Loading AI tools
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
1 Brygada Kawalerii Narodowej Polskiej Wielkiego Księstwa Litewskiego – brygada jazdy armii Wielkiego Księstwa Litewskiego Rzeczypospolitej Obojga Narodów.
Proporczyk na lance[1] | |
Historia | |
Państwo | |
---|---|
Sformowanie | |
Dowódcy | |
Pierwszy |
gen. lejt. Antoni Kazimierz Tyszkiewicz |
Ostatni |
Frankowski |
Organizacja | |
Dyslokacja |
Kowno, Mińsk, Kiejdany, Wiłkomierz, Poniewież, Rosienia, Szawle. |
Rodzaj wojsk |
Sformowana w 1776. W 1776 roku liczyła etatowo 478 żołnierzy. Stan faktyczny według „raty marcowej” z 1777 roku wynosił 294 żołnierzy[3].
Lustracja przeprowadzona w 1776 roku opisana została następująco[4]:
Brygada na cztery szwadrony jest podzielona, regulaminu nowego niema, wprowadza do rapportów 16 chorągwi w Liczbie Osób podług Konst. 1717. W nich zaś Towarzystwa iak być powinno Komplet nieznajduje się, y dlatego w Linij niedostaiących wielka się liczba wyraża, bo nawet Komendanci niewiedzą, ieśli którzy są w służbie lub się abszytowałi. I nigdy bowiem meldować się niemają we zwyczaju. Poczty lud słuszny, y dobrze umundurowany, nowych iednak Pałaszów, Flintpasów, Patrontaszów, Kidbaky Mituków potrzebni. Broń teraz iest nikczemna y niedobrana, ale iuż na nową dane pieniądze. Płaca punktualnie dochodzi tak bawiącym się zawsze przy Sztabie, iakoteż za assygnacyami hetmana etiam na Urlopowanych daie się, wszakże natych tylko którzy są w Liczbę, rzetelnie służących wprowadzeni. W Piąciu Chorągwiach Porucznicy y Chorążowie większe Gaże zyskuią, w inszych zaś mniejsze biorą, aże służbę iednaką odbywają porównania zatym y płacy dopraszaią się. Za Komendy JmPana Puzyny Stt Fiłipowskiego bez objaśnionej przyczyny Konie Towarzyszom zpod Pocztów ich zabrano y przez wyznaczonych Taxatorów potaxowawszy przedano, a teraz na tęż Konie Abcugi znowu z Gaż Ofjicyerskich y Towarzyskich czynią się, za krzywdę wszyscy to sobie poczytują. Namiestników Czterech iest wtey Brygadzie od Hetmana patentowanych, z nich ieden żąda Dymisyji, służby On nieczyni, y traktamentu niebrał lecz na lego miejscu Towarzysz przy Pensji własney powinność pełni. Kwatery w Mińsku niewygodne ile dla Konnych. Drożyzna nadzwyczayna wysuspendować się nie daie, y upadek w koniach ponoszą. Iest ich żądaniem nayusilnieyszym do dawnieyszych kwater w Stwie Preńskim powrócić.
W 1777 roku w skład brygady wchodził sztab i chorągwie[5]:
Chorągwie zgrupowane były w czterech szwadronach po cztery chorągwie[6].
Reformy sejmu czteroletniego przewidywały w 1789 przyrost liczebności wojsk do armii 100-tysięcznej. Nieco później zmniejszono jej etat do 65 tysięcy. Przy zachowaniu etatu z 1776 nowy zaciąg dla jednostki przewidywał 1120 ludzi, co razem miało stanowić 1598 żołnierzy w służbie[7]. Stan oddziału w 1792 roku, do czasu przejęcia wojska litewskiego przez konfederację targowicką, wynosił etatowo 1619 żołnierzy, a praktycznie 1349[8]. Można przyjąć, że w kwietniu 1794 roku stan brygady wynosił etatowo 1262 żołnierzy, a faktyczny 1022[9]. W 1794 roku zorganizowana była w 12 chorągwi[10].
Brygada zorganizowana była w 6 szwadronów po dwie chorągwie[11]. Jej stan liczebny na dzień 1 sierpnia 1793 wynosił 1017 ludzi i 577 koni, a 16 kwietnia 1794 około 1000 ludzi i około 800 koni[11].
Stanowiska oficerskie w brygadzie zajmowali: brygadier-komendant, wicebrygadier-wicekomendant, major, kwatermistrz-kasjer, audytor, adiutant, rotmistrz, porucznik, podporucznik i chorąży[12]. Rangami oficerskimi były też stopnie: towarzysza i namiestnika. Odpowiadały one randze chorążego. Nie byli oni patentowani przez króla lecz przez rotmistrzów lub hetmanów i ich rzeczywiste role w chorągwiach bardziej można przyrównać do podoficerskich[12].
Brygada brała udział w walkach w czasie wojny w obronie Konstytucji 3 maja i insurekcji kościuszkowskiej[2].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.