ਇਕ ਧਾਰਮਿਕ ਸੰਕਲਪ ਜੋ ਕਿ ਧਾਰਮਿਕ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਵਾਲੇ ਲੋਕ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਚੰਗਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਾਉਣ ਲਈ ਕਰਦੇ ਹਨ From Wikipedia, the free encyclopedia
ਦਾਨ (ਦੇਵਨਾਗਰੀ:दान ਅੰਗਰੇਜੀ :Dāna (donation )[1] ਇੱਕ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਅਤੇ ਪਾਲੀ ਸ਼ਬਦ ਹੈ ਜੋ ਭਾਰਤੀ ਧਰਮਾਂ ਅਤੇ ਦਰਸ਼ਨਾਂ ਵਿੱਚ ਉਦਾਰਤਾ, ਦਾਨ ਕਰਨਾ ਜਾਂ ਨਿਰਸਵਾਰਥ ਕੁਝ ਦੇਣ ਦੇ ਗੁਣਾਂ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ।[2][3]
ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ, ਬੁੱਧ ਧਰਮ, ਜੈਨ ਧਰਮ ਅਤੇ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਵਿੱਚ, ਦਾਨ ਉਦਾਰਤਾ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਦਾ ਅਭਿਆਸ ਹੈ। ਇਹ ਸੰਕਟ ਜਾਂ ਲੋੜ ਵਿੱਚ ਫਸੇ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਦੇਣ ਦਾ ਰੂਪ ਲੈ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜਾਂ ਪਰਉਪਕਾਰੀ ਜਨਤਕ ਕਾਰਜਾਂ ਦਾ ਰੂਪ ਲੈ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜੋ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸਹਾਇਕ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।[4]
ਦਾਨ ਭਾਰਤੀ ਪਰੰਪਰਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਅਭਿਆਸ ਹੈ, ਜੋ ਵੈਦਿਕ ਪਰੰਪਰਾਵਾਂ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।[5][6]
ਇਤਿਹਾਸ · ਦੇਵੀ-ਦੇਵਤੇ |
ਸੰਪ੍ਰਦਾਏ · ਆਗਮ |
ਯਕੀਨ ਅਤੇ ਫ਼ਲਸਫ਼ਾ |
---|
ਦੁਬਾਰਾ ਜਨਮ · ਮੁਕਤੀ |
ਕਰਮ · ਪੂਜਾ · ਮਾਇਆ |
ਦਰਸ਼ਨ · ਧਰਮ |
ਵੇਦਾਂਤ ·ਯੋਗ |
ਸ਼ਾਕਾਹਾਰ · ਆਯੁਰਵੇਦ |
ਯੱਗ · ਸੰਸਕਾਰ |
ਭਗਤੀ {{ਹਿੰਦੂ ਫ਼ਲਸਫ਼ਾ}} |
ਗ੍ਰੰਥ |
ਵੇਦ ਸੰਹਿਤਾ · ਵੇਦਾਂਗ |
ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਗ੍ਰੰਥ · ਜੰਗਲੀ |
ਉਪਨਿਸ਼ਦ · ਭਗਵਦ ਗੀਤਾ |
ਰਾਮਾਇਣ · ਮਹਾਂਭਾਰਤ |
ਨਿਯਮ · ਪੁਰਾਣ |
ਸ਼ਿਕਸ਼ਾਪਤਰੀ · ਵਚਨਾਮ੍ਰਤ |
ਸੰਬੰਧਿਤ ਵਿਸ਼ੇ |
ਦੈਵੀ ਧਰਮ · |
ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ |
ਗੁਰੂ ਅਤੇ ਸੰਤ · ਮੰਦਿਰ ਦੇਵਸਥਾਨ |
ਯੱਗ · ਮੰਤਰ |
ਸ਼ਬਦਕੋਸ਼ · ਤਿਓਹਾਰ |
ਵਿਗ੍ਰਹ |
ਫਾਟਕ:ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ |
ਹਿੰਦੂ ਤੱਕੜੀ ਢਾਂਚਾ |
ਦਾਨ (ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ: दान) ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕੁਝ ਦੇਣਾ ਦਾਨ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸੰਦਰਭ ਵਿੱਚ(ਆਪਣੀ ਕਮਾਈ ਵਿਚੋਂ ਕੁਝ ਹਿੱਸਾ) ਦਿੱਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।[7] ਹੋਰ ਪ੍ਰਸੰਗਾਂ ਵਿੱਚ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਰੀਤੀ-ਰਿਵਾਜਾਂ, ਇਹ ਸਿਰਫ ਕੁਝ ਦੇਣ ਦੇ ਕਾਰਜ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦੇ ਸਕਦਾ ਹੈ।[8] ਦਾਨ ਦਾ ਸੰਬੰਧ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਗ੍ਰੰਥਾਂ ਵਿੱਚ ਪਰੋਪਾਕਾਰਾ (ਤ੍ਰਿਕਾਰਾ) ਦੇ ਸੰਕਲਪਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਪਰਉਪਕਾਰੀ ਕੰਮ, ਦੂਜਿਆਂ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰਨਾ; ਦੱਖਣਾ (ਤ੍ਰਿਸ਼ਨਾ) ਜਿਸਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਰਾਸ਼ੀ ਜਾਂ ਫੀਸ ਜੋ ਕੋਈ ਵੀ ਸਹਿ ਸਕਦਾ ਹੈ; ਅਤੇ ਭਿਕਸ਼ਾ () ਜਿਸਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਭੀਖ।) ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਦਾਨ ਦੇਣਾ। ਹੋਰ ਪ੍ਰਸੰਗਾਂ ਵਿੱਚ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਰੀਤੀ-ਰਿਵਾਜਾਂ, ਇਹ ਸਿਰਫ ਕੁਝ ਦੇਣ ਦੇ ਕਾਰਜ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦੇ ਸਕਦਾ ਹੈ. ਦਾਨ ਦਾ ਸੰਬੰਧ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਗ੍ਰੰਥਾਂ ਵਿੱਚ ਪਰੋਪਾਕਾਰ (परोपकार) ਦੇ ਸੰਕਲਪਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਪਰਉਪਕਾਰੀ ਕੰਮ, ਦੂਜਿਆਂ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰਨਾ;[9] ਦੱਖਣਾ (दक्षिणा) ਜਿਸਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਰਾਸ਼ੀ (ਫੀਸ, शुल्क) ਜੋ ਕੋਈ ਵੀ ਸਹਿ ਸਕਦਾ ਹੈ; ਅਤੇ ਭਿਕਸ਼ਾ (भिक्षा) ਜਿਸਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਭੀਖ।[10]
ਇੱਕ ਰਸਮੀ ਧਾਰਮਿਕ ਕਾਰਜ ਵਜੋਂ ਦਾਨ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕਿਸੇ ਮੱਠ ਜਾਂ ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵਿਕਸਤ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਨਿਰਦੇਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਬੋਧੀ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਵਿਚ, ਇਸ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਦੇ ਮਨ ਨੂੰ ਸ਼ੁੱਧ ਕਰਨ ਅਤੇ ਬਦਲਣ ਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।[11]
ਦਾਨ, ਮਿਤਕਸਾਰ ਅਤੇ ਵਾਹਨੀ ਪੁਰਾਣ ਵਰਗੇ ਹਿੰਦੂ ਗ੍ਰੰਥਾਂ ਅਤੇ ਬੋਧੀ ਗ੍ਰੰਥਾਂ ਵਿੱਚ, ਜੈਨ ਧਰਮ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਗੁਣ ਅਤੇ ਕਰਤੱਵ ਵਜੋਂ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਦਇਆ ਦਾ ਕੰਮ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ,[12] ਅਤੇ ਇਹ ਭੌਤਿਕ ਲਾਭ ਦੀ ਇੱਛਾ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਜੈਨ ਧਰਮ ਦੇ ਗ੍ਰੰਥਾਂ ਵਿੱਚ ਚਾਰ ਕਿਸਮਾਂ ਦੇ ਦਾਨਾਂ ਦੀ ਚਰਚਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ: ਅਹਾਰ-ਦਾਨ (ਭੋਜਨ ਦਾ ਦਾਨ), ਔਸਧ-ਦਾਨ (ਦਵਾਈ ਦਾ ਦਾਨ), ਗਿਆਨ-ਦਾਨ (ਗਿਆਨ ਦਾ ਦਾਨ) ਅਤੇ ਅਭਿਆ-ਦਾਨ (ਡਰ ਤੋਂ ਸੁਰੱਖਿਆ ਜਾਂ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੇਣਾ, ਖਤਰੇ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਪਨਾਹ ਦੇਣਾ)ਆਦਿ।[13]
ਦਾਨ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਵੰਡ ਛਕੋ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਨੂੰ ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ਤਿੰਨ ਫਰਜ਼ਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕਰਤੱਵ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਕਮਾਈ ਦਾ ਕੁਝ ਹਿੱਸਾ ਦੂਜਿਆਂ ਨਾਲ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨਾ, ਦਾਨ ਦੇਣਾ ਅਤੇ ਦੂਜਿਆਂ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ ਕਰਨਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਵਿੱਚ ਦਾਨ ਦੀਆਂ ਉਦਾਹਰਨਾਂ ਵਿੱਚ ਨਿਰਸਵਾਰਥ ਸੇਵਾ ਅਤੇ ਲੰਗਰ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।[14]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.