Loading AI tools
Dimitrios Joanidis (gr. Δημήτριος Ιωαννίδης; ur. 13 marca 1923 w Atenach, zm. 16 sierpnia 2010 tamże) – grecki wojskowy, uczestnik zamachu stanu z 21 kwietnia 1967, jeden z przywódców junty czarnych pułkowników.
 generał brygady (degradacja) | |
| Data i miejsce urodzenia |
13 marca 1923 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
16 sierpnia 2010 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1943–1974 |
| Siły zbrojne |
|
| Stanowiska |
szef wojskowej policji politycznej (ESA) |
| Główne wojny i bitwy | |
| Późniejsza praca |
osadzony w więzieniu |
Urodził się w Atenach, lecz jego rodzina wywodziła się z Epiru. Ukończył akademię wojskową[1]. W czasie II wojny światowej walczył z okupantami w szeregach prawicowej partyzantki[1]. Od 1952 był agentem CIA[2].
Wziął udział w zamachu stanu z 21 kwietnia 1967. Po zwycięstwie puczystów stanął na czele wojskowej policji politycznej (ESA) i kierował zwalczaniem wszelkich form opozycji przeciwko reżimowi[1], będąc jedną z najbardziej wpływowych postaci w kraju[3]. Podległy mu aparat represji był odpowiedzialny za uwięzienie kilku tysięcy osób uznanych za sympatyków lewicy i usunięcie kolejnych ze stanowisk w administracji publicznej, na uczelniach i w sądownictwie[3]. W 1970 awansowany na stopień pułkownika, w 1973 został generałem brygady. Kierował krwawą pacyfikacją strajku studentów Politechniki Ateńskiej[4] w grudniu tego samego roku[1].
Przekonany, iż rząd lidera zamachu stanu, Jeorjosa Papadopulosa prowadził zbyt liberalną politykę, zorganizował drugi zamach, w czasie którego Papadopulos został obalony[1]. Po zwycięstwie drugiego puczu Joanidis objął faktyczną władzę w państwie, chociaż oficjalnie prezydentem Grecji został gen. Fedon Gizikis[3].
Upadek Joanidisa i rządów czarnych pułkowników nastąpił po wydarzeniach na Cyprze w 1974. Z inicjatywy junty, dążącej do natychmiastowej realizacji idei enosis – przyłączenia Cypru do Grecji – 15 lipca 1974 grecko-cypryjska nacjonalistyczna podziemna organizacja bojowa EOKA 2 zbrojnie obaliła demokratyczny rząd prezydenta Makariosa III, powołując Rząd Ocalenia Narodowego z Nikosem Sampsonem na czele[5]. Joanidis wierzył, że przyłączenie Cypru do Grecji pomoże podnieść prestiż jego rządu[6]. Pod pretekstem obrony tureckiej mniejszości, 20 lipca 1974 rozpoczęła się pierwsza faza interwencji zbrojnej Turcji na wyspie[7]. 22 lipca 1974, wobec szybkich sukcesów militarnych Turków, nieuznany przez społeczność międzynarodową rząd Sampsona podał się do dymisji. Makarios III powrócił na urząd prezydenta[8]. Rada Bezpieczeństwa ONZ i siły greckie wezwały do wstrzymania ognia, co nie zahamowało kontynuacji tureckiej operacji desantowej. Ogłoszona w Grecji mobilizacja obnażyła skrajne nieprzygotowanie organizacyjne kraju do obrony[potrzebny przypis]. W rezultacie opisywanych wydarzeń jeszcze w lipcu 1974 junta grecka ustąpiła. 23 lipca Fedon Gizikis telefonicznie zaprosił do utworzenia nowego cywilnego rządu Konstandinosa Karamanlisa[9]. Członków junty, wśród nich Joanidisa, aresztowano[10].
24 lutego 1975 grupa oficerów 2 korpusu armii greckiej dokonała nieudanej próby zamachu stanu w celu uwolnienia Joanidisa i przywrócenia władzy wojskowej[11].
W procesie czarnych pułkowników w 1975 został skazany na karę śmierci, niemal natychmiast zmienioną na wyrok dożywotniego więzienia[1]. Sądzony był m.in. za pacyfikację strajku studentów politechniki; udowodniono mu siedem przypadków morderstw i 38 usiłowania zabójstwa[12]. Wobec rzekomego zaginięcia odnośnej części akt do dziś nie ujawniono szczegółowych ustaleń o związkach junty z wydarzeniami na Cyprze w 1974[13].
Zmarł jako więzień, w szpitalu, 16 sierpnia 2010, wskutek niewydolności dróg oddechowych[1][14].
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
