9 Pułk Artylerii Lekkiej (2 GA)

9 Pułk Artylerii Lekkiej (9 pal) – oddział artylerii lekkiej Polskich Siłach Zbrojnych.

Ten artykuł dotyczy 9 Pułku Artylerii Lekkiej PSZ. Zobacz też: 9 Pułk Artylerii Lekkiej - stronę ujednoznaczniającą.

9 Pułk Artylerii Lekkiej

9 Pułk Artylerii Ciężkiej

Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1942
Rozformowanie	1947
Dowódcy
Pierwszy	ppłk Stanisław Gliwicz
Ostatni	ppłk Antoni Świeży
Działania zbrojne
kampania włoska
Organizacja
Rodzaj wojsk	Artyleria
Podległość	2 Grupa Artylerii

Formowanie i zmiany organizacyjne

Pułk został sformowany w październiku 1942 roku na skutek podziału pułku artylerii lekkiej 6 DP na 6 i 9 pal w Iraku w obozie wojskowym w Mullach Azis. Po sformowaniu podjęto intensywne szkolenie całego stanu osobowego, sukcesywnie pułk był wyposażony w broń brytyjską. Wszedł w skład Armijnej Grupy Artylerii, Armii Polskiej na Wschodzie. Po wyłonieniu ze składu APW 2 Korpusu Polskiego, wszedł w skład 2 Armijnej Grupy Artylerii 2 KP. Uczestniczył we wszystkich bojach 2 KP od rzeki Sangro do linii Gotów.

Jesienią 1944 roku jednostka została przezbrojona i przeformowana w 9 pułk artylerii ciężkiej/najcięższej^{[uwaga 1]}. Pułk wchodził w skład 2 Grupy Artylerii wspierającej 2 Korpus, uczestniczył w dalszych walkach. Po zakończeniu walk, na przełomie lipca i sierpnia 1945 wyznaczony został do pełnienia służby wartowniczej. Wszedł w skład Zgrupowania Brygadowego „Tobruk” Grupy „Straż” (Polish Guarg Group)^[1].

Organizacja i obsada personalna 9 pułku artylerii lekkiej

Dowódca pułku^[2]

• ppłk dypl. Stanisław Gliwicz
• ppłk Antoni Świeży

Zastępca dowódcy pułku

• mjr Jan Walasek

Dowódcy dywizjonu: I dywizjon

• mjr Wojciech Kopel

II dywizjon

• kpt. Romuald Stępniewski

III dywizjon

• kpt. Henryk Ostrowski

Struktura organizacyjna 9 pułku artylerii lekkiej

Angielska haubicoarmata 25-funtowa

dowództwo

• 3 x dywizjon artylerii
  • 2 x bateria artylerii

Pułk liczył (etatowo):

• oficerów - 50
• podoficerów i kanonierów - 679
• 25 funtowych armat - 24

Organizacja i obsada personalna 9 pułku artylerii ciężkiej

Obsada w czasie bitwy o Bolonię^[3]:

• dowódca pułku – ppłk Antoni Świeży
• zastępca dowódcy - mjr Włodzimierz Łagidze
• adiutant - kpt. Stanisław Drewnowski
• dowódca I dywizjonu – kpt. Adam Kowalski
• dowódca II dywizjonu – kpt. Andrzej Cieszewski
• dowódca III dywizjonu – kpt. Ludwik Salwik
• dowódca IV dywizjonu – kpt. Edward Marcinkiewicz

Ponadto służbę w pułku pełnił por. Kazimierz Romanowicz.

Dwa dywizjony artylerii ciężkiej uzbrojone były w 7,2 calowe haubice (183 mm); kolejne dwa dywizjony w 155 mm armat dalekosiężnych (amerykańskich). Etat przewidywał 32 oficerów, 57 starszych podoficerów i 689 młodszych podoficerów i szeregowych, łącznie 778 żołnierzy. W każdej baterii po 2 armaty lub haubice w dywizjonie 4 sztuki, łącznie w pułku 8 szt. 7, 2" haubic i 8 szt. armat dalekonośnych 155 mm oraz 2 armaty plot. 20 mm holowane, 26 lkm Bren i 14 granatników ppanc. Piat.^[4].

Uwagi

1. Według polskiej nomenklatury brytyjskie pułki Heavy Artillery Regiment w/g etatu WE III/220/2 z 14.01.1944 r. nosiły nazwę pułki artylerii najcięższej, w tym przypadku 9 pan. Natomiast brytyjskie pułki Medium Artillery Regiment w/g etatu WE III/10/5 z 07.01.1944 r. nosiły nazwę pułków artylerii ciężkiej, w tym przypadku 10, 11 oraz 12 i 13 pac

Przypisy

1. Żak 2014 ↓, s. 137.
2. Polak 2004 ↓, s. 126.
3. Blum i in. 1990 ↓, s. XX.
4. Gaj 2019 ↓, s. 138-139.

Bibliografia

• Maciej Szczurowski: Artyleria Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie w II wojnie światowej. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2001. ISBN 83-7174-918-X.
• Piotr Żaroń: Armia Polska w ZSRR, na Bliskim Wschodzie i Środkowym Wschodzie. Warszawa 1981: KAW RSW „Prasa- Książka - Ruch, 1981.
• Józef Smoliński: Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie : 1939-1945. Warszawa: "Egros", 1997. ISBN 83-86268-66-2. Brak numerów stron w książce
• Aleksander Blum, Maciej Przedrzymirski, Jerzy Wisz, Jan Paśnicki: Artyleria polska Bitwa o Bolonię 1945. Materiały do Księgi Pamiątkowej Artylerii Polskiej na Zachodzie 1940-1945. Londyn: Koło Oficerów Artylerii, 1990.
• Jakub Żak: Nie walczyli dla siebie. Powojenna odyseja 2 Korpusu Polskiego. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 2014. ISBN 978-83-7399-621-2.
• Krzysztof Gaj: 16. Brygada Pancerna. Studium organizacji brygady pancernej - myśl organizacyjno-etatowa Wschodu i Zachodu w okresie II-VII 1945 r.. Oświęcim: Napoleon V, 2019. ISBN 978-83-7889-958-7.
• MichałM. Polak MichałM., Grot - Zeszyty Historyczne nr 18/19 2004.„Obsada dowództw Armii Polskiej na Wschodzie według stanu na 1 stycznia 1943 r.”, Leszno: Wydawnictwo Instytutu im. gen. Stefana „Grota” Roweckiego w Lesznie, 2004, ISSN 1509-9792.