Dom Erazma Barącza w Krakowie

Dom Erazma Barącza – zabytkowa kamienica znajdująca się w Krakowie, w dzielnicy I przy ul. Karmelickiej 51, na rogu z ul. Henryka Siemiradzkiego, na Piasku.

Dom Erazma Barącza

nr rej. Gminna ewidencja zabytków – Kraków[1]
Państwo	Polska
Województwo	małopolskie
Miejscowość	Kraków
Adres	ul. Karmelicka 51
Typ budynku	kamienica
Rozpoczęcie budowy	1867
Ważniejsze przebudowy	1922
Położenie na mapie Polski Dom Erazma Barącza
Położenie na mapie województwa małopolskiego Dom Erazma Barącza
Położenie na mapie Krakowa Dom Erazma Barącza
50°04′06,0″N 19°55′39,4″E

Historia

Kamienica została wzniesiona w 1867. W 1922 została nabyta przez emerytowanego naczelnika salin wielickich Erazma Barącza i gruntownie przebudowana. Nowy właściciel zgromadził w budynku bogatą kolekcję sztuki, m.in. obrazy współczesnych artystów polskich, w tym ponad 100 prac Axentowicza, Malczewskiego, Wyczółkowskiego i innych, rzeźby, meble i zegary. W jego kolekcji znajdowały się także orientalne tkaniny i broń oraz wyroby rzemiosła artystycznego.

Po śmierci Barącza, w 1928, zgodnie z jego testamentem, kamienica i zbiory, obejmujące ponad 500 eksponatów, przeszły na własność Muzeum Narodowego w Krakowie. Z jego daru powstał nowy oddział muzeum: IV oddział im. Erazma Barącza.

Oddział muzeum funkcjonował w kamienicy do 1939. Podczas II wojny światowej Niemcy rozgrabili zbiory, zwłaszcza obrazy i tkaniny. Dzięki poświęceniu ówczesnego dyrektora Muzeum Narodowego Feliksa Kopery i innych pracowników udało się ocalić część eksponatów, przenosząc je do innych budynków, m.in. do magazynu na ul. Karmelickiej i do Domu Jana Matejki. W 1944 Niemcy opróżnili dom, eksmitowali kustosza i pracownika muzeum, a następnie urządzili w nim koszary policji.

Po wojnie oddział im. Erazma Barącza nie został reaktywowany, a rozproszone eksponaty zasiliły zbiory innych oddziałów Muzeum Narodowego. Wnętrza kamienicy zaadaptowano na mieszkania.

Architektura

Kamienica jest jednopiętrowa, z sześcioosiową fasadą skierowaną na ulicę Karmelicką.

Przypisy

1. Gminna ewidencja zabytków Krakowa. Biuletyn Informacji Publicznej Miasta Krakowa. [dostęp 2021-10-20].

Źródła

• Praca zbiorowa: Zabytki Architektury i budownictwa w Polsce. Kraków, Krajowy Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków, Warszawa 2007, ISBN 978-83-9229-8-1
• Diana Błońska, O Muzeum Narodowym w Krakowie w czasie drugiej wojny światowej, Klio. Czasopismo poświęcone dziejom Polski i powszechnym, t. 28 (1)/2014, s. 85–128, PL ISSN 1643-8191