![cover image](https://wikiwandv2-19431.kxcdn.com/_next/image?url=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f0/Cop%25C3%25A1n_Ballcourt.jpg/640px-Cop%25C3%25A1n_Ballcourt.jpg&w=640&q=50)
Copán
Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Copán – miasto Majów położone w zachodniej części Hondurasu nad rzeką Río Copán.
Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO | |||
![]() | |||
Państwo | |||
---|---|---|---|
Typ |
kulturowy | ||
Spełniane kryterium |
IV, VI | ||
Numer ref. | |||
Region[infobox 2] |
Ameryka Łacińska i Karaiby | ||
Historia wpisania na listę | |||
Wpisanie na listę |
1980 | ||
![]() | |||
| |||
![Thumb image](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/CopanHFace.jpg/220px-CopanHFace.jpg)
![Thumb image](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/43/CPN_STR_22_01.jpg/640px-CPN_STR_22_01.jpg)
![Thumb image](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/de/Honduras-0153_%282213588425%29.jpg/640px-Honduras-0153_%282213588425%29.jpg)
![Thumb image](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cc/Altar_Q_at_Cop%C3%A1n%2C_Honduras.jpg/640px-Altar_Q_at_Cop%C3%A1n%2C_Honduras.jpg)
![Thumb image](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/27/Yax_Kuk_Mo.jpg/640px-Yax_Kuk_Mo.jpg)
![Thumb image](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a6/CopanNSouthCatherwood.jpg/320px-CopanNSouthCatherwood.jpg)
Jest to położone najdalej na wschód (znane dotąd) miasto Majów[1].
Ruiny zostały odkryte w XVI wieku. W 1839 amerykański badacz John Lloyd Stephens kupił ruiny za 50 dolarów amerykańskich[2] i wraz z rysownikiem angielskim Frederikiem Catherwoodem rozpoczęli ich penetrację. Z ich działalności zachowały się dokładne szkice przedstawiające ruiny i znaleziska. Systematyczne prace archeologiczne prowadzone są od 1953 roku. Na podstawie prowadzonych badań szacunkowa liczba mieszkańców Copán z okresu świetności to 200 tys. osób[3].
Tereny te były zamieszkiwane od ok. 1000 r. p.n.e.[1] Największy rozkwit miasta przypada na okres klasyczny rozwoju sztuki Majów, od V do VIII w., w którym to miasto stanowiło stolicę Państwa Majów. Miastem władała w tym okresie dynastia 17 królów, której założycielem był K’inich Yax K’uk’ Mo’. Miasto zostało opuszczone po 900 r.
Jednym z najsłynniejszych władców Copán był król o imieniu 18 Królik. Pozostawił po sobie wiele budowli. Postawił też wiele olbrzymich stel przedstawiających jego postać w przebraniu różnych bogów i osób z mitologii Majów, a nawet jako Drzewo Świata. Król 18 Królik został pokonany przez króla miasta Quiriguá, które było przez wiele lat pod kontrolą władców Copán. Wzięty do niewoli, został złożony w ofierze bogom[1].
Było to jedno z największych i najważniejszych miast Majów. Centrum ceremonialne otoczone było dzielnicami mieszkalnymi, których liczba określana jest na 16. W centrum znajdowały się świątynie zbudowane na piramidach schodkowych, zespoły pałacowe, pięć wielkich dziedzińców oraz boisko do rytualnej gry w piłkę.
Boisko było wielokrotnie nadbudowywane, między innymi przez króla 18 Królik[1].
Najokazalsze schody prowadzące do centrum, zwane Schodami Hieroglifów, zbudowane zostały z 63 stopni o wysokości 45 cm i 16,0 m szerokości, na których wyryto 2500 znaków (część schodów zapadła się w XIX wieku, są odtwarzane). Jest to najdłuższy zabytek piśmiennictwa Majów i zarazem najbardziej znany zabytek Copán. Reliefy wyryte na podstopnicach przedstawiają sceny z życia kolejnych władców. W północnej części Copán można podziwiać 20 stel (w mieście zachowało się 38 stel wykonanych z tufu wulkanicznego). Są to pomniki kolejnych władców w strojach ceremonialnych.
Główne boisko do rytualnej gry w piłkę – ullamalitzli, znajdujące się pomiędzy "akropolem" a Wielkim Placem, zostało oddane do użytku w 738 r. Znajdujące się na nim kamienne okrągłe płyty przedstawiają władcę Copán grającego w piłkę z bogiem podziemnego świata. Boisko było kilkakrotnie przebudowywane w ciągu wieków, z pozostawienie niektórych starszych elementów, jak znaczniki pola gry w kształcie głowy ary[1].
W 1980 roku stanowisko archeologiczne w Copán zostało wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO.