Loading AI tools
chorwacki prawnik, polityk i dyplomata Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Andrej Plenković (wym. [ˌǎndreːj ˈplěːnkoʋit͜ɕ]; ur. 8 kwietnia 1970 w Zagrzebiu[1]) – chorwacki prawnik, polityk i dyplomata, minister ds. europejskich, poseł krajowy i eurodeputowany VII i VIII kadencji, od 2016 przewodniczący Chorwackiej Wspólnoty Demokratycznej (HDZ) oraz premier Chorwacji.
Data i miejsce urodzenia |
8 kwietnia 1970 |
---|---|
Premier Chorwacji | |
Okres |
od 19 października 2016 |
Przynależność polityczna | |
Poprzednik | |
Odznaczenia | |
Ukończył studia prawnicze na Uniwersytecie w Zagrzebiu (1993), a w 2002 na tej samej uczelni studia z zakresu międzynarodowego prawa publicznego i prywatnego. W 2002 uzyskał uprawnienia adwokata. W 1992 sprawował funkcję prezesa zarządu międzynarodowego Europejskiego Stowarzyszenia Studentów Prawa ELSA. W 1994 rozpoczął pracę jako urzędnik w ministerstwie spraw zagranicznych Chorwacji. W latach 1997–2001 kierował departamentem ds. integracji europejskiej. Od 2002 był zastępcą szefa misji przy Unii Europejskiej w Brukseli, następnie od 2005 zastępcą ambasadora w Paryżu. W latach 2010–2011 w chorwackim rządzie sprawował urząd sekretarza stanu ds. europejskich[2].
W wyborach w 2011 z listy Chorwackiej Wspólnoty Demokratycznej został wybrany w skład Zgromadzenia Chorwackiego[1]. Wszedł w skład obserwatorów w Parlamencie Europejskim VII kadencji[2]. W pierwszych w historii Chorwacji wyborach do Parlamentu Europejskiego w 2013 uzyskał mandat eurodeputowanego[3]. W 2014 z powodzeniem ubiegał się o reelekcję[4].
W lipcu 2016 został wybrany na nowego przewodniczącego Chorwackiej Wspólnoty Demokratycznej, zastępując Tomislava Karamarkę[5]. W przedterminowych wyborach we wrześniu tegoż roku ponownie uzyskał mandat posła do Zgromadzenia Chorwackiego, a kierowana przez niego HDZ odniosła wyborcze zwycięstwo[6].
10 października 2016 prezydent Kolinda Grabar-Kitarović desygnowała go na urząd premiera, powierzając mu misję utworzenia nowego rządu[7]. Andrej Plenković zrezygnował w konsekwencji z zasiadania w PE[2]. Koalicję zawiązały HDZ i Most. 19 października 2016 w parlamencie przedstawił skład swojego rządu i jego program[8]. Tego samego dnia Zgromadzenie Chorwackie większością 91 głosów za (przy 45 przeciw i 3 wstrzymujących się) udzieliło nowemu gabinetowi wotum zaufania[9]. W kwietniu 2017 po rozpadzie koalicji zdymisjonowano ministrów z Mostu. Po kilku tygodniach rozmów koalicyjnych partia premiera zawiązała sojusz z Chorwacką Partią Ludową (HNS)[10].
Kolejne wybory parlamentarne w 2020 zakończyły się zwycięstwem HDZ i jej koalicjantów, sam Andrej Plenković z powodzeniem ubiegał się o poselską reelekcję[11]. 16 lipca 2020 prezydent Zoran Milanović desygnował go ponownie na premiera. Lider HDZ przedłożył 76 podpisów wspierających go deputowanych, w tym posłów sojuszu skupionego wokół Chorwackiej Wspólnoty Demokratycznej, 8 przedstawicieli mniejszości, a także po 1 pośle HNS i formacji Partia Ludowa – Reformatorzy[12]. Kilka dni później Andrej Plenković przedstawił skład swojego drugiego gabinetu[13]. 23 lipca parlament większością 76 głosów (przy 59 przeciw) zatwierdził nowy rząd dotychczasowego premiera[14].
Kolejne wybory w 2024 również wygrał sojusz skupiony wokół HDZ; urzędujący premier ponownie został wybrany do parlamentu[15]. Jego ugrupowanie zawarło koalicję z prawicowym Ruchem Ojczyźnianym. Poparcie dla jego kolejnego gabinetu zadeklarowało też m.in. kilku posłów mniejszości, łącznie premier zebrał 78 podpisów deputowanych[16]. 17 maja 2024 Zgromadzenie Chorwackie zatwierdziło nowy rząd Andreja Plenkovicia (przy 79 głosach za, 61 przeciw i 1 wstrzymującym się)[17]. W tym samym roku otwierał następnie listę HDZ w wyborach europejskich, w których jego partia zwyciężyła z wynikiem 6 na 12 miejsc; premier zrezygnował jednak z możliwości objęcia mandatu w PE[18].