ସିଲିଆକ୍ ଡିଜିଜ୍ ବା ସିଲିଆକ୍ ରୋଗ (ଇଂରାଜୀ ଭାଷାରେ Coeliac disease, ବା celiac disease) ଏକ ଅଟୋଇମ୍ମ୍ୟୁନ୍ ରୋଗ ଯାହା ଜେନେଟିକ୍ ସମ୍ବେଦନଶୀଳ ଲୋକଙ୍କର ଅନ୍ତନଳୀକୁ ଆକ୍ରମଣ କରେ ।[1] ତରଳ ଝାଡ଼ା, ପେଟ ଫୁଲା, କୁଅବଶୋଷଣ, ଅରୁଚି ଇତ୍ୟାଦି ସାଧାରଣ ଲକ୍ଷଣମାନ ଏହି ରୋଗରେ ଦେଖାଯାଏ ଓ ପିଲାମାନଙ୍କର ସାଧାରଣ ବିକାଶ ସାଧନ ହୁଏ ନାହିଁ । ଏହି ରୋଗ ସାଧାରଣତଃ ୬ମାସରୁ ୨ ବର୍ଷ ବୟସ ମଧ୍ୟରେ ଆରମ୍ଭ ହୁଏ ।[2] ଅସାଧାରଣ ଲକ୍ଷଣମାନ ୨ ବର୍ଷ ବୟସରୁ ଉର୍ଦ୍ଧ୍ୱ ପିଲାଙ୍କୁ ହୁଏ ।[3][4][5] ପାକସ୍ଥଳୀ ଅନ୍ତନଳୀ ଲକ୍ଷଣ ଅତି ସାମାନ୍ୟ ଦେଖାଯାଏ ବା ଆଦୌ ଦେଖାଯାଏ ନାହିଁ, ବିଭିନ୍ନ ଅଙ୍ଗ ପ୍ରତ୍ୟଙ୍ଗର ଦୈହିକ ବେମାରୀ ହୁଏ ବା କିଛି ସ୍ପଷ୍ଟ ଲକ୍ଷଣ ଦେଖାଯାଏ ନାହିଁ ।[2][6] ସିଲିଆକ୍ ଡିଜିଜ୍ ପ୍ରଥମେ ପିଲାମାନଙ୍କଠାରେ ହେଉଥିବା ଦେଖାଯାଉଥିଲା[3][6] କିନ୍ତୁ ଏହା ଯେ କୌଣସି ବୟସରେ ହୋଇପାରେ । [2][3] ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଅଟୋଇମ୍ମ୍ୟୁନ୍ ରୋଗ ଯଥା:- ମଧୁମେହ ଟାଇପ ୧, ଥାଇରଏଡ ପ୍ରଦାହ ଏହି ରୋଗ ସହିତ ଥାଇପାରେ ।[6]
Quick Facts ସିଲିଆକ୍ ଡିଜିଜ୍, ଶ୍ରେଣୀବିଭାଗ ଓ ବାହାର ସ୍ରୋତ ...
