ਛੋਟਾ ਸੇਨੇਕਾ

ਛੋਟਾ ਸੇਨੇਕਾ (ਅੰ. 4 ਈਪੂ – AD)   65), ਪੂਰਾ ਨਾਮ ਲੂਸੀਅਸ ਅੰਨਾਏਅਸ ਸੇਨੇਕਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਿਰਫ਼ ਸੇਨੇਕਾ ਦੇ ਨਾਮ ਨਾਲ ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ) ਰੋਮ ਦਾ ਸਤੋਇਕ ਦਾਰਸ਼ਨਿਕ, ਸਿਆਸਤਦਾਨ, ਨਾਟਕਕਾਰ, ਅਤੇ- ਇੱਕ ਲਿਖਤ ਅਨੁਸਾਰ - ਲਾਤੀਨੀ ਸਾਹਿਤ ਦੀ ਸਿਲਵਰ ਏਜ ਦਾ ਇੱਕ ਵਿਅੰਗਕਾਰ ਸੀ।

ਲੂਸੀਅਸ ਅੰਨਾਏਅਸ ਸੇਨੇਕਾ
ਸੇਨੇਕਾ ਦਾ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਬਸਟ, ਸੁਕਰਾਤ ਅਤੇ ਸੇਨੇਕਾ ਦਾ ਡਬਲ ਹੇਰਮ ਦਾ ਹਿੱਸਾ) (ਐਂਟੀਕੇਨਸੈਮਲੰਗ ਬਰਲਿਨ)
ਜਨਮ	ਅੰ. 4 ਈਪੂ ਕੋਰਦੋਬਾ, ਹਿਸਪਾਨੀਆ
ਮੌਤ	65 ਈਸਵੀ ਉਮਰ ਰੋਮ
ਰਾਸ਼ਟਰੀਅਤਾ	ਰੋਮਨ
ਹੋਰ ਨਾਮ	ਛੋਟਾ ਸੇਨੇਕਾ, ਸੇਨੇਕਾ
ਜ਼ਿਕਰਯੋਗ ਕੰਮ	Epistulae Morales ad Lucilium
ਕਾਲ	ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਦਾਰਸ਼ਨ
ਖੇਤਰ	ਪੱਛਮੀ ਦਰਸ਼ਨ
ਸਕੂਲ	ਸਟੋਇਕਵਾਦ
ਮੁੱਖ ਰੁਚੀਆਂ	ਨੀਤੀ ਸ਼ਾਸਤਰ
ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਨ ਵਾਲੇ Plato, Epicurus, Zeno of Citium, Cleanthes, Chrysippus, Publilius Syrus, Attalus, Sotion
ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਣ ਵਾਲੇ Marcus Aurelius, Michel de Montaigne, Dante Alighieri, Augustine of Hippo, Albertino Mussato, Cardinal Giovanni Colonna, Tertullian, Martin of Braga, Medieval philosophy

