Loading AI tools
rękopis Starego i Nowego Testamentu Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Codex Marcianus Gr. Z. 5, znany także jako Minuskuł 205 (wedle numeracji Gregory–Aland) δ 500 (Soden)[1] i 68 (Rahlfs) – rękopis Starego i Nowego Testamentu z XV wieku pisany minuskułą na pergaminie w języku greckim. Jest jednym z nielicznych rękopisów z tekstem pełnej greckiej Biblii, Zawiera pozabiblijny materiał oraz marginalia. Jest wykorzystywany w wydaniach greckiego Nowego Testamentu oraz Septuaginty. Przechowywany jest w Wenecji.
Początek Ewangelii Mateusza | |
Data powstania |
XV wiek |
---|---|
Rodzaj | |
Numer |
205 |
Zawartość | |
Język |
grecki |
Rozmiary |
39,8 × 28 cm |
Typ tekstu |
cezarejski, bizantyjski |
Kategoria |
III, V |
Miejsce przechowywania |
Kodeks zawiera tekst Starego i Nowego Testamentu, na 441 pergaminowych kartach (39,8 na 28 cm)[2][3] . Tekst Starego Testamentu znajduje się na kartach 1–361, tekst Nowego na kartach 362–441[2]. W Nowym Testamencie nie ma braków[4]. W Starym Testamencie brakuje Księgi Daniela[5]. W Nowym Testamencie kolejność poszczególnych jego części jest następująca: Ewangelie, Dzieje Apostolskie, Listy powszechne, Listy Pawła i Apokalipsa[4].
Tekst rękopisu pisany jest jedną kolumną na stronę, w 55–56 linijek na stronę[2]. Przed każdą księgą biblijną znajduje się lista rozdziałów (κεφαλαια). Numery rozdziałów umieszczone zostały na marginesach w języku greckim i łacińskim. Zawiera Prolegomenę do Listów powszechnych i Listów Pawła[4]. W górnym marginesie umieszczono τιτλοι (tytuły) do rozdziałów. Posiada noty na końcu każdej księgi[6][4].
Greckie rękopisy z tekstem pełnej Biblii są rzadkością. Według Parkera zachowały się tylko trzy greckie minuskułowe rękopisy z tekstem pełnej Biblii, Codex Marcianus Gr. Z. 5 jest jednym z nich[7].
Grecki tekst Ewangelii reprezentuje cezarejską tradycję tekstualną, należy do rodziny tekstualnej Lake’a[8]. W pozostałych księgach biblijnych reprezentuje tekst bizantyjski. Aland zaklasyfikował tekst czterech Ewangelii do III kategorii, a tekst pozostałych ksiąg NT do kategorii V (standardowy tekst bizantyjski)[9]. Tworzy w Ewangeliach parę tekstualną z minuskułem 209[10].
Tekst Marka 16,9-20 oznakowany został na marginesie obeliskiem.
Rękopis powstał w wieku XV[2][3] . Skryba nazywał się Jan Rhosos (albo Rhosus), pracował dla kardynała Bessariona i cieszył się opinią jednego z najznamienitszych kopistów doby renesansu[11]. Pierwszymi właścicielami rękopisu byli: Bessarion, Georges Tzangaropoulos i Józef z Metony[12].
Jako pierwszy zbadał go i opisał Andreas Birch[4]. Griesbach wciągnął go na listę rękopisów Nowego Testamentu, nadał mu numer 205 i sporządził jego krótki opis[13]. Dean Holmes wciągnął go na listę rękopisów Septuaginty pod numerem 68[6].
Wilhelm Friedrich Rinck sądził, że jest kopią minuskułu 209 (w Ewangeliach). John Burgon argumentował, że 205 oraz 209 są kopiami tego samego archetypu[6]. Początkowo utrzymywało się przekonanie u badaczy, że minuskuł 2886 jest kopią 205 i z tego powodu był początkowo oznaczany symbolem 205abs[5]. Jednak w 2014 roku Alison Welsby przedstawił argumenty świadczące o tym, że to właśnie 205 jest kopią, a 2886 oryginałem[14] .
Jest wykorzystywany we współczesnych wydaniach greckiego Nowego Testamentu[15][16].
Rękopis przechowywany jest w Bibliotece Marciana (Gr. Z. 5) w Wenecji[2][3] .
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.