Bój pod Kazimierówką

Bój pod Kazimierówką – walki pododdziałów 22 pułku piechoty ppłk. Władysława Grabowskiego i 34 pułku piechoty ppłk Aleksandra Narbutta-Łuczyńskiego z oddziałami sowieckiej 47 Dywizji Strzelców Smolina w czasie kampanii zimowej w okresie wojny polsko-bolszewickiej.

Bój pod Kazimierówką

Wojna polsko-bolszewicka
Czas	24 lutego 1920
Miejsce	pod Kazimierówką
Terytorium	Zarząd Cywilny Ziem Wschodnich
Wynik	zwycięstwo Polaków
Strony konfliktu
Polska  Rosyjska FSRR
Dowódcy
Henryk Paszkowski I.I. Smolin
Siły
22 pułk piechoty 34 pułk piechoty oddziały 47 DS
brak współrzędnych

Adam Przybylski,
Wojna Polska 1918–1921^[1] 

Geneza

Zimą 1919/1920 na froncie polsko-sowieckim odnotowywano tylko działania lokalne. Linia frontu była rozciągnięta od środkowej Dźwiny, wzdłuż Berezyny, Uborci, Słuczy, po Dniestr^[2]. Zastój w działaniach wojennych obie strony wykorzystywały na przygotowanie się do decydujących rozstrzygnięć militarnych planowanych na wiosnę i lato 1920^[3].

9 Dywizja Piechoty zajmowała stanowiska na prawym brzegu Uborci. W lutym 1920 przeciwnik zaczął przejawiać przed pozycjami XVIII Brygady Piechoty zwiększoną aktywność. Dało się zaobserwować wyraźne symptomy przygotowywania się do prowadzenia działań zaczepnych^[4]. Polska brygada na prawym skrzydle posiadała 22 pułk piechoty, rozwinięty na 75 kilometrowym odcinku frontu na linii Kruszniki – Buda – Sokołodniki – Machnowicze – Śnickie Pole – Stodolicze – Kartenicze – Bobrowe. Na lewym skrzydle rozwinięty był 34 pułk piechoty^[5].

Walczące wojska

Jednostka	Dowódca	Podporządkowanie
Wojsko Polskie
dowództwo 9 Dywizji Piechoty	płk Władysław Sikorski	Front Lit. Biał.
⇒ 22 pułk piechoty	ppłk Władysław Grabowski	9 Dywizja Piechoty
→ I/22 pułku piechoty	mjr Henryk Krok-Paszkowski	22 pułk piechoty
⇒ 34 pułk piechoty	ppłk Aleksander Narbutt-Łuczyński	9 Dywizja Piechoty
dwie kompanie		34 pułk piechoty
Armia Czerwona
47 Dywizja Strzelców	I.I. Smolin	12 Armia
→ 141 BS (421., 422., 423 ps)		47 Dywizja Strzelców

Walki pod Kazimierówką

W związku ze wzmożoną aktywnością bojową nieprzyjaciela, dowództwo XVIII Brygady Piechoty próbowało zebrać informacje o sowieckich zamiarach^[6]. Zorganizowany 18 lutego 1920 wypad 8 kompanii 34 pułku piechoty zakończył się porażką. Kompania została rozbita, a jej dowódca por. Jan Sękulski poległ^[7]. Dowódca brygady postanowił organizować wypady realizowane większymi siłami. Zdecydowano, by 24 lutego dwa oddziały wypadowe, działając równolegle, uderzyły na Kazimierówkę i Romanówkę^[8].

Na Kazimierówkę skierowano oddział z 22 pułku piechoty^[a] w składzie 1 i 2 kompania oraz dwa plutony z 4 kompanii. Liczący około 280 żołnierzy i 6 ckm-ów, dowodzony przez mjr. Henryka Paszkowskiego (dowódca I/22 pp), rozpoczął marsz do obiektu ataku^[9].

