Amadou Toumani Touré

Amadou Toumani Touré
	; Amadou Toumani Touré (2010)
Data i miejsce urodzenia	4 listopada 1948 ; Mopti
Data i miejsce śmierci	10 listopada 2020 ; Stambuł
	4. Prezydent Mali
Okres	od 8 czerwca 2002; do 22 marca 2012
Przynależność polityczna	bezpartyjny
Poprzednik	Alpha Oumar Konaré
Następca	Amadou Sanogo
	Przewodniczący Tymczasowego Komitetu Ocalenia Narodowego
Okres	od 26 marca 1991; do 8 czerwca 1992
Przynależność polityczna	bezpartyjny
Poprzednik	Moussa Traoré
Następca	Alpha Oumar Konaré
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Cytaty w Wikicytatach

Amadou Toumani Touré (wym. [a m a ˈ d u t u m a ˈ n i t u ˈ ʀ e]; ur. 4 listopada 1948 w Mopti, zm. 10 listopada 2020 w Stambule^[3]) – malijski wojskowy i polityk, w latach 1991–1992 przewodniczący Tymczasowego Komitetu Ocalenia Narodowego – rządzącej krajem junty wojskowej, następnie w latach 2002–2012 prezydent Mali.

Szybkie fakty Data i miejsce urodzenia, Data i miejsce śmierci ...

Zamknij

W 1991 roku dokonał wraz z grupą oficerów puczu, który obalił wieloletniego dyktatora Moussę Traoré. Touré ogłosił się głową państwa i przeprowadził szereg reform demokratycznych, wprowadził on system wielopartyjny i rozwiązał dotychczasową wojskową monopartię. W 1992 roku przeprowadził wybory prezydenckie które wygrał Alpha Oumar Konaré. W 1993 Touré założył Fundację Dziecięcą.

W maju 2002 roku wygrał wybory prezydenckie, uzyskując 64,35% głosów, a jego przeciwnikiem był były minister Soumaïla Cissé. Okres rządów Touré był związany z destabilizacją kraju. Już w 2003 roku na zachodzie Mali doszło do walk między zwaśnionymi grupami islamskimi. W 2007 roku z kolei doszło do wybuchu walk z Tuaregami na skutek ich ataków na wojska rządowe. Walki trwały do 2009 roku^[4]^[5]. Do zaognienia relacji państwa z Tuaregami doszło w 2011 roku, kiedy po obaleniu i zabójstwie przywódcy Libii, pułkownika Mu’ammara al-Kaddafiego, do Mali powrócili tuarescy najemnicy, walczący w czasie wojny domowej po jego stronie. Napływ nowych, dobrze uzbrojonych i wyćwiczonych bojowników zmienił sytuację w regionie. W rezultacie w styczniu 2012 roku doszło do wybuchu zbrojnego powstania Tuaregów które przerodziło się w wojnę domową pod przewodnictwem Narodowego Ruchu Wyzwolenia Azawadu. Do rebelii włączył się też Arabski Ruch Azawadu.

W związku z niepowodzeniami rządu w walce z tuareskimi rebeliantami, w marcu 2012 roku doszło w kraju do zamachu stanu. Władzę w państwie w następstwie przewrotu objął Narodowy Komitet na rzecz Przywrócenia Demokracji i Państwa^[6]^[7] a Touré pozostawał od tego czasu w ukryciu. 8 kwietnia 2012 oficjalnie podał się do dymisji^[8], a 19 kwietnia udał się na wygnanie do sąsiedniego Senegalu^[9].

Osobne artykuły: wojna domowa w Mali (2012–2014) i zamach stanu w Mali (2012).

W 2013 roku Touré został oskarżony przez rząd prezydenta Ibrahima Boubacara Keïty o zdradę, z powodu niepowodzeń w walce z Tuaregami. W 2016 roku Zgromadzenie Narodowe umorzyło wszczęcie przeciwko niemu dochodzenia. W grudniu 2017 roku Touré powrócił do Mali i został ugoszczony przez prezydenta Keïtę^[10]. Były malijski przywódca zmarł w Stambule 10 listopada 2020^[11].

