ADM-Aeolus

ADM-Aeolus (pełna nazwa: Atmospheric Dynamics Mission Aeolus, dosł. „Misja Dynamiki Atmosfery Eol”) – satelita obserwacji Ziemi zbudowany przez Airbus Defence and Space (część Grupy Airbus) dla Europejskiej Agencji Kosmicznej (ESA). Jest pierwszym w historii satelitą przeznaczonym do obserwacji profilów wiatru^[2]. Zadaniem satelity jest nakreślenie w czasie rzeczywistym pola ziemskiego wiatru przy pomocy nowatorskiej techniki laserowej^[3][4]. Został wystrzelony na niską heliosynchroniczną orbitę okołoziemską przy użyciu rakiety nośnej Vega 22 sierpnia 2018 roku o 21:20 UTC^[5][6].

ADM-Aeolus

Organizacja	Unia Europejska
Zaangażowani	ESA
Model satelity	pochodna Mars Express[1]
Rakieta nośna	Vega
Miejsce startu	Gujańskie Centrum Kosmiczne, Gujana Francuska
Orbita (docelowa, początkowa)
Perygeum	320 km[2]
Apogeum	320 km[2]
Nachylenie	97°[2]
Czas trwania
Początek misji	22 sierpnia 2018 21:20 UTC
Wymiary
Wymiary	4,6 m × 1,9 m × 2 m
Masa całkowita	1366 kg[2]
Masa ładunku użytecznego	450 kg[2]

Nazwa satelity pochodzi z mitologii greckiej od Eola (inaczej Ajolos; gr. Αἴολος Aíolos, łac. Aeolus), władcy wichrów.

Misja jest częścią programu Europejskiej Agencji Kosmicznej „Żyjąca planeta”^[2][7].

Przygotowania do startu

W 2018 roku satelita przechodził serię testów^[8].

Satelita został przetransportowany na stanowisko startowe w lipcu 2018 roku. 17 sierpnia został zamontowany na rakiecie Vega^[9], a jego start zaplanowano na 21 sierpnia^[4][10]. W rzeczywistości start nastąpił 24 h później.

Główny instrument

Podstawą misji jest jej jedyny, ale wysublimowany i nowatorski instrument o nazwie Aladin (Atmospheric Laser Doppler Instrument; por. Aladyn), badający atmosferę na bazie lasera i efektu Dopplera. Połączenie dwóch laserów (lidarów) dużej mocy, wielkiego teleskopu i skrajnie czułych odbiorników ma według Europejskiej Agencji Kosmicznej czynić go jednym z najbardziej zaawansowanych przyrządów badawczych umieszczonych na orbicie^[4]. Lidar ma operować w bliskim ultrafiolecie, posługując się falą o długości 355 nm. Transmiterem jest laser neodymowy Nd:YAG pompowany laserem półprzewodnikowym, wraz z układem generacji trzeciej harmonicznej^[2].

Satelita ma próbkować najniższe 30 km atmosfery Ziemi celem przekazania informacji o wertykalnych profilach wiatru, a także na temat aerozoli i chmur. Ma to nie tylko umożliwić lepsze zrozumienie funkcjonowania atmosfery i wspomóc badania nad klimatem, ale też pomóc w przewidywaniu zjawisk ekstremalnych takich jak huragany i El Niño^[11].

Przypisy

1. Arianespace chosen by ESA to launch ADM-Aeolus (Atmospheric Dynamics Mission) satellite with Vega in 2017. Arianespace, 2016-09-07. [dostęp 2018-08-28]. (ang.).
2. Aeolus operations, „European Space Agency”, 7 czerwca 2018 [dostęp 2018-08-28] (ang.).
3. MartinM. Endemann MartinM., The ADM-Aeolus mission, „Proceedings Volume 10567, International Conference on Space Optics – ICSO 2006”, 10567, 2006, DOI: 10.1117/12.2308145 (ang.).
4. Aeolus — preparing to fly the wind mission, „European Space Agency”, 24 lipca 2018 [dostęp 2018-08-28] (ang.).
5. MichałM. Moroz MichałM., Udany start ADM-Aeolus [online], Kosmonauta.net, 23 sierpnia 2018 [dostęp 2018-08-28].
6. ESA’s Aeolus wind satellite launched, „European Space Agency”, 23 sierpnia 2018 [dostęp 2018-08-28] (ang.).
7. ESA's Living Planet Programme, „European Space Agency” [dostęp 2018-08-28] (ang.).
8. MaciejM. Mickiewicz MaciejM., Sonda Aeolus na finiszu przygotowań przedstartowych, „Kosmonauta.net”, 15 lutego 2017 [dostęp 2018-08-28].
9. Aelous zainstalowany na rakiecie nośnej, „Kosmonauta.net”, 17 sierpnia 2018 [dostęp 2018-08-28].
10. Aeolus in launch tower, „European Space Agency”, 14 sierpnia 2018 [dostęp 2018-08-28] (ang.).
11. Wind satellite shows off, „European Space Agency”, 5 czerwca 2018 [dostęp 2018-08-28] (ang.).

Linki zewnętrzne

• Aeolus [online], European Space Agency [dostęp 2018-08-28] (ang.).
• Aeolus. ESA's wind mission (broszura) [online], European Space Agency [dostęp 2018-08-28] (ang.).