Abd al-Halim Chaddam

Abd al-Halim Chaddam, arab. ‏عبد الحليم خدام‎ (ur. 15 września 1932 w Banijas, zm. 31 marca 2020 we Francji^[1]) – syryjski polityk, wiceprezydent Syrii w latach 1984–2005, od 10 czerwca do 17 lipca 2000, po śmierci Hafiza al-Asada, pełnił obowiązki prezydenta Syrii^[2][3].

Abd al-Halim Chaddam

عبد الحليم خدام

Abd al-Halim Chaddam (1974)
Data i miejsce urodzenia	15 września 1932 Banijas
Data i miejsce śmierci	31 marca 2020 Francja
Pełniący obowiązki Prezydenta Syrii
Okres	od 10 czerwca 2000 do 17 lipca 2000
Przynależność polityczna	Partia Baas
Poprzednik	Hafiz al-Asad
Następca	Baszszar al-Asad
Wiceprezydent Syrii
Okres	od 11 marca 1984 do 6 czerwca 2005
Przynależność polityczna	Partia Baas

Życiorys

Wczesna działalność

Był sunnitą^[4]. Od lat 60. XX wieku był urzędnikiem partyjnym w syryjskiej partii Baas^[2]. Do wojny sześciodniowej był gubernatorem Al-Kunajtiry; region ten został częściowo utracony przez Syrię na rzecz Izraela wskutek poniesionej w wojnie klęski i pozostaje terytorium spornym^[5].

Za rządów Hafiza al-Asada

W latach 70. XX wieku Chaddam został ministrem spraw zagranicznych i wicepremierem Syrii^[2]. Należał do Przywództwa Regionalnego syryjskiej partii Baas^[4].

W listopadzie 1983 chory Hafiz al-Asad nakazał, by w razie jego śmierci władzę przejął tymczasowo sześcioosobowy komitet w składzie: minister spraw zagranicznych Abd al-Halim Chaddam, zastępca sekretarza generalnego Przywództwa Narodowego syryjskiej partii Baas Abd Allah al-Ahmar, minister obrony Mustafa Talas, szef sztabu armii syryjskiej Hikmat asz-Szihabi, premier Syrii Abd ar-Ra’uf al-Kasm i zastępca sekretarza generalnego Przywództwa Regionalnego syryjskiej partii Baas Zuhajr Maszarika. Być może w ten sposób prezydent nie chciał dopuścić do przejęcia władzy po nim przez jego brata Rifata^[4]. Nieoficjalnie twierdzono, że al-Asad zamierzał przekazać Chaddamowi kontrolę nad rządem i partią, podczas gdy na czele armii miał stanąć zastępca szefa sztabu, Ali Aslan, alawita^[4]. 11 marca 1984 Abd al-Halim Chaddam został mianowanym pierwszym wiceprezydentem Syrii (drugim i trzecim zostali Rifat al-Asad i Zuhajr Maszarika)^[4]. Był jednym z twórców i realizatorów polityki syryjskiej dominacji nad Libanem^[2][6].

Po śmierci Hafiza al-Asada w 2000 na mocy konstytucji syryjskiej był p.o. prezydenta Syrii, do momentu objęcia władzy przez wyznaczonego wcześniej przez ojca Baszszara al-Asada^[7]. W tym charakterze 11 czerwca 2000 wydał dekret promujący pułkownika Baszszara al-Asada na stopień generalski oraz dekret, w którym mianował go zwierzchnikiem sił zbrojnych Syrii^[8].

