Barwnica zwyczajna

Barwnica zwyczajna^[4], barwnica^[4] (Eclectus roratus) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny papug wschodnich (Psittaculidae). Zamieszkuje Moluki. Nie jest zagrożony wyginięciem.

Barwnica zwyczajna

Eclectus roratus[1]
(Statius Müller, 1776)
Samiec po lewej, samica po prawej
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	papugowe
Rodzina	papugi wschodnie
Podrodzina	papugi wschodnie
Plemię	Psittaculini
Rodzaj	Eclectus
Gatunek	barwnica zwyczajna
Synonimy
Psittacus roratus Statius Müller, 1776[2]
Podgatunki
patrz opis w tekście
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3]
najmniejszej troski

Towarzyski. Z powodu odmiennego ubarwienia, zielone samce i czerwono-niebieskie samice były kiedyś traktowane jako dwa odrębne gatunki^[5].

Morfologia

Długość ciała wynosi 35–42 cm, zaś masa ciała 350–600 gramów^[5]. Pozostałe wymiary dla samca: skrzydło 26,4–28,4 cm, dziób 4,3–4,6 cm, zaś ogon 14,9 do 16 cm^[6]. Wyraźny dymorfizm płciowy – samiec ma zielone upierzenie, z czerwoną plamą na boku i niebieskim obramowaniem skrzydeł. Samica jest szkarłatna, z szafirowym brzuchem oraz karkiem. Dodatkowo, u samca górna szczęka jest czerwonawo-pomarańczowa, zaś dolna czarna; u samicy dziób całkowicie czarny z pomarańczową plamką z boku u nasady górnej szczęki.

Zasięg występowania

Zasiedla według podgatunku^[7]:

• E. r. vosmaeri (Rothschild, 1922) – północne i centralne Moluki
• E. r. roratus (Statius Müller, 1776) – południowe Moluki
• E. r. westermani † (Bonaparte, 1850) – wymarł; dokładne pochodzenie nieznane, rejon Morza Banda; możliwe, że takson ten był hybrydą

Na podstawie badań molekularnych wyodrębniono 3 odrębne gatunki będące wcześniej podgatunkami barwnicy zwyczajnej: E. cornelia (barwnica sundajska), E. riedeli (barwnica tanimbarska) i E. polychloros (barwnica papuaska)^[3][4].

Pożywienie

Żywi się nasionami, owocami, orzechami, kwiatami i liśćmi.

Lęgi

Jajo z kolekcji muzealnej

Gniazdo mieści się w dziupli o głębokości 50–600 cm na skraju lasu. Wyściółkę stanowią wióry drzewne. Jaja w liczbie dwóch wysiaduje samica przez 26 dni. Młode pozostają w gnieździe 11–12 tygodni po wykluciu. Oba ptaki z pary zajmują się opieką nad nimi^[8].

Status zagrożenia i ochrona

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN barwnica zwyczajna klasyfikowana jest jako gatunek najmniejszej troski (LC – least concern). Liczebność populacji szacowana jest na 7300–51 000 dorosłych osobników^[3]. Trend liczebności populacji oceniany jest jako spadkowy^[3].

Gatunek ten jest ujęty w II załączniku konwencji waszyngtońskiej (CITES)^[9].

Przypisy

1. Eclectus roratus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
2. P.L.S.P.L.S. Müller P.L.S.P.L.S., Linné vollst. Natursyst. Suppl. Reg. Bd., t. 9, Nürnberg [1789], s. 77 (niem.).
3. Eclectus roratus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
4. Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek, M. Kuziemko: Plemię: Psittaculini Vigors, 1825 (wersja: 2023-12-29). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2024-02-15].
5. David Burni, Ben Hoare, Joseph DiCostanzo, Phil Benstead: Ptaki. Encyklopedia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2009, s. 263. ISBN 978-83-01-15733-3.
6. T. Salvadori: Catalogue of Birds in the British Museum. T. 20. Psittaci. 1891, s. 393–394.
7. F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v13.2). [dostęp 2024-02-16]. (ang.).
8. Eclectus Parrot. Birds in Backyards. [dostęp 2020-09-28].
9. Eclectus roratus, [w:] Species+ [online], UNEP-WCMC, CITES Secretariat [dostęp 2024-02-16] (ang.).

Linki zewnętrzne

• Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).

Kontrola autorytatywna (takson):

• J9U: 987007548819505171

Encyklopedie internetowe:

• SNL: edelpapegøye

Identyfikatory zewnętrzne:

• GBIF: 2480075
• identyfikator iNaturalist: 19225
• ITIS: 177542
• NCBI: 176024
• CoL: 38N6H