W tym czasie działania rozpoczął również dwukompanijny oddział wyznaczony przez 34 pułk piechoty. Miał on wykonać wypad na Romanówkę. W trakcie marszu pomylił jednak drogę, wszedł w pas działania 22 pułku piechoty i z powodzeniem uderzył na stacjonujący w Kazimierówce batalion sowieckiego 421 pułku strzelców, liczący około 400 żołnierzy i 12 ckm. Sowieckie oddziały wycofały się z miejscowości, ale Polacy nie podjęli pościgu^[10][11].

Po wycofaniu się grupy wypadowej 34 pułku piechoty z Kazimierówki, sowieckie oddziały wróciły do miejscowości i rozpoczęły planową ewakuację mienia. Tymczasem około południa do wioski podeszły kompanie 22 pułku piechoty dowodzone przez mjr. Henryka Paszkowskiego. Zdecydowane uderzenie1 kompanii spowodowało zamieszanie w szeregach czerwonoarmistów. Jednak po chwilowym niepowodzeniu Sowieci przeszli do kontrataku. Na pomoc 1 kompanii pośpieszyły plutony 3 kompanii. Uderzyły one od południa, a atakowany z dwóch stron nieprzyjaciel wycofał się na północny skraj wsi. Ze względu na nieubezpieczone tyły, dowódca batalionu zaprzestał pościgu i po krótkim odpoczynku zarządził odmarsz oddziału wypadowego przez Machnowicze do Budy Powłopolskiej^[11][10].

Bilans walk

Pododdziały polskiej XVII Brygady Piechoty wzięły do niewoli kilkudziesięciu jeńców, wozy taborowe, i zdobyły dziesięć ckm-ów. Nie niepokojone przez przeciwnika wycofały się za Uborć^[11][12].

Uwagi

1. według Janusza Odziemkowskiego pododdziały wywodziły się z 35 pułku piechoty. Jego opis wypadu jest tak skonstruowany, że numery pułków są zamienione w stosunku do opisów zaczerpniętych z Zarysu historii wojennej.. poszczególnych pułków^[9].

Przypisy

1. Przybylski 1930 ↓.
2. Cisek, Paduszek i Rawski 2010 ↓, s. 33.
3. Wyszczelski 2011 ↓, s. 178.
4. Odziemkowski 1998 ↓, s. 177.
5. Odziemkowski 1998 ↓, s. 305.
6. Kowalczewski 1930 ↓, s. 28.
7. Wroczyński 1929 ↓, s. 23.
8. Odziemkowski 2004 ↓, s. 177.
9. Odziemkowski 2004 ↓, s. 177-178.
10. Kowalczewski 1930 ↓, s. 29.
11. Odziemkowski 2004 ↓, s. 178.
12. Kowalczewski 1930 ↓, s. 30.

Bibliografia

• Janusz Cisek, Konrad Paduszek, Tadeusz Rawski: Wojna polsko-sowiecka 1919–1921. Warszawa: Wojskowe Centrum Edukacji Obywatelskiej, 2010.
• Bronisław Kowalczewski: Zarys historii wojennej 22-go pułku piechoty. Warszawa: Zakłady Graficzne „Polska Zjednoczona”, 1930, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
• Janusz Odziemkowski: Leksykon bitew polskich 1914–1920. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, 1998. ISBN 83-85621-46-6.
• Janusz Odziemkowski: Leksykon wojny polsko-rosyjskiej 1919–1920. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 2004. ISBN 83-7399-096-8.
• Adam Przybylski: Wojna polska 1918–1921. Warszawa: Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy, 1930.
• Jerzy Wroczyński: Zarys historji wojennej 34-go pułku piechoty. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1929, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
• Lech Wyszczelski: Wojna o polskie kresy 1918–1921. Warszawa: Wydawnictwo Bellona SA, 2011. ISBN 978-83-11-12866-8.