Ciężkowice (Jaworzno)

Ciężkowice – część miasta i dzielnica miasta Jaworzno. Położona jest we wschodniej części miasta.

Ciężkowice

Część Jaworzna
Kościół MB Nieustającej Pomocy
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Miasto	Jaworzno
W granicach Jaworzna	1 stycznia 1973[1]
SIMC	0940447
Populacja (1971) • liczba ludności	4252[2]
Położenie na mapie Jaworzna Ciężkowice
Położenie na mapie Polski Ciężkowice
Położenie na mapie województwa śląskiego Ciężkowice
50°12′53″N 19°21′00″E

Dzielnice Jaworzna

Ciężkowice liczą ponad 4 000 populacji. Rdzenni mieszkańcy czasami posługują się dialektem małopolskim, jednak zanika on w tej miejscowości, ze względu na napływ ludności z aglomeracji górnośląskiej.^{[potrzebny przypis]}

Historia

W dokumentach spotyka się następujące nazwy tej dzielnicy: Cieszkowice, Ceyskowice, Cienskowicy, Czeskowicze, Tiesnskowice.

Za czasów Leszka Białego toczyły się tu boje Konrada I mazowieckiego z Henrykiem Brodatym o srebrodajne pola. Dokument z 1238 wymieniający Jaworzno i Cięzkowice stał się przedmiotem dyskusji i kontrowersji wśród historyków o przynależność w owym czasie kasztelani chrzanowskiej do księstwa opolskiego.

Około 1800–1845 szukano tu węgla, a czynił to bankier z Wiednia Maks Low Beer. Bagnisty teren utrudniał wydobycie i około 1890 zaprzestano eksploatacji. Pracowało tu kilkunastu górników z Ciężkowic. Węgiel odwożono konno do stacji. W okresie międzywojennym miejscowa ludność rolnicza stawała się robotniczą i pracowała w kopalniach Jaworzna, zwłaszcza na szybie „Piłsudski”.

Do 1934 samodzielna gmina jednostkowa. W latach 1934–1954 Ciężkowice były gromadą w gminie Szczakowa w powiecie chrzanowskim w woj. krakowskim^[3].

Podczas II wojny światowej włączone do III Rzeszy^[4]. Po wojnie ponownie w gminie Szczakowa^[5].

W związku z reformą znoszącą gminy jesienią 1954 roku, dotychczasowa gromada Ciężkowice utworzyła nową gromadę Ciężkowice, oprócz Dobrej i Pieczysk, które 6 października 1954 roku włączono do miasta Szczakowa^[6]. 20 marca 1956 Szczakową wraz z jej częściami składowymi łącznie (a więc m.in. Dobrą Pieczyskami) włączono do Jaworzna^[7].

Gromada Ciężkowice przetrwała do końca 1972 roku, czyli do kolejnej reformy gminnej^[8][9].

1 stycznia 1973 Ciężkowice włączono do Jaworzna, jako jego najdalej na wschód wysunięta dzielnica^[1][10]. Jej identyfikator w systemie TERYT to 0940447.

Miejscowość doczekała się również książki, autorstwa Lucyny Burek, pod tytułem „Historia parafii Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Jaworznie Ciężkowicach” i została wydana w nakładzie 1 500 egzemplarzy^[11].

Transport i komunikacja

Ciężkowice leżą ok. 4 km od centrum miasta. Jednak z najdalszych zakątków dzielnicy do śródmieścia jest nawet ok. 7 km. Do dzielnicy można dojechać autobusami PKM Jaworzno, a dokładnie liniami '314', '344' oraz 'N1'. Autobusem do Jaworzna-Śródmieścia można tutaj dojechać w 10 do 15 minut, a samochodem w ok. 5 do 10 minut. Do Ciężkowic można się dostać również pociągiem PKP, gdyż w dzielnicy znajduje się stacja Jaworzno Ciężkowice. Dojazd pociągiem osobowym z tej stacji do centrum Krakowa trwa około 45 minut, zaś do centrum Katowic – około 30 minut.

Zabytki

• Kościół parafialny pod wezwaniem Najświętszej Maryi Panny Nieustającej Pomocy
• Stacja PKP Jaworzno Ciężkowice wybudowana ponad 100 lat temu przez Austriaków
• Kilka kapliczek liczących sobie nawet kilkaset lat.
• Cmentarz parafialny powstały około 1656 roku.
• Pomnik pomordowanych Ciężkowiczan podczas II wojny światowej.
• Masowy grób chorych na cholerę.

Inne obiekty i miejsca

• rezerwat przyrody Dolina Żabnika
• „Suchy Staw”
• Przygoń – najwyższe wzniesienie w Jaworznie
• Dwa wzgórza: „Leszczyna” oraz „Wielkanoc”. Zimą świetne miejsca dla narciarzy.
• C.H. Centrum
• C.H. Lewiatan
• Remiza Strażacka
• Przychodnia zdrowia
• Przychodnia weterynaryjna

Rozrywka

• Klub Środowiskowy „WEGA” MCKiS
• Zmodernizowany w 2007 roku stadion klubu LKS Ciężkowianka wraz z pawilonem sportowym, zaopatrzonym w zaplecze rekreacyjne, sanitarne i kulinarne
• Stadnina koni

Edukacja

• Przedszkole Miejskie nr 4.
• Szkoła Podstawowa nr 18 im. T. Kościuszki.
• Filia Biblioteki Miejskiej.

Zobacz też

• Jaworzno
• gmina Szczakowa

Przypisy

1. Dz.U. z 1972 r. nr 50, poz. 325.
2. Statystyczna charakterystyka miejscowości w gromadach: pow. Chrzanów, woj. krakowskie, GUS, 1971 /.
3. Dz.U. z 1934 r. nr 64, poz. 533.
4. Amtliches Gemeinde- und Dorfverzeichnis fuer das GG.
5. Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1.VII 1952 r., PRL, GUS, Warszawa.
6. Uchwała Nr 16/IV/54 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Krakowie z dnia 6 października 1954 r. w sprawie zmiany granic niektórych miast w województwie krakowskim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Krakowie z dnia 29 listopada 1954 r., Nr. 11, Poz. 50).
7. Dz.U. z 1956 r. nr 7, poz. 33.
8. Obwieszczenie Wydziału Organizacyjno-Prawnego Prezydium WRN w Krakowie z dnia 1 października 1970 r. o podziale administracyjnym województwa krakowskiego – stan na dzień 1 stycznia 1970 r.(Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Krakowie z dnia 7 października 1970 r., Nr. 9, Poz. 99) – ostatni wykaz gromad w Dzienniku Urzędowym WRN w Krakowie przed reaktywowaniem gmin.
9. Wykaz miast, osiedli i gromad: stan z dn. 1 I 1971 r., Cz. 1. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny – Biuro Spisów, 1971. Brak numerów stron w książce
10. Zarządzenie nr 13/72 Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Krakowie z 18 grudnia 1972 r. w sprawie szczegółowego określenia granic miasta Jaworzna i Nowego Sącza (Dziennik Urzędowy WRN w Krakowie nr 23 z 1972 r., poz. 307).
11. Niedziela – Edycja sosnowiecka 30/2001. [dostęp 2021-01-28].