Dania (alfabet fonetyczny)

Dania – system transkrypcji fonetycznej przystosowany do zapisu głosek języka duńskiego. Jest powszechnie stosowany w słownikach, podręcznikach oraz omówieniach fonetyki języka duńskiego.

Twórcą alfabetu Dania jest językoznawca Otto Jespersen, który opublikował go wraz ze szczegółowym omówieniem poszczególnych głosek w 1890 r. w duńskim czasopiśmie językoznawczym Dania: Tidsskrift for Folkemaal og Folkeminder. Nazwa alfabetu pochodzi od nazwy czasopisma.

Ideą alfabetu Dania jest przypisanie każdej głosce jednego znaku, co nie ma miejsca w ortograficznym zapisie języka duńskiego. Głoski w tym systemie zwyczajowo zapisuje się kursywą w nawiasach kwadratowych. W użyciu są wszystkie litery alfabetu duńskiego oraz szereg liter spoza niego, m.in.: [ð], [ö], [ŋ], [ɔ] i inne (przy czym znaki stosowane w piśmie jako warianty tej samej litery, np. œ/æ w zapisie Dania mają różne wartości). Stosowane obok liter znaki to m.in. ˈ na oznaczenie głównego i ˌ pobocznego akcentu wyrazowego, ˀ na oznaczenie stødu (niepełnego zwarcia krtaniowego) czy · na oznaczenie długiej samogłoski.

Mimo podobieństw Danii do międzynarodowego alfabetu fonetycznego IPA istnieje między tymi systemami zapisu szereg rozbieżności, np. ta sama głoska zapisywana jest w D. jako [æ], a w IPA jako [ɛ]; ta sama cecha (długość samogłoski) oznaczana jest w D. znakiem ·, a w IPA znakiem : itd.

Przykładowy zapis w alfabecie Dania: słowo „encyklopedia”, duń. „encyklopædi”: [αŋsyklopæˈdiˀ].

Zobacz też

• alfabet fonetyczny
• Międzynarodowy alfabet fonetyczny

Bibliografia

• Lydskrift og almen fonetik. W: Steffen Heger: Sprog og lyd. Elementær dansk fonetik. Wyd. 2. Kopenhaga: Akademisk Forlag, 1998, s. 140–152. ISBN 87-500-3089-2. (duń.).
• Danias lydskrift. W: Otto Jespersen: Dania: Tidsskrift for Folkemaal og Folkeminder. 1890–1892, s. 33–79. (duń.).

Linki zewnętrzne

• Aplikacja on-line do wpisywania znaków w systemie Dania

Encyklopedie internetowe (alfabet fonetyczny):

• DSDE: Dania