Badian właściwy, anyż gwiazdkowy, anyż gwiaździsty (Illicium verum Hook. f.) – gatunek rośliny zaliczany do obejmującej trzy rodzaje rodziny cytryńcowatych (system APG III z 2009), w niektórych systemach do monotypowej rodziny badianowatych (Illiciaceae) (system Reveala z 1999). Pochodzi z południowo-wschodniej Azji. Tam też jest uprawiany.
Składają się najczęściej z 8 rozwiniętych, jednonasiennych mieszków, każdy długości 12–22 mm i 6–12 mm wysokości, gwiaździście ułożonych wokół krótkiej, centralnie umieszczonej, tępo zakończonej kolumelli. Mieszki są kształtu czółenkowatego lub łódkowatego, o szarawobrunatnej powierzchni grzbietowej z widocznymi szorstkimi kreskami. Jeden lub więcej mieszków są rozwarte wzdłuż brzusznego szwu, ukazując pojedyncze, soczewkowate, lśniące, czerwonawobrunatne nasienie o około 8 mm średnicy.
Owoc anyżu gwiaździstego (Anisi stellati fructus) – wysuszony, brunatny owoc złożony o zawartości nie mniej niż 70 ml/kg olejku eterycznego, zawierającego co najmniej 86,0% trans-anetolu[3].
Działanie i zastosowanie
Działanie lecznicze tej rośliny przejawia się przede wszystkim w obrębie przewodu pokarmowego, na który działa rozkurczowo, jednocześnie korzystnie wpływając na proces trawienia i przyswajania przez organizm składników pokarmowych. Wspomnieć jeszcze należy o niewielkim działaniu moczopędnym badianu, jak również o jego działaniu przeciwgrzybiczym i antybakteryjnym, niewielkim przeciwbólowym oraz pobudzającym wydzielanie mleka u kobiet karmiących[4]. Badian można stosować w leczeniu zaburzeń przemiany materii.
Spokrewniony z nim badian japoński (Illicium anisatum) nie tylko nie posiada właściwości leczniczych, ale jest lekko toksyczny.
Roślina przyprawowa
Anyż gwiazdkowy posiada przede wszystkim znaczenie przyprawowe. Zmielone owoce stanowią przyprawę, którą można stosować do ciast, kompotów, budyniów oraz do aromatyzowania napojów alkoholowych (np. likierów).
Michael A.M.A.RuggieroMichael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI:10.1371/journal.pone.0119248, PMID:25923521, PMCID:PMC4418965 [dostęp 2021-02-28](ang.).