Krzyż Wielki Orderu Narodowego (Mali)
Wielka Gwiazda Odznaki Honorowej za Zasługi dla Republiki Austrii (2009, Austria)^[12]
Order José Martí (Kuba)
Krzyż Wielki Orderu Zasługi Adolfa de Nassau (2005, Luksemburg)^[13]
Krzyż Wielki Order Świętego Karola (2012, Monako)^[14]

[1]
Jako przewodniczący Narodowego Komitetu na rzecz Przywrócenia Demokracji i Państwa.
[2]
Jako prezydent Mali.
[3]
Mali: Ex-President Amadou Toumani Toure dies.
[4]
Mali. Historia, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2015-06-30].
[5]
Malijczyk opowiada o historii Mali.
[6]
Clashes between Malian army, Tuareg rebels leave scores dead. france24.com, 20 stycznia 2012. [dostęp 2012-03-22]. (ang.).
[7]
Mali: buntownicy ogłaszają rozwiązanie instytucji państwowych. konflikty.wp.pl, 22 marca 2012. [dostęp 2012-03-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-07-22)]. (pol.).
[8]
Obalony prezydent podał się do dymisji. tvn24.pl, 8 kwietnia 2012. [dostęp 2012-04-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-04-10)]. (pol.).
[9]
Mali’s ex-leader Amadou Toumani Toure flees to Senegal, „BBC News”, 20 kwietnia 2012 [dostęp 2020-11-12] (ang.).
[10]
AfricaNews, Former Malian president Toure returns from exile [online], Africanews, 24 grudnia 2017 [dostęp 2020-11-12] (ang.).
[11]
ElianE. Peltier ElianE., Amadou Toumani Touré, Former Malian President, Dies at 72, „The New York Times”, 10 listopada 2020, ISSN 0362-4331 [dostęp 2020-11-12] (ang.).
[12]
parlament.gv.at – Lista odznaczonych odznakami honorowymi Republiki Austrii od 1952 (niem.) [dostęp 2012-10-04].
[13]
Fotoarchiv von Tom Wagner (niem.) [dostęp 2012-10-04].
[14]
Journal de Monaco – Billetin Officiell de la Principauté (fr.) [dostęp 2012-10-04].

[1] [1]
Jako przewodniczący Narodowego Komitetu na rzecz Przywrócenia Demokracji i Państwa.

[uwaga-2] [2]
Jako prezydent Mali.

[3] [3]
Mali: Ex-President Amadou Toumani Toure dies.

[4] [4]
Mali. Historia, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2015-06-30].

[5] [5]
Malijczyk opowiada o historii Mali.

[frtu1-6] [6]
Clashes between Malian army, Tuareg rebels leave scores dead. france24.com, 20 stycznia 2012. [dostęp 2012-03-22]. (ang.).

[7] [7]
Mali: buntownicy ogłaszają rozwiązanie instytucji państwowych. konflikty.wp.pl, 22 marca 2012. [dostęp 2012-03-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-07-22)]. (pol.).

[8] [8]
Obalony prezydent podał się do dymisji. tvn24.pl, 8 kwietnia 2012. [dostęp 2012-04-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-04-10)]. (pol.).

[9] [9]
Mali’s ex-leader Amadou Toumani Toure flees to Senegal, „BBC News”, 20 kwietnia 2012 [dostęp 2020-11-12] (ang.).

[10] [10]
AfricaNews, Former Malian president Toure returns from exile [online], Africanews, 24 grudnia 2017 [dostęp 2020-11-12] (ang.).

[11] [11]
ElianE. Peltier ElianE., Amadou Toumani Touré, Former Malian President, Dies at 72, „The New York Times”, 10 listopada 2020, ISSN 0362-4331 [dostęp 2020-11-12] (ang.).

[12] [12]
parlament.gv.at – Lista odznaczonych odznakami honorowymi Republiki Austrii od 1952 (niem.) [dostęp 2012-10-04].

[13] [13]
Fotoarchiv von Tom Wagner (niem.) [dostęp 2012-10-04].

[14] [14]
Journal de Monaco – Billetin Officiell de la Principauté (fr.) [dostęp 2012-10-04].

[3]

[1]

[2]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

Wikiwand in your browser!

Amadou Toumani Touré

Wikiwand in your browser!

Życiorys

Odznaczenia

Przypisy