![cover image](https://wikiwandv2-19431.kxcdn.com/_next/image?url=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3d/Wedding_rings.jpg/640px-Wedding_rings.jpg&w=640&q=50)
ਵਿਆਹ
From Wikipedia, the free encyclopedia
ਵਿਆਹ ਦੋ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਬੰਧਨ ਦਾ ਪ੍ਰਣ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ ਇੱਕ ਆਦਮੀ (ਲਾੜਾ) ਅਤੇ ਇੱਕ ਤੀਵੀਂ (ਲਾੜੀ) ਦੇ ਵਿੱਚਕਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਕੁੱਝ ਥਾਵਾਂ ਤੇ, ਇੱਕੋ ਹੀ ਸੈਕਸ ਦੇ ਦੋ ਜਣਿਆਂ ਓੰਨ/ਜਣੀਆਂ ਵਿੱਚ ਵਿਆਹ ਕਾਨੂੰਨੀ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਦੁਵੱਲੇ ਵਾਅਦੇ ਅਤੇ ਜੋੜੀ ਦਾ ਅੰਗੂਠੀਆਂ ਦਾ ਆਦਾਨ ਪ੍ਰਦਾਨ ਆਮ ਗੱਲ ਹੈ। ਸ਼ਾਦੀਆਂ ਧਾਰਮਿਕ ਥਾਵਾਂ ਜਾਂ ਹੋਰ ਥਾਵਾਂ, ਜਿਵੇਂ ਪਾਰਕ ਜਾਂ ਲੜਕੀ ਦੇ ਮਾਪਿਆਂ ਦੇ ਘਰ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਇਹ ਕਿਸੇ ਵੀ ਬੰਦੇ ਦੀ ਜਿੰਦਗੀ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਯਾਦਗਾਰੀ ਪਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਦਿਨ ਨੂੰ ਯਾਦਗਾਰੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਲਾੜਾ ਅਤੇ ਲਾੜੀ ਖਾਸ ਪਹਿਰਾਵਾ ਵੀ ਪਹਿਨਦੇ ਹਨ। ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ ਹਰ ਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀ ਵਿੱਚ ਵਿਆਹ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਰਸਮਾਂ ਰੀਤਾਂ ਅਲੱਗ ਅਲੱਗ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ।
![Thumb image](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3d/Wedding_rings.jpg/640px-Wedding_rings.jpg)
ਮੁੰਡੇ ਅਤੇ ਕੁੜੀ ਦੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਹਾਜਰੀ ਵਿਚ ਕੀਤੀ ਅਨੰਦ ਕਾਰਜ ਦੀ ਰਸਮ ਤੇ ਹਿੰਦੂਆਂ ਦੀ ਮੰਤਰਾਂ ਦੇ ਉਚਾਰਨ ਨਾਲ ਅਗਨੀ ਦੁਆਲੇ ਲਏ ਫੇਰਿਆਂ ਦੀ ਰਸਮ ਨੂੰ ਵਿਆਹ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਵਿਆਹ ਸਾਡੇ ਸਮਾਜ ਦਾ ਇਕ ਪਵਿੱਤਰ ਬੰਧਨ ਹੈ ਜਿਸ ਨਾਲ ਬੰਸ-ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਅੱਗੇ ਤੁਰਦੀ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਵਿਆਹ ਦੀਆਂ ਕਈ ਕਿਸਮਾਂ ਹਨ। ਪਰ ਆਮ ਪ੍ਰਚੱਲਤ ਵਿਆਹ ਪੁੰਨ ਦਾ ਵਿਆਹ ਹੈ। ਇਸ ਵਿਆਹ ਵਿਚ ਧੀ ਪੁੰਨ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਉਸ ਦੇ ਬਦਲੇ ਵਿਚ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਲਿਆ ਜਾਂਦਾ। ਵਿਆਹ ਦੀ ਦੂਜੀ ਕਿਸਮ ਮੁੱਲ ਦਾ ਵਿਆਹ ਹੈ। ਇਸ ਵਿਆਹ ਵਿਚ ਕੁੜੀ ਵਾਲੇ ਮੁੰਡੇ ਵਾਲਿਆਂ ਤੋਂ ਪੈਸੇ ਲੈ ਕੇ ਕੁੜੀ ਦਾ ਵਿਆਹ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਵਿਆਹ ਦੀ ਤੀਜੀ ਕਿਸਮ ਵੱਟਾ-ਸੱਟਾ ਦਾ ਵਿਆਹ ਹੈ। ਇਸ ਵਿਆਹ ਵਿਚ ਇਕ ਘਰ ਵਾਲੇ ਆਪਣੀ ਧੀ ਦੂਜੇ ਘਰ ਵਾਲਿਆਂ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਨੂੰ ਵਿਆਹ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਧੀ ਆਪਣੇ ਪੁੱਤਰ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਵਿਆਹ ਨੂੰ ਦੁਆਠੀ ਦਾ ਵਿਆਹ ਵੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਵਿਆਹ ਸਾਂਝੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਸਰਹੱਦੀ ਸੂਬੇ ਤੇ ਪੋਠੋਹਾਰ ਦੇ ਏਰੀਏ ਵਿਚ ਹੁੰਦੇ ਸਨ। ਇਕ ਵਿਆਹ ਦੀ ਕਿਸਮ ਨੂੰ ਚਾਦਰ ਪਾਉਣਾ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ।ਜਦ ਕੋਈ ਜਵਾਨ ਜਨਾਨੀ ਵਿਧਵਾ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸ ਵਿਧਵਾ ਦਾ ਉਸੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਕਿਸੇ ਮਰਦ ਨਾਲ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਮਰਦ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰਨ ਨੂੰ ਚਾਦਰ ਪਾਉਣਾ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਵਿਆਹ ਨੂੰ ਦੂਜਾ ਵਿਆਹ ਵੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਕ ਵਿਆਹ ਕੋਰਟ ਵਿਚ ਮੈਜਿਸਟਰੇਟ ਦੀ ਹਾਜ਼ਰੀ ਵਿਚ ਰਜਿਸਟਰ ਤੇ ਦਸਤਖ਼ਤ ਕਰ ਕੇ ਰਜਿਸਟਰ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿਆਹ ਨੂੰ ਕੋਰਟ ਮੈਰਿਜ (ਕਚਹਿਰੀ ਵਿਚ ਵਿਆਹ) ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਵਿਆਹ ਦੀਆਂ ਹੋਰ ਵੀ ਕਿਸਮਾਂ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਵੇਰਵਾ ਵੱਖਰਾ ਦਿੱਤਾ ਹੋਇਆ ਹੈ।[1]