| ସିଲିଆକ୍ ଡିଜିଜ୍ |
|---|
|
 Biopsy of small bowel showing coeliac disease manifested by blunting of villi, crypt hyperplasia, and lymphocyte infiltration of crypts |
|
| ଉଚ୍ଚାରଣ | |
|---|
| ସ୍ପେଶାଲିଟି | Gastroenterology |
|---|
| ଆଇସିଡ଼ି-୧୦ | K90.0 |
|---|
| ଆଇସିଡ଼ି-୯-ସିଏମ୍ | 579.0 |
|---|
| ଓଏମ୍ଆଇଏମ୍ | 212750 |
|---|
| ରୋଗ ଡାଟାବେସ | 2922 |
|---|
| ମେଡ଼ିସିନ-ପ୍ଲସ | 000233 |
|---|
| ଇ-ମେଡ଼ିସିନ | med/308 ped/2146 radio/652 |
|---|
| Patient UK | ସିଲିଆକ୍ ଡିଜିଜ୍ |
|---|
| MeSH | D002446 |
|---|
| GeneReviews |
|
|---|
|
Close
ଗହମ, ବାର୍ଲି ଓ ରାୟେରେ (rye) ଥିବ ଗ୍ଲୁଟେନ ନାମକ ପଦାର୍ଥ ସହିତ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ଫଳରେ ସିଲିଆକ୍ ଡିଜିଜ୍ ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ । [7][8][9] ମଧ୍ୟମ ପରିମାଣର ଅପମିଶ୍ରଣ ରହିତ ଓଟ ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଗ୍ଲୁଟେନ ମିଶ୍ରିତ ପଦାର୍ଥ ଖାଇଲେ ସହ୍ୟ କରିହୁଏ,[8] କିନ୍ତୁ କେଉଁ ଧରଣର ବା ଟାଇପର ଖାଦ୍ୟ, ତାହା ଉପରେ ନିର୍ଭର କରେ ।[8][10] ଗ୍ଲୁଟେନ ସଂସ୍ପର୍ଶରେ ଆସିଲେ ଦେହରେ ଅସାଧାରଣ ଇମ୍ମ୍ୟୁନ୍ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ ଯାହା ଯୋଗୁ ଅନେକ ପ୍ରକାର ଅଟୋଆଣ୍ଟିବଡି ତିଆରି ହୋଇଯାଏ ଯାହା ଦେହର ଅନେକ ଅଙ୍ଗମାନଙ୍କୁ ଆକ୍ରମଣ କରନ୍ତି ।[11][12] କ୍ଷୁଦ୍ରାନ୍ତ୍ରରେ ଏଥି ଯୋଗୁ ପ୍ରଦାହ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇ କ୍ଷୁଦ୍ରାନ୍ତ୍ର ଅଙ୍କୁର ବା ଭିଲାଇମାନଙ୍କର ଅପୁଷ୍ଟି ବା ଭିଲାଇ ଆଟ୍ରୋଫି ହୋଇଯାଏ ।[1][13] ଏହାଦ୍ୱାରା ପୋଷକମାନଙ୍କର ଅବଶୋଷଣ ହୋଇ ନ ପାରି ପରିଶେଷରେ ଆନିମିଆ ହୁଏ । [1][9]
ରକ୍ତର ଆଣ୍ଟିବଡି ପରୀକ୍ଷା, ଅନ୍ତନଳୀ ବାୟୋପ୍ସି ଓ ଜେନେଟକ ପରୀକ୍ଷା କରି ଏହି ରୋଗ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରାଯାଏ । [1] ଏହି ପରୀକ୍ଷା ସର୍ବଦା ଅତି ସରଳ ନୁହେଁ, ରକ୍ତର ଅଟୋଆଣ୍ଟିବଡି ପରୀକ୍ଷା ଅଧିକାଂଶ ସମୟରେ ବିଯୁକ୍ତାତ୍ମକ ଥାଏ ।[6][14] ଓ ଅନେକ ଲୋକଙ୍କର ସାଧାରଣ ଅଙ୍କୁର ଥାଇ ଅତ୍ୟଳ୍ପ ଅନ୍ତନଳୀ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଦେଖାଯାଏ । [4][15] ଲୋକମାନଙ୍କର ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ଲକ୍ଷଣ ଥାଏ ଓ ବର୍ଷ ବର୍ଷ ଧରି ପରୀକ୍ଷା ପରେ ରୋଗ ନିର୍ଣ୍ଣୟ ସମ୍ଭବ ହୁଏ ।[16] ଅଧୁନା ଅନେକ ଲୋକଙ୍କର ସ୍କ୍ରିନିଙ୍ଗ କଲାବେଳେ ଏହି ଲକ୍ଷଣ ବିହୀନ ରୋଗ ଚିହ୍ନଟ ହେଉଛି ।[17] ଏହି ରୋଗଟି ସ୍ଥାୟୀ ପ୍ରୋଟିନ ଅସହ୍ୟତାରୁ ସୃଷ୍ଟି ହେଉଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଏହାକୁ ଗହମ ଆଲର୍ଜି ଶ୍ରେଣୀର ରୋଗମାନଙ୍କଠାରୁ ପୃଥକ୍ ରଖାଯାଇଛି ।[18]
