Loading AI tools
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Błyskotek rdzawy[4] (Geotrygon montana) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny gołębiowatych (Columbidae). Występuje w Ameryce Środkowej i Południowej od Meksyku, Wielkich i Małych Antyli po Boliwię, Paragwaj, południowo-wschodnią Brazylię i skrajnie północno-wschodnią Argentynę[2]. Poza podgatunkiem nominatywnym wyróżnia się również podgatunek G. m. martinica[2][5][6][7]. Nie jest zagrożony wyginięciem.
| Geotrygon montana[1] | |||
| (Linnaeus, 1758) | |||
 | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
błyskotek rdzawy | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Podgatunki | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
 | |||
Takson ten opisał naukowo w 1758 roku Karol Linneusz w 10. edycji Systema Naturae; nowemu gatunkowi nadał nazwę Columba montana. Jako miejsce typowe wskazał Jamajkę[8]. Później gatunek zaliczano do rodzaju Oreopeleia, a obecnie jest umieszczany w rodzaju Geotrygon[2]. Wyróżnia się dwa podgatunki[2][5]:
Dawniej czasami traktowano je jako odrębne gatunki[2].
Długość ciała samca błyskotka rdzawego waha się między 21 a 28 cm, a masa ciała mieści się w zakresie 85–150 g. Samice osiągają 19–26 cm długości ciała i 77–152 g masy ciała[2]. Skrzydło mierzy zazwyczaj 13,2–14,8 cm, a ogon 5,2–5,7 cm. Dziób przeciętnego osobnika ma długość ok. 1,3–1,4 cm. Skok od 2,1 do 2,9 cm[6]. Rozpiętość skrzydeł 33–38 cm[9]. Podgatunek martinica jest większy od podgatunku nominatywnego[2].
W obrębie gatunku występuje bardzo wyraźny dymorfizm płciowy. Czoło dorosłego osobnika płci męskiej o rdzawoczerwonej barwie, przechodzącej w czerwonobrązową z fioletowym połyskiem na wierzchu głowy oraz karku. Boczne części szyi, grzbiet, barkówki, lotki trzeciorzędowe, kuper, pokrywy nadogonowe i sterówki czerwonawobrązowe, mieniące się na purpurowo. Pokrywy skrzydłowe o podobnym kolorze, z coraz intensywniejszym połyskiem w miarę zbliżania się do małych pokryw skrzydłowych. Lotki brązowawe i matowe. Podbródek i gardło żółtawobiałe. Pasek policzkowy jasny i szeroki, ciągnący się od dzioba do karku. Upierzenie nad dziobem, na szyi oraz na piersi żółtaworóżowe, przechodzące w bardziej różany kolor na brzuchu, bokach ciała i pokrywach podogonowych. Spód ogona matowy, o brązowej barwie, a sam ogon ma zaokrąglony kształt[9]. Lotki od spodu o mało wyrazistej, czerwonobrązowej barwie i z brązowymi końcówkami. Tęczówka może mieć kolor pomarańczowy, brązowy lub pośredni między tymi barwami albo żółty. Skóra przy oczodołach czerwona[6], powieki jasnoczerwone. Przednia część skoku i palce ciemnoczerwone, tylna powierzchnia skoku białoróżowa. Podstawa górnej szczęki matowoczerwona, jej reszta oraz cała żuchwa brązowa. Woskówka o mało intensywnie czerwonej barwie[10].
Upierzenie samicy jest ciemniejsze, oliwkowobrązowe w górnych partiach ciała i pozbawione połysku. Czoło o płowej, brązowawej barwie przechodzącej w ciemny zielonkawy brąz na czubku głowy. Pasek policzkowy mniej widoczny niż u samca. Szyja i przednia część głowy żółtawobrązowe, pierś i boki ciała oliwkowobrunatne. Brzuch o barwie między jasnym a ciemnym płowym brązem.
Młode błyskotki rdzawe są podobne do dorosłej samicy. Upierzenie ciemne, oliwkowobrązowe. Barkówki oraz pokrywy skrzydłowe z zakończeniami o ceglanej barwie. Brzuch ciemniejszy, z bardziej czerwonawym upierzeniem. Pióra na karku matowe, nie mienią się na fioletowo. Jasnoczerwona skóra przy oczodołach. Nogi bladoczerwone[6][2].
