ਛੱਤੀਸਗੜ੍ਹ

ਛੱਤੀਸਗੜ੍ਹ ਭਾਰਤ ਦਾ ਇੱਕ ਰਾਜ ਹੈ। ਇਹ ਰਾਜ 1 ਨਵੰਬਰ ਸੰਨ 2000 ਵਿੱਚ ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਤੋ ਅਲੱਗ ਕਰ ਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ। ਇਸ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਰਾਇਪੁਰ ਹੈ। ਛਤੀਸਗੜ੍ਹ ਰਾਜ ਭਾਰਤ ਦਾ ਦਸਵਾਂ ਸਭ ਤੋ ਵੱਡਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦਾ ਖੇਤਰਫਲ 135190 ਵਰਗ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਹੈ। ਜਨਸੰਖਿਆ ਦੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਇਹ ਭਾਰਤ ਦਾ 17 ਵਾਂ ਰਾਜ ਹੈ। ਇਹ ਭਾਰਤ ਦੇ ਬਿਜਲੀ ਤੇ ਸਟੀਲ ਉਤਪਾਦਨ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਮੋਹਰੀ ਹੈ। ਇਹ ਦੇਸ਼ 'ਚ ਬਣਨ ਵਾਲੇ 15% ਸਟੀਲ ਦਾ ਉਤਪਾਦਕ ਰਾਜ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਭਾਰਤ ਦੇ ਜਿਹਨਾਂ ਹੋਰ ਰਾਜਾਂ ਦੀ ਸੀਮਾ ਲਗਦੀ ਹੈ, ਉਹ ਹਨ ਉੱਤਰ ਪੱਛਮ ਵਿੱਚ ਮਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਪੱਛਮ ਵਿੱਚ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ, ਦੱਖਣ ਵਿੱਚ ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਪੂਰਬ ਵਿੱਚ ਓਡੀਸ਼ਾ, ਉੱਤਰ ਪੂਰਬ ਵਿੱਚ ਝਾਰਖੰਡ ਅਤੇ ਉੱਤਰ ਵਿੱਚ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ |

ਤਸਵੀਰ:Chhattisgarh in।ndia (disputed hatched).svg

ਛੱਤੀਸਗੜ੍ਹ ਦਾ ਨਕਸ਼ਾ

ਨਾਮ

ਅੰਗ੍ਰੇਜ ਖੋਜਕਾਰ ਮੈਕਫਾਰਸਨ ਨੇ ਇਸ ਉੱਤੇ ਵਿਚਾਰ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਹੈਹਏ ਬੰਸਰੀ ਆਰਿਆ ਸ਼ਾਸਕਾਂ ਦੇ ਆਗਮਨ ਵਲੋਂ ਪੂਰਵ ਵੀ ਇੱਥੇ ਗੜ ਸਨ। ਇਹ ਵੀ ਸੱਚ ਹੈ ਕਿ ਇੱਥੇ ਗੋਂਡ ਸ਼ਾਸਕ ਹੋਇਆ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਗੋਂਡ ਸ਼ਾਸਕਾਂ ਦੀ ਵਿਵਸਥਾ ਇਹ ਸੀ ਕਿ ਜਾਤੀ ਦਾ ਮੁਖੀ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸ਼ਾਸਕ ਹੁੰਦਾ ਸੀ ਅਤੇ ਰਾਜ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰੋਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ਜੋ ਕਿ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸ਼ਾਸਕ ਦੇ ਅਧੀਨ ਹੁੰਦੇ ਸਨ। ਹੈਹਏ ਬੰਸਰੀ ਸ਼ਾਸਕੋ ਨੇ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਹੀ ਇਸ ਵਿਵਸਥਾ ਨੂੰ ਅਪਣਾ ਲਿਆ। ਧਿਆਨ ਦੇਣ ਲਾਇਕ ਗੱਲ ਹੈ ਕਿ ਗੜ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਦਾ ਸ਼ਬਦ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਇਹ ਅਨਾਰਿਆ ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਸ਼ਬਦ ਹੈ। ਛੱਤੀਸਗੜ ਵਿੱਚ ਵਿਆਪਕ ਰੂਪ ਵਲੋਂ ਪ੍ਰਚੱਲਤ ਦਾਈ, ਮਾਈ, ਦਾਊ ਆਦਿ ਵੀ ਗੋਂਡੀ ਸ਼ਬਦ ਹਨ, ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਦੇ ਨਹੀਂ ਜੋ ਸਿੱਧ ਕਰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਹੈਹਏ ਬੰਸਰੀ ਸ਼ਾਸਕਾਂ ਦੇ ਪੂਰਵ ਇੱਥੇ ਗੋਂਡ ਸ਼ਾਸਕਾਂ ਦਾ ਰਾਜ ਸੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਗੜ ਵੀ ਸਨ ਜਿਹਨਾਂ ਨੂੰ ਹੈਹਏ ਬੰਸਰੀ ਸ਼ਾਸਕਾਂ ਨੇ ਜਿੱਤ ਲਿਆ। ਇਸ ਤੋਂ ਸਿੱਧ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਛੱਤੀਸਗੜ ਨਾਮ 1000 ਸਾਲਾਂ ਵਲੋਂ ਵੀ ਜਿਆਦਾ ਪੁਰਾਨਾ ਹੈ।

ਹਵਾਲੇ