ਝੋਨਾ
ਚੌਲਾਂ ਦੀ ਫਸਲ / From Wikipedia, the free encyclopedia
ਝੋਨਾ (ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ: Rice/Paddy Crop) ਏਸ਼ਿਆ ਦੀ ਮੁੱਖ ਖਾਣੇ ਵਾਲੀ ਫ਼ਸਲ ਹੈ, ਜੋ ਘਾਹ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀਆਂ ਦੋ ਪ੍ਰਜਾਤੀਆਂ ਵਿਚ ਵੰਡੀ ਹੈ, ਪਹਿਲੀ Oryza Sativa ਹੈ ਅਤੇ ਦੂਸਰੀ Oryza glaberrima ਹੈ। ਇਸ ਫਸਲ ਦੇ ਉਤਪਾਦ ਨੂੰ ਚਾਵਲ (ਜਾਂ ਚੌਲ) ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸਾਲ 2006 ਤੱਕ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਝੋਨੇ ਦੀ ਪੈਦਾਵਾਰ 618144 ਮਿਲਅਨ ਟਨ ਸੀ।[1] ਅਨਾਜ ਵਜੋਂ, ਸੰਸਾਰ ਦੀ ਅੱਧੀ ਤੋਂ ਵੱਧ ਮਨੁੱਖੀ ਆਬਾਦੀ, ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਏਸ਼ੀਆ ਅਤੇ ਅਫਰੀਕਾ ਵਿੱਚ, ਪਾਲਤੂ ਚੌਲ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਖਪਤ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਮੁੱਖ ਭੋਜਨ ਹਨ। ਇਹ ਗੰਨੇ ਅਤੇ ਮੱਕੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਤੀਜੀ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚੀ ਪੈਦਾਵਾਰ ਵਾਲੀ ਖੇਤੀ ਵਸਤੂ ਹੈ।[2] ਕਿਉਂਕਿ ਗੰਨੇ ਅਤੇ ਮੱਕੀ ਦੀਆਂ ਫਸਲਾਂ ਦੇ ਵੱਡੇ ਹਿੱਸੇ ਮਨੁੱਖੀ ਖਪਤ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਹੋਰ ਉਦੇਸ਼ਾਂ ਲਈ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਮਨੁੱਖੀ ਪੋਸ਼ਣ ਅਤੇ ਕੈਲੋਰੀ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਦੇ ਸਬੰਧ ਵਿੱਚ ਚੌਲ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭੋਜਨ ਫਸਲ ਹੈ, ਜੋ ਮਨੁੱਖਾਂ ਦੁਆਰਾ ਵਿਸ਼ਵ ਭਰ ਵਿੱਚ ਖਪਤ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਣ ਵਾਲੀਆਂ ਕੈਲੋਰੀਆਂ ਦੇ ਪੰਜਵੇਂ ਹਿੱਸੇ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ।[3] ਚੌਲਾਂ ਦੀਆਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਹਨ ਅਤੇ ਰਸੋਈ ਦੀਆਂ ਤਰਜੀਹਾਂ ਖੇਤਰੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ।
ਝੋਨੇ (ਚੌਲਾਂ) ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਲਈ ਰਵਾਇਤੀ ਢੰਗ ਖੇਤਾਂ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਭਰਨਾ (ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ: ਕੱਦੂ ਕਰਨਾ) ਹੈ, ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਪਨੀਰੀ ਦੇ ਬੂਟੇ ਲਗਾਉਣਾ। ਇਸ ਸਧਾਰਨ ਵਿਧੀ ਲਈ ਠੋਸ ਸਿੰਚਾਈ ਯੋਜਨਾ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਪਰ ਇਹ ਘੱਟ ਮਜ਼ਬੂਤ ਨਦੀਨਾਂ ਅਤੇ ਕੀੜਿਆਂ ਦੇ ਪੌਦਿਆਂ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਨੂੰ ਘਟਾਉਂਦਾ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਦੀ ਕੋਈ ਅਵਸਥਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ, ਅਤੇ ਕੀੜਿਆਂ ਨੂੰ ਰੋਕਦੀ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਚੌਲਾਂ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਲਈ ਫਲੱਡ (ਕੱਦੂ) ਲਾਜ਼ਮੀ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਸਿੰਚਾਈ ਦੇ ਹੋਰ ਸਾਰੇ ਤਰੀਕਿਆਂ ਲਈ ਵਿਕਾਸ ਦੇ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਨਦੀਨਾਂ ਅਤੇ ਕੀੜਿਆਂ ਦੇ ਨਿਯੰਤਰਣ ਵਿੱਚ ਵਧੇਰੇ ਮਿਹਨਤ ਅਤੇ ਮਿੱਟੀ ਨੂੰ ਖਾਦ ਪਾਉਣ ਲਈ ਇੱਕ ਵੱਖਰੀ ਪਹੁੰਚ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਹਨਾਂ ਤਰੀਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਝੋਨੇ ਦੀ ਸਿੱਧੀ ਬਿਜਾਈ ਵੀ ਇੱਕ ਕਾਰਗਰ ਤਰੀਕਾ ਹੈ, ਜੋ ਪਾਣੀ ਦੀ ਬੱਚਤ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਹੋਰ ਬਹੁਤ ਤਰਾਂ ਨਾਲ ਵਾਤਾਵਰਣ ਅਨੁਕੂਲ ਹੈ।
ਚਾਵਲ, ਇੱਕ ਮੋਨੋਕੋਟ ਬੀਜ ਹੈ, ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇੱਕ ਸਲਾਨਾ ਪੌਦੇ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਉਗਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਗਰਮ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਇੱਕ ਸਦੀਵੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਜੀਉਂਦਾ ਰਹਿ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ 30 ਸਾਲਾਂ ਤੱਕ ਇੱਕ ਰੇਟੂਨ ਫਸਲ ਪੈਦਾ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ।[4] ਚੌਲਾਂ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਘੱਟ ਮਜ਼ਦੂਰੀ ਲਾਗਤਾਂ ਅਤੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਵਰਖਾ ਵਾਲੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਅਤੇ ਖੇਤਰਾਂ ਲਈ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਅਨੁਕੂਲ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਕਾਸ਼ਤ ਕਰਨ ਲਈ ਮਜ਼ਦੂਰੀ ਵਾਲੀ ਹੈ ਅਤੇ ਕਾਫ਼ੀ ਪਾਣੀ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਚਾਵਲ ਨੂੰ ਅਮਲੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕਿਤੇ ਵੀ ਉਗਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਇੱਕ ਉੱਚੀ ਪਹਾੜੀ ਜਾਂ ਪਹਾੜੀ ਖੇਤਰ 'ਤੇ ਵੀ ਪਾਣੀ ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਛੱਤ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਾਲ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਸਦੀਆਂ ਮੂਲ ਪ੍ਰਜਾਤੀਆਂ ਏਸ਼ੀਆ ਅਤੇ ਅਫ਼ਰੀਕਾ ਦੇ ਕੁਝ ਹਿੱਸਿਆਂ ਦੀਆਂ ਹਨ, ਸਦੀਆਂ ਦੇ ਵਪਾਰ ਅਤੇ ਨਿਰਯਾਤ ਨੇ ਇਸਨੂੰ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਦੀਆਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਸਭਿਆਚਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਆਮ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। 2010 ਵਿੱਚ ਆਲਮੀ ਗ੍ਰੀਨਹਾਊਸ ਗੈਸਾਂ ਦੇ ਨਿਕਾਸ ਦੇ 4% ਲਈ ਚੌਲਾਂ ਦੇ ਉਤਪਾਦਨ ਅਤੇ ਖਪਤ ਦਾ ਅਨੁਮਾਨ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ।