Bahdżat at-Talhuni

Bahdżat at-Talhuni (arab. بهجت التلهوني, Bahjat at-Talhūnī; ur. 1913, zm. 30 stycznia 1994) – jordański polityk, czterokrotny premier Jordanii w latach 1960–1962, 1964–1965, 1967–1969 i 1969–1970.

Bahdżat at-Talhuni

Bahdżat at-Talhuni (1965)
Data urodzenia	1913
Data śmierci	30 stycznia 1994
Premier Jordanii
Okres	od 13 sierpnia 1969 do 27 czerwca 1970
Poprzednik	Abd al-Munim ar-Rifa’i
Następca	Abd al-Munim ar-Rifa’i
Premier Jordanii
Okres	od 7 października 1967 do 24 marca 1969
Poprzednik	Sad Dżuma
Następca	Abd al-Munim ar-Rifa’i
Premier Jordanii
Okres	od 6 lipca 1964 do 14 lutego 1965
Poprzednik	Husajn ibn Nasir
Następca	Wasfi at-Tall
Premier Jordanii
Okres	od 29 sierpnia 1960 do 28 stycznia 1962
Poprzednik	Hazza al-Madżali
Następca	Wasfi at-Tall

Życiorys

Pochodził z Ma’an^[1]. Ukończył studia prawnicze na Uniwersytecie Damasceńskim^[2]. Był utożsamiany z tradycyjną jordańską elitą, złożoną z wpływowych rodzin^[1]. Po raz pierwszy wszedł do rządu w 1953, obejmując tekę ministra spraw wewnętrznych. Jeszcze w tym samym roku odszedł ze stanowiska i w latach 1954-1960 był szefem Dworu Królewskiego^[2].

W 1960 został po raz pierwszy premierem Jordanii, po zabójstwie Hazzy al-Madżaliego. Uważano go za polityka konserwatywnego i ostrożnego. Równocześnie at-Talhuni opowiadał się za poprawą, a następnie utrzymywaniem dobrych stosunków z naserowskim Egiptem^[3]. Jego gabinet nie wprowadził istotnych zmian, at-Talhuni bez sprzeciwu realizował zalecenia polityczne króla Husajna. Z posłów lojalnych wobec króla składał się również parlament. Działalność rządu nie była pozytywnie oceniania przez społeczeństwo^[4]. At-Talhuni pozostał na stanowisku premiera do stycznia 1962, od 1961 był równocześnie ministrem spraw zagranicznych. Po zdymisjonowaniu jego rządu wrócił do pracy w sądownictwie i od 1963 do 1964 ponownie pełnił funkcję szefa Dworu Królewskiego^[2].

Król Husajn mianował go premierem po raz drugi w lipcu 1964. W okresie sprawowania urzędu premiera przez at-Talhuniego poprawiły się stosunki jordańsko-egipskie, za porozumieniem obydwu krajów w granicach Jordanii działała i rozwijała się Organizacja Wyzwolenia Palestyny. Organizacja wysuwała jednak pod adresem rządu coraz dalej idące żądania, co ostatecznie doprowadziło do zmiany kursu z inicjatywy króla Husajna: w lutym 1965 zdymisjonował on at-Talhuniego i po raz drugi nominował premiera Wasfiego at-Talla, zdecydowanego przeciwnika Abdel Nasera oraz jego wpływów w Jordanii, jak również samej OWP^[5].

24 lutego 1967 Husajn ponownie zmienił całkowicie kurs polityczny Jordanii, postanawiając zerwać bliskie relacje z konserwatywnymi państwami arabskimi, na czele z Arabią Saudyjską, sprzymierzyć się natomiast z Abdel Naserem. Zdymisjonował at-Talla i po raz trzeci powołał na premiera at-Talhuniego^[6], co nastąpiło w październiku 1967. Jego rząd utrzymał się do marca 1969^[2]. W sierpniu 1969 (inne źródło podaje lipiec^[7]) at-Talhuni został premierem po raz czwarty^[2]. Król Husajn miał nadzieję, że jego rząd zdoła uspokoić stosunki między dworem a Organizacją Wyzwolenia Palestyny, która de facto zaczęła dążyć do całkowitego przejęcia kontroli w Jordanii^[7]. At-Talhuni nie zdołał zrealizować stawianych mu zadań, został zdymisjonowany w czerwcu 1970, jego miejsce ponownie zajął at-Tall^[2]. Konfrontacja między monarchią jordańską a OWP zakończyła się krwawym konfliktem wewnętrznym (Czarny Wrzesień), w którym zbrojne organizacje palestyńskie w Jordanii zostały zlikwidowane lub zmuszone do opuszczenia kraju^[8].

W 1973 król Husajn mianował at-Talhuniego senatorem. Były premier sprawował tę funkcję do śmierci w 1994^[2].

Przypisy

1. Wróblewski 2011 ↓, s. 153.
2. Harris M. Lentz (red.): Heads of States and Governments Since 1945. London: Routledge, 2014, s. 472. ISBN 978-1-134-26490-2.
3. Wróblewski 2011 ↓, s. 153 i 306.
4. Wróblewski 2011 ↓, s. 154 i 155.
5. Wróblewski 2011 ↓, s. 154, 159 i 160.
6. Wróblewski 2011 ↓, s. 162.
7. Wróblewski 2011 ↓, s. 172-174.
8. Wróblewski 2011 ↓, s. 175 i 176.

Bibliografia

Bartosz Wróblewski: Jordania. Warszawa: TRIO, 2011. ISBN 978-83-7436-276-4.

Kontrola autorytatywna (osoba):

• VIAF: 147985511
• LCCN: n2009221729

Encyklopedie internetowe:

• VLE: bahdzat-talhuni