Artefakt (antropologia)

W antropologii i socjologii kultury artefakt oznacza przejaw funkcjonowania danej kultury^[1]. Wyróżnić można^[2]:

• artefakty językowe (wszelkie obyczaje językowe, np. zwracanie się do siebie per "Pan/i", dodawanie po wypowiedzi "mocium panie" itd.),
• artefakty behawioralne (wszelkie zachowania, np. uchylanie kapelusza, kiwanie głową, itp.),
• artefakty fizyczne (wszelkie przedmioty, np. fotele, chatki, itp.).

Zobacz też: inne znaczenia terminu artefakt.

Dla antropologa kultury i socjologa szczególnie ciekawe będą artefakty o znaczeniu symbolicznym. Na przykład skórzany fotel prezesa, oprócz pełnienia pewnej konkretnej funkcji użytkowej, może być także interpretowany jako symbol władzy, odosobnienia, a nawet okrucieństwa. Przepuszczanie kobiet w drzwiach (typowy artefakt behawioralny) można rozumieć zarówno jako gest szacunku ("kto pierwszy, ten lepszy"; "ja zadaję sobie trud otworzenia drzwi, żebyś ty przeszła przez nie bez konieczności naciskania na klamkę"), jak i stygmatyzujący (podkreślający inność); może wyrażać obawę przed nieznanym za progiem ("lepiej niech ktoś inny pójdzie pierwszy"), prawo mężczyzny do oglądania kobiety ze wszystkich stron itp. itd.^[3]. Analiza kulturowa często rozpoczyna się od tworzenia niezliczonej ilości nawet najbardziej zaskakujących interpretacji, by otworzyć pole wyobraźni i zrozumieniu specyfiki obcych zachowań.

Bez dogłębnej analizy danej kultury nie można uniknąć wielości interpretacji danego artefaktu symbolicznego, ma on bowiem korzenie bezpośrednio w normach, wartościach i fundamentalnych założeniach danej kultury^[4].

Zobacz hasło artefakt w Wikisłowniku