Zamieszkuje przede wszystkim wilgotne lasy na nizinach[3]. Występuje w lasach tropikalnych na wysokościach do ok. 1500 metrów, ale najczęściej widywany na poziomie do 600 metrów. Preferuje tereny leśne, zwłaszcza z gęstym podszytem i grubą warstwą ściółki, jednak może być spotkany w miejscach, gdzie prowadzi się selektywną wycinkę drzew, w gęstych zaroślach na opuszczonych plantacjach lub w pobliżu terenów rolniczych[6].
Poszczególne podgatunki zamieszkują:
Występuje też na Grenadzie i Trynidadzie, tamtejsze populacje wydają się pośrednie pomiędzy wymienionymi podgatunkami[2].
Błyskotek rdzawy poszukuje pożywienia w podszycie leśnym lub na ściółce, rzadziej wzdłuż zakrzewień blisko otwartych przestrzeni. W skład jego diety wchodzą dojrzałe owoce, ostra papryka, nasiona jatrofy przeczyszczającej, roślin z rodzaju Styrax i inne nasiona oleiste oraz niewielkie ślimaki, owady, gąsienice i larwy. Może spożywać również kukurydzę[10][6].
Prowadzi dzienny tryb życia[11]. Preferowanym sposobem przemieszczania się błyskotka rdzawego jest chodzenie, z charakterystycznym dla gołębiowatych kiwaniem głową. W przypadku spłoszenia często wlatuje na gałęzie, by stamtąd obserwować otoczenie, a następnie wraca na ziemię w celu znalezienia kryjówki. Raczej nie rzuca się w oczy i jest dość płochliwy. Rzadko przebywa w większych grupach, najczęściej spotyka się pojedyncze osobniki lub pary[10][6].
Na ogół osiadły, ale zarejestrowano ruchy przez wenezuelski stan Aragua między 22 IV a 3 V, najczęściej nocą[6].
Donośne, głębokie, monosylabiczne i wolne gruchanie powtarzane co 3–4 sekundy, raczej bez modulacji i odchyleń, pod koniec stopniowo milknące[6][12][13].
Toki: samiec demonstracyjnie nachyla się przed samicą, porusza głową i podnosi ogon, następnie ściga potencjalną partnerkę w szybkim locie przez las[6].
Gniazdo: budowane jest w kwietniu[10], ma formę luźnej platformy, składa się z krótkich gałązek, fragmentów bambusa i jest wyłożone wysuszonymi liśćmi oraz korzonkami[14]. Może być zamaskowane mchem lub poroślem. Leży na martwych pniach drzew, gałęziach, w niskich, gęstych zakrzewieniach lub w winoroślach, na wysokości od 0,5 do 3,5 m nad ziemią[6].
Zakres czasowy okresu lęgowego jest zależny od obszaru zamieszkiwanego przez dane osobniki. Na wyspie Trynidad trwa od lutego do lipca, ptaki zamieszkujące Gujanę rozmnażają się od lutego do kwietnia, w Kolumbii i Wenezueli od stycznia do czerwca, w Peru i Boliwii od sierpnia lub września do grudnia[6].
Jaja: samica składa dwa jaja w odstępie dłuższym niż doba – pierwsze z jaj jest składane rano, drugie późnym popołudniem kolejnego dnia. Mają jasną lub ciemną kremową barwę, a ich średnie wymiary wynoszą 26,5 na 19,5 mm[10][14].
Wysiadywanie: rozpoczyna się po złożeniu drugiego jaja. W ciągu dnia wysiaduje samiec, a nocą samica. Trwa ok. 10–11 dni. W ciągu roku wyprowadzane są dwa lęgi[10][6].
Pisklęta: pierwszego dnia po wykluciu są karmione do 22 razy, wraz z upływem czasu zmniejsza się ilość tych posiłków i po tygodniu otrzymują jedzenie trzy razy dziennie. Dorosłe osobniki utrzymują porządek w gnieździe poprzez zjadanie skorupek jajek i odchodów piskląt. Młode po 8–9 dniach mogą przejść z gniazda w gęstą roślinność. Pierzenie zachodzi po ok. 10 dniach od wyklucia[10][6]. Młode ostatecznie opuszczają gniazdo po ok. dwóch tygodniach[13].
IUCN uznaje błyskotka rdzawego za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern). W 2019 roku organizacja Partners in Flight szacowała, że liczebność światowej populacji mieści się w przedziale 50–500 tysięcy dorosłych osobników, a jej trend jest umiarkowanie spadkowy[3].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