ਸੇਨੇਕਾ ਦਾ ਜਨਮ ਹਿਸਪਾਨੀਆ ਦੇ ਕਰਦੋਬਾ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਅਤੇ ਉਹ ਰੋਮ ਵਿੱਚ ਵੱਡਾ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਜਿੱਥੇ ਉਸਨੂੰ ਬਿਆਨਬਾਜ਼ੀ ਅਤੇ ਦਰਸ਼ਨ ਦੀ ਸਿਖਲਾਈ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ. ਉਸਦਾ ਪਿਤਾ ਵੱਡਾ ਸੇਨੇਕਾ ਸੀ, ਉਸਦਾ ਵੱਡਾ ਭਰਾ ਲੂਕਿਅਸ ਜੂਨੀਅਸ ਗੈਲਿਓ ਐਨਏਨਸ ਸੀ, ਅਤੇ ਉਸਦਾ ਭਤੀਜਾ ਕਵੀ ਲੂਸਨ ਸੀ। 41 ਈ. ਵਿਚ, ਸੇਨੇਕਾ ਨੂੰ ਸਮਰਾਟ ਕਲਾਉਦੀਅਸ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਨਿਕਾਲਾ ਦੇ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ਅਤੇ ਕੋਰਸਿਕਾ ਟਾਪੂ 'ਤੇ  ਭੇਜ  ਦਿੱਤਾ ਸੀ, ਪਰ 49 ਵਿੱਚ ਨੀਰੋ ਦਾ ਅਧਿਆਪਕ ਬਣਨ ਲਈ ਵਾਪਸ ਜਾਣ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ. ਜਦੋਂ ਨੀਰੋ 54 ਵਿੱਚ ਰਾਜਾ ਬਣ ਗਿਆ, ਸੇਨੇਕਾ ਉਸਦਾ ਸਲਾਹਕਾਰ ਬਣਿਆ ਅਤੇ ਪ੍ਰੈਟੀਰੀਅਨ ਪ੍ਰੀਫੈਕਟ ਸੇਕਸਟਸ ਅਫਰਨੀਅਸ ਬੂਰੁਰਸ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਨੀਰੋ ਦੇ ਰਾਜ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਪੰਜ ਸਾਲਾਂ ਲਈ ਯੋਗ ਸਰਕਾਰ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੀ। ਨੀਰੋ ਉੱਤੇ ਸੇਨੇਕਾ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਸਮੇਂ ਦੇ ਨਾਲ ਘਟਦਾ ਗਿਆ, ਅਤੇ 65 ਵਿੱਚ ਸੇਨੇਕਾ ਤੇ  ਨੀਰੋ ਦੀ ਹੱਤਿਆ ਦੀ ਪਿਸੋਨੀਅਨ ਦੀ ਰਚੀ ਸਾਜ਼ਿਸ਼ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਦਾ ਸ਼ਾਇਦ ਝੂਠਾ ਅਤੇ ਬੇਬੁਨਿਆਦ ਦੋਸ਼ ਲੱਗਣ ਕਰਕੇ ਆਪਣੀ ਜਾਨ ਲੈਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ।^[1][2] ਉਸਦੀ ਸਟੋਇਕ ਅਤੇ ਸ਼ਾਂਤ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕਈਂਂ ਪੇਂਟਿੰਗਾਂ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਬਣ ਚੁੱਕੀ ਹੈ।

ਇਕ ਲੇਖਕ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਸੇਨੇਕਾ ਆਪਣੀਆਂ ਦਾਰਸ਼ਨਿਕ ਰਚਨਾਵਾਂ, ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਨਾਟਕਾਂ ਲਈ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਸਾਰੇ ਦੁਖਾਂਤ ਹਨ। ਉਸ ਦੀਆਂ ਵਾਰਤਕ ਦੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਦਰਜਨ ਲੇਖ ਅਤੇ ਇੱਕ ਸੌ ਚੌਵੀ ਚਿੱਠੀਆਂ ਹਨ ਜੋ ਨੈਤਿਕ ਮੁੱਦਿਆਂ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਹਨ। ਇਹ ਲਿਖਤਾਂ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਸਟੋਕਿਜ਼ਮ ਲਈ ਮੁੱਢਲੇ ਕੱਚੇ ਮਾਲ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਅੰਗ ਬਣਦੀਆਂ ਹਨ। ਦੁਖਾਂਤ ਨਾਟਕ ਲੇਖਕ ਹੋਣ ਨਾਤੇ ਉਹ Medea, Thyestes, ਅਤੇ Phaedra ਵਰਗੇ ਨਾਟਕਾਂ ਲਈ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਬਾਅਦ ਦੀਆਂ ਪੀੜ੍ਹੀਆਂ ਉੱਤੇ ਸੇਨੇਕਾ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੈ - ਪੁਨਰ-ਜਾਗ੍ਰਿਤੀ ਦੇ ਸਮੇਂ ਉਹ "ਇੱਕ ਰਿਸ਼ੀ ਸੀ ਜੋ ਨੈਤਿਕਤਾ ਦੇ, ਈਸਾਈਅਤ ਦੇ ਵੀ ਦੂਤ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸੰਸਾ ਅਤੇ ਸਤਿਕਾਰ ਦਾ ਪਾਤਰ ਸੀ; ਸਾਹਿਤਕ ਸ਼ੈਲੀ ਦਾ ਉਸਤਾਦ ਅਤੇ ਨਾਟਕੀ ਕਲਾ ਦਾ ਇੱਕ ਨਮੂਨਾ ਸੀ"।^[3]

ਹਵਾਲੇ

1. Bunson, Matthew (1991). A Dictionary of the Roman Empire. Oxford University Press. p. 382.
2. Fitch, John (2008). Seneca. City: Oxford University Press, US. p. 32. ISBN 978-0-19-928208-1.
3. Watling, E. F. (1966). "Introduction". Four Tragedies and Octavia. Penguin Books. p. 9.