Za rządów Baszszara al-Asada

Po objęciu władzy przez Baszszara al-Asada, Chaddam zachował początkowo urząd wiceprezydenta i sprzeciwiał się wprowadzaniu w Syrii jakichkolwiek reform liberalizujących autorytarny system władzy^[9]. W rezultacie w 2005 na kongresie partyjnym musiał złożyć dymisję ze stanowiska wiceprezydenta, które al-Asad powierzył Farukowi asz-Szarze^[10]. Chaddam stracił także fotel w Przywództwie Regionalnym partii, a wkrótce potem opuścił Syrię^[11]. Osiadł w Paryżu, skąd zaczął krytykować działalność prezydenta Syrii^[12]. Inne syryjskie organizacje opozycyjne uważały go jednak za niewiarygodnego z powodu jego wcześniejszego wieloletniego uczestnictwa w elitach władzy oraz stawianych mu zarzutów korupcji. W marcu 2006 Chaddam utworzył Front Wyzwolenia Narodowego wspólnie z syryjską organizacją Braci Muzułmańskich, których przywódca Ali Sadr ad-Din al-Bajanuni również przebywał na emigracji. Organizacja ta nie odegrała jednak większej roli i do 2009 przestała funkcjonować, pozbawiona wsparcia finansowego udzielanego jej wcześniej przez Arabię Saudyjską. Chaddam nadal mieszkał w Paryżu, nie angażując się już w politykę^[13].

Rodzina

Był dwukrotnie żonaty. Pierwszy ślub wziął w 1954 z alawitką, pochodzącą z wpływowego rodu al-Hawwasz zaliczającego się do konfederacji rodowej Matawira. Po tej dacie poślubił drugą żonę, sunnitkę z rodziny at-Tajjara^[5].

Przypisy

1. Former Syrian Vice President Abdel-Halim Khaddam passes away in France. almasdarnews.com, 31 marca 2020. [dostęp 2020-03-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-03-31)]. (ang.).
2. Profile: Abdul Halim Khaddam. BBC NEWS. [dostęp 2013-12-12]. (ang.).
3. Andrew Bowen: Syria’s Future and Iran’s Great Game, Interview with Abdul Halim Khaddam, former vice president of Syria. Majalla.com, 17 września 2012. [dostęp 2013-12-12]. (ang.).
4. van Dam N.: The Struggle for Power in Syria. Politics and Society under Asad and the Ba’ath Party. London: I. B. Tauris, 2011, s. 119–121. ISBN 978-1-84885-760-5.
5. van Dam N.: The Struggle for Power in Syria. Politics and Society under Asad and the Ba’ath Party. London: I. B. Tauris, 2011, s. 192. ISBN 978-1-84885-760-5.
6. Fyderek Ł.: Pretorianie i technokraci w reżimie politycznym Syrii. Kraków: Księgarnia Akademicka, 2011, s. 236. ISBN 978-83-7638-111-4.
7. McHugo J.: Syria. From the Great War to Civil War. Londyn: Saqi Books, 2014, s. 201. ISBN 978-0-86356-753-7.
8. Fyderek Ł.: Pretorianie i technokraci w reżimie politycznym Syrii. Kraków: Księgarnia Akademicka, 2011, s. 76. ISBN 978-83-7638-111-4.
9. McHugo J.: Syria. From the Great War to Civil War. Londyn: Saqi Books, 2014, s. 206. ISBN 978-0-86356-753-7.
10. Fyderek Ł.: Pretorianie i technokraci w reżimie politycznym Syrii. Kraków: Księgarnia Akademicka, 2011, s. 84. ISBN 978-83-7638-111-4.
11. Fyderek Ł.: Pretorianie i technokraci w reżimie politycznym Syrii. Kraków: Księgarnia Akademicka, 2011, s. 94. ISBN 978-83-7638-111-4.
12. Fyderek Ł.: Pretorianie i technokraci w reżimie politycznym Syrii. Kraków: Księgarnia Akademicka, 2011, s. 112. ISBN 978-83-7638-111-4.
13. Lesch D.: Syria. The Fall of the House of Assad. New Haven & London: Yale University Press, 2012, s. 90–91.

Kontrola autorytatywna (osoba):

• ISNI: 0000000049653062
• VIAF: 59032895
• LCCN: nr2004017634
• GND: 1137547847
• SUDOC: 243357907
• J9U: 987007414599705171

Encyklopedie internetowe:

• DSDE: Abd_al-Halim_Khaddam