lotów rozpoznawczych, patrolowych, transportowych i innych, ale najbardziej zasłużyły się w roli maszyn ratowniczych. Podczas II wojny samoloty po wodowaniu zabrały na pokłady ponad 12000 rozbitków. Jako transportowiec mógł zabrać 24 żołnierzy z 30 kg oporządzenia. Znany jest przypadek ewakuowania 40 żołnierzy z niesprawnym jednym z trzech silników[2]. Latały praktycznie nad wszystkimi akwenami, na i nad którymi operowały siły niemieckie: Atlantykiem, Morzem Północnym, Morzem Arktycznym, Morzem Śródziemnym, Bałtykiem, Morzem Czarnym. W początkowym okresie wojny samoloty intensywnie latały nad kanałem La Manche. Dornier wykazywał znakomitą dzielność morską, dzięki czemu możliwe było wodowanie na dość wzburzonym morzu i start z rozbitkami (fale o wysokości do 1 m)[1][2].
Łodzie latające Do-24 trafiły też do służby w innych państwach, między innymi w Australii (6 egzemplarzy pod oznaczeniem A-49), Francji (zbudowano na licencji 20 egz. w zakładach CAMS, po II wojnie zbudowano kolejne 22 maszyny), Hiszpanii (12 zakupionych łodzi jako HR-5 używano do 1967 roku oraz na licencji zbudowano kolejne 26 egzemplarzy), Holandii (37 egzemplarzy licencyjnych), Indonezji, Szwecji (kilka egzemplarzy) i ZSRR (kilka egzemplarzy).
Samoloty holenderskie bazujące w Holenderskich Indiach Wschodnich, od 13 grudnia 1941 wykonywały loty bojowe w celu zwalczania floty japońskiej. 17 grudnia 1941 zatopiły bombami niszczyciel japoński „Shinonome”. Gdy Japończycy zajęli Indie Holenderskie, ostatnie 6 egzemplarzy przeleciało do Australii. Samoloty najdłużej służyły w hiszpańskim ratownictwie morskim, aż do 1970[2].
Popularność samolotu spowodowała, że kilka razy próbowano go modyfikować. Po II wojnie powstała wersja Do-24TT napędzana silnikami turbośmigłowymi. W 1972 zbudowano wariant Do-24/72 i planowano nawet uruchomienie produkcji seryjnej, lecz zrezygnowano wobec niewielkiego zapotrzebowania na łodzie latające. Do początku XXI w. pozostało kilka samolotów w rękach prywatnych, między innymi jeden z nowym płatem i silnikami turbośmigłowymi został zaprezentowany podczas Berlińskiego Salonu Lotniczego w 2004. Lata nim właściciel Iren Dornier (wnuk właściciela zakładów Dornier Claude'a Dornier'a)[2].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