ଗ୍ଲୁଟେନ ନଥିବା ଖାଦ୍ୟ ଖାଇବା ହିଁ ଏହାର ଏକମାତ୍ର ପ୍ରଭାବୀ ଚିକିତ୍ସା ଯାହା ଫଳରେ ଅନ୍ତନଳୀ ଝିଲ୍ଲୀ ଆରୋଗ୍ୟ ଲାଭ କରେ, ଲକ୍ଷଣ ଦୂର ହୁଏ ଓ ଅଧିକାଂଶ ଲୋକଙ୍କର ରୋଗ ଜଟିଳ ହୁଏ ନାହିଁ । [6][19] ଚିକିତ୍ସିତ ନହେଲେ ଲିମ୍ଫୋମା ଭଳି କର୍କଟ ରୋଗ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇପାରେ ଓ ଶୀଘ୍ର ମୃତ୍ୟୁ ହୋଇପାରେ ।[20] ବିଭିନ୍ନ ସ୍ଥାନରେ ଏହି ଜଟିଳତା ହାର ଅଲଗା ରହେ; ଏହା ୧:୪୦ରୁ ୧:୩୦୦ ହୋଇପାରେ ଓ ହାରାହାରି ୧:୧୦୦ରୁ ୧:୧୭୦ ଥାଏ ।[21] ବିକଶିତ ଦେଶମାନଙ୍କରେ ୬ରୁ ୫ କେଶ୍ (୮୩%) ଚିହ୍ନଟ ହୋଇପାରେ ନାହିଁ କାରଣ ଅନେକ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଅନିୟମିତ, ସ୍ୱଳ୍ପ ବା ଆଦୌ ଲକ୍ଷଣ ନଥାଏ ।[22] ମହିଳାମାନଙ୍କର ପୁରୁଷଙ୍କ ଅପେକ୍ଷା ସାମାନ୍ୟ ଅଧିକ ଏହି ରୋଗ ହୁଏ ।[18] ସିଲିଆକ୍ ଶବ୍ଦଟି ଗ୍ରୀକ୍ ଭାଷାର କଏଲିଆକସ୍ (Greek κοιλιακός ରkoiliakós, "abdominal") ଶବ୍ଦରୁ ନିଆଯାଇଛି ଓ ଊନବିଂଶ ଶତାବ୍ଦୀରେ ଏହାର ପରିଚୟ ମିଳିଥିଲା ଯାହା ଆରେଟେଅସ୍ ଅଫ କାପ୍ପାଡୋସିଆଙ୍କ (Aretaeus of Cappadocia) ଲିଖିତ ରୋଗ ବର୍ଣ୍ଣନା ବୋଲି ଧରାଯାଉଛି । [23][24]
Fasano A (Apr 2005). "Clinical presentation of celiac disease in the pediatric population". Gastroenterology (Review). 128 (4 Suppl 1): S68-73. doi:10.1053/j.gastro.2005.02.015. PMID 15825129. Tonutti E, Bizzaro N (2014). "Diagnosis and classification of celiac disease and gluten sensitivity". Autoimmun Rev (Review). 13 (4–5): 472–6. doi:10.1016/j.autrev.2014.01.043. PMID 24440147. Ciccocioppo R, Kruzliak P, Cangemi GC, Pohanka M, Betti E, Lauret E, Rodrigo L (Oct 22, 2015). "The Spectrum of Differences between Childhood and Adulthood Celiac Disease". Nutrients (Review). 7 (10): 8733–51. doi:10.3390/nu7105426. PMC 4632446. PMID 26506381. Several additional studies in extensive series of celiac patients have clearly shown that TG2A sensitivity varies depending on the severity of duodenal damage, and reaches almost 100% in the presence of complete villous atrophy (more common in children under three years), 70% for subtotal atrophy, and up to 30% when only an increase in IELs is present. (IELs: intraepithelial lymphocytes)
{{cite journal}}: CS1 maint: unflagged free DOI (link) Lundin KE, Wijmenga C (Sep 2015). "Coeliac disease and autoimmune disease-genetic overlap and screening". Nat Rev Gastroenterol Hepatol (Review). 12 (9): 507–15. doi:10.1038/nrgastro.2015.136. PMID 26303674. The abnormal immunological response elicited by gluten-derived proteins can lead to the production of several different autoantibodies, which affect different systems.
