33 Batalion Straży Granicznej

33 Batalion Straży Granicznej – jednostka organizacyjna Straży Granicznej w II Rzeczypospolitej.

33 Batalion Straży Granicznej

Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1922
Rozformowanie	1923
Tradycje
Rodowód	33 Batalion Celny
Dowódcy
Pierwszy	mjr Zygmunt Parafianowicz
Organizacja
Dyslokacja	Prozoroki
Formacja	Straż Graniczna
Podległość	Komenda Powiatowa Straży Granicznej w Głębokim

Formowanie i zmiany organizacyjne

Wykonując postanowienia uchwały Rady Ministrów z 23 maja 1922 roku, Minister Spraw Wewnętrznych rozkazem z 9 listopada 1922 roku zmienił nazwę „Bataliony Celne” na „Straż Graniczną”^[1]. Wprowadził jednocześnie w formacji nową organizację wewnętrzną^[2]. 33 batalion celny przemianowany został na 33 batalion Straży Granicznej.

Osobny artykuł: 33 batalion celny.

33 batalion Straży Granicznej funkcjonował w strukturze Komendy Powiatowej Straży Granicznej w Głębokim, a jego dowództwo stacjonowało w Prozorokach^[3]. W skład batalionu wchodziły cztery kompanie strzeleckie oraz jedna kompania karabinów maszynowych w liczbie 3 plutonów po 2 karabiny maszynowe na pluton^[4]. Dowódca batalionu posiadał uprawnienia dyscyplinarne dowódcy pułku. Cały skład osobowy batalionu obejmował etatowo 614 żołnierzy, w tym 14 oficerów^[5]. Na podstawie uchwały Rady Ministrów z 24 maja 1923 zarządzono likwidację Straży Granicznej do dnia 1 lipca 1923^[6]. Jednak 33 batalion Straży Granicznej, już w nowym etacie^{[uwaga 1]}, pozostał na granicy do jesieni 1923^[6]. Pod względem budżetowo-gospodarczym podlegał Komendzie Okręgowej Policji Państwowej w Wilnie^[8]. Potem batalion przekazał swój odcinek oddziałom Policji Państwowej i został rozwiązany^[9].

Służba graniczna

Od lipca 1923 batalion ochraniał odcinek granicy od m. Mazuryno do hutoru Hornowo (do rzeki Czernicy)^[8]

Sąsiednie bataliony

• 11 batalion Straży Granicznej ⇔ 31 batalion Straży Granicznej – 1 grudnia 1922^[3][10]
• 27 batalion Straży Granicznej ⇔ 31 batalion Straży Granicznej − po 1 lipca 1923^[8]

Żołnierze batalionu

Komendanci batalionu

stopień	imię i nazwisko	okres pełnienia służby	kolejne stanowisko
major	Zygmunt Parafianowicz	IX 1922[11] –
major	Jan Zięba

Struktura organizacyjna

Ordre de Bataille 33 batalionu Straży Granicznej w Prozorokach na dzień 14 listopada 1922[12]
kompanie	1. Graziak	2. Czeszki	3. Zahacie
placówki	Dąbrowo	Osinówka	w. Stelmachowo
	Grazi	Gorodok	flw. Stelmachowo
	Skrobotuny	Karczemno	flw. Zachacie
	Jampol	Telesze	Zachacie - stacja
	Zaułek	Wieretejka	Janowo
			Łomasze

Uwagi

1. 33 batalion SG otrzymał uzupełnienie rocznika 1989 i 1900 od rozwiązywanych batalionów w liczbie: 37 bSG – 35 szeregowych, 19 bSG – 95 szeregowych, 36 bSG – 94 szeregowych, 6 bSG – 69 szeregowych, 25 bSG – 18 szeregowych, 23 bSG – 173 szeregowych. Razem 486 szeregowych^[7].

Przypisy

1. Bereza i Szczepański 2014 ↓, s. 25.
2. Prengel-Boczkowska 2009 ↓, s. 5.
3. Dominiczak 1992 ↓, s. 79.
4. Dominiczak 1997 ↓, s. 246.
5. Dominiczak 1992 ↓, s. 82.
6. Organizacja sześciu baonów SG 1923 ↓, s. 8.
7. Organizacja sześciu baonów SG 1923 ↓, s. 9.
8. Organizacja sześciu baonów SG 1923 ↓, s. 10.
9. Prochwicz i Kępa 2003 ↓, s. 19.
10. Bereza i Szczepański 2014 ↓, s. 28.
11. Rozkazy organizacyjne KG SG 1922–1923 ↓, s. 17.
12. Wykaz placówek bSG ↓, s. 5.

Bibliografia

• Hubert Bereza, Kajetan Szczepański: Centralna Szkoła Podoficerska KOP. Grajewo: Towarzystwo Przyjaciół 9 PSK, 2014. ISBN 978-83-938921-7-4.
• Henryk Dominiczak: Granica wschodnia Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1919–1939. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1992. ISBN 83-01-10202-0.
• Henryk Dominiczak: Granice państwa i ich ochrona na przestrzeni dziejów 966–1996. Warszawa: Wydawnictwo „Bellona”, 1997. ISBN 83-11-08618-4.
• Teresa Prengel-Boczkowska: Wstęp do inwentarza zespołu archiwalnego „Straż Graniczna (1922−1923)”. Szczecin: Archiwum Straży Granicznej, 2009.
• Jerzy Prochwicz, Zbigniew Kępa. ABC formacji granicznych II Rzeczypospolitej. „Problemy Ochrony Granic”. 24, 2003. Ketrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej. ISSN 1505-1757.
• Wykaz placówek niektórych batalionów Straży Granicznej, 1922 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin. (sygn.161/52)
• Zarządzenia władz zwierzchnich dotyczące organizacji sześciu batalionów Straży Granicznej na terenie Delegata Rządu w Wilnie, 1923 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin. (sygn.161/14.)
• Rozkazy organizacyjne Głównej Komendy Straży Granicznej 1922−1923 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin. (sygn.161/77.)