Vivas S, Vaquero L, Rodríguez-Martín L, Caminero A (Nov 6, 2015). "Age-related differences in celiac disease: Specific characteristics of adult presentation". World J Gastrointest Pharmacol Ther (Review). 6 (4): 207–12. doi:10.4292/wjgpt.v6.i4.207. PMC 4635160. PMID 26558154. In addition, the presence of intraepithelial lymphocytosis and/or villous atrophy and crypt hyperplasia of small-bowel mucosa, and clinical remission after withdrawal of gluten from the diet, are also used for diagnosis antitransglutaminase antibody (tTGA) titers and the degree of histological lesions inversely correlate with age. Thus, as the age of diagnosis increases antibody titers decrease and histological damage is less marked. It is common to find adults without villous atrophy showing only an inflammatory pattern in duodenal mucosa biopsies: Lymphocytic enteritis (Marsh I) or added crypt hyperplasia (Marsh II)
{{cite journal}}: CS1 maint: unflagged free DOI (link) Molina-Infante J, Santolaria S, Sanders DS, Fernández-Bañares F (May 2015). "Systematic review: noncoeliac gluten sensitivity". Aliment Pharmacol Ther (Review). 41 (9): 807–20. doi:10.1111/apt.13155. PMID 25753138. Furthermore, seronegativity is more common in coeliac disease patients without villous atrophy (Marsh 1-2 lesions), but these 'minor' forms of coeliac disease may have similar clinical manifestations to those with villous atrophy and may show similar clinical–histological remission with reversal of haematological or biochemical disturbances on a gluten-free diet (GFD).
Hischenhuber C, Crevel R, Jarry B, Mäki M, Moneret-Vautrin DA, Romano A, Troncone R, Ward R (March 2006). "Review article: safe amounts of gluten for patients with wheat allergy or coeliac disease". Aliment. Pharmacol. Ther. 23 (5): 559–75. doi:10.1111/j.1365-2036.2006.02768.x. PMID 16480395.{{cite journal}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link) See JA, Kaukinen K, Makharia GK, Gibson PR, Murray JA (Oct 2015). "Practical insights into gluten-free diets". Nat Rev Gastroenterol Hepatol (Review). 12 (10): 580–91. doi:10.1038/nrgastro.2015.156. PMID 26392070. Lebwohl B, Ludvigsson JF, Green PH (Oct 2015). "Celiac disease and non-celiac gluten sensitivity". BMJ (Review). 5: 351:h4347. doi:10.1136/bmj.h4347. PMC 4596973. PMID 26438584. Celiac disease occurs in about 1% of the population worldwide, although most people with the condition are undiagnosed. It can cause a wide variety of symptoms, both intestinal and extra-intestinal because it is a systemic autoimmune disease that is triggered by dietary gluten. Patients with celiac disease are at increased risk of cancer, including a twofold to fourfold increased risk of non-Hodgkin's lymphoma and a more than 30-fold increased risk of small intestinal adenocarcinoma, and they have a 1.4-fold increased risk of death.
Fasano, A; Catassi, C (Dec 20, 2012). "Clinical practice. Celiac disease". The New England Journal of Medicine (Review). 367 (25): 2419–26. doi:10.1056/NEJMcp1113994. PMID 23252527. Lionetti E, Gatti S, Pulvirenti A, Catassi C (Jun 2015). "Celiac disease from a global perspective". Best Pract Res Clin Gastroenterol (Review). 29 (3): 365–79. doi:10.1016/j.bpg.2015.05.004. PMID 26060103.
