ଥାୟାମିନ (ଇଂରାଜୀ ଭାଷାରେ Thiamine, ଅନ୍ୟ ବନାନ thiamin ବା ଜୀବସାର ଖ୧) ଏକ ଜୀବସାର ବା ଭିଟାମିନ ଯାହା ଖାଦ୍ୟରେ ମିଳେ ଓ ଖାଦ୍ୟ ଅନୁପୂରକ ଭାବରେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ । [2] ଏହା ଥାୟାମିନ ଅଭାବ (thiamine deficiency) ନ ହେବା ନିମନ୍ତେ ପ୍ରତିଷେଧ ଭାବରେ ଦିଆଯାଏ ଓ ଏହାର ଅଭାବ ଯୋଗୁ ହେଉଥିବା ବେରିବେରି (beriberi), କୋର୍ସାକୋଫ ସିଣ୍ଡ୍ରୋମ (Korsakoff's syndrome) ଓ କୋର୍ସାକୋଫ ସାଇକୋସିସ (Korsakoff's psychosis) ଆଦି ରୋଗର ଚିକିତ୍ସାରେ ଦିଆଯାଏ । ମାପ୍ଲ ସିରପ ୟୁରିନ ଡିଜିଜ (maple syrup urine disease) ଓ ଲି ରୋଗରେ (Leigh's disease) ମଧ୍ୟ ଏହା ଦିଆଯାଏ । ଏହା ପାଟିରେ (by mouth) ଦିଆଯାଏ ବା ଇଞ୍ଜେକସନ (injection) ଆକାରରେ ଦିଆଯାଏ । [1]
Clinical data | |
---|---|
Pronunciation | /ˈθaɪ.əmɪn/ THY-ə-min |
Synonyms | Vitamin B1, aneurine, thiamin |
AHFS/Drugs.com | monograph |
Pregnancy category |
|
Routes of administration | by mouth, IV, IM[2] |
Drug class | vitamin |
ATC code |
|
Legal status | |
Legal status |
|
Pharmacokinetic data | |
Bioavailability | 3.7% to 5.3% |
Identifiers | |
IUPAC name
| |
CAS Number | |
PubChem CID | |
DrugBank | |
ChemSpider | |
UNII | |
KEGG | |
ChEBI | |
ChEMBL | |
Chemical and physical data | |
Formula | C12H17N4OS+ |
Molar mass | 265.35 g mol−1 |
3D model (JSmol) | |
SMILES
| |
InChI
|
ଥାୟାମିନର ସାଧାରଣତଃ ବହୁତ କମ୍ ଥାୟାମିନ ଦେଖାଯାଏ । ଆଲର୍ଜି ପ୍ରତିକ୍ରିୟା, ଓ ଆନାଫାଇଲାକ୍ସିସ (anaphylaxis) ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ମଧ୍ୟ ହୋଇପାରେ । ଏହା ଜୀବସାର ଖ ଶ୍ରେଣୀର (B complex) ଏକ ସଭ୍ୟ । ଏହା ଶ୍ୱେତସାର (carbohydrate) ଖାଦ୍ୟର ଚୟାପଚୟ (metabolism) ନିମନ୍ତେ ଆବଶ୍ୟକ ହୁଏ ।[1] ଥାୟାମିନ ଏକ ଅତ୍ୟାବଶ୍ୟକ ପୋଷକ (essential nutrient) କାରଣ ଏହା ତିଆରି କରାଯାଇପାରେନାହିଁ । ସଂମ୍ପୁର୍ଣ୍ଣ ଶସ୍ୟ (whole grains), ମାଂସ ଓ ମାଛ ଆଦି ଖାଦ୍ୟରେ ଏହା ଥାଏ ।[2]
ସନ ୧୮୯୭ରେ ଥାୟାମିନ ଆବିଷ୍କୃତ ହୋଇ ସନ ୧୯୨୬ରେ ପୃଥକ କରାଯାଇଥିଲା ଓ ସନ ୧୯୩୬ରେ ପ୍ରଥମେ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଇଥିଲା ।[3] ଏହାର ନାମ ବିଶ୍ୱ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସଂଗଠନର ଅତ୍ୟାବଶ୍ୟକୀୟ ଔଷଧ ଚିଠାରେ (World Health Organization's List of Essential Medicines) ଅଛି ଯାହା ମୌଳିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସିସ୍ଟମ (health system) ନିମନ୍ତେ ଅତି ମହତ୍ତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ।[4] ଏହା ଜେନେରିକ ଔଷଧ ନାମରେ (generic medication) ବିନା ପ୍ରେସକ୍ରିପସନରେ ବିକ୍ରୟ ହୁଏ । [1] ବିକାଶଶୀଳ ଦେଶମାନଙ୍କରେ (developing world) ଏହି ଔଷଧର ଏକ ଗ୍ରାମ ଭାଏଲର ହୋଲସେଲ ମୂଲ୍ୟ ୨.୧୭ ଆମେରିକୀୟ ଡଲାର ।[5] ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକାରେ ଏହାର ଏକ ମାସ ଡୋଜର ମୂଲ୍ୟ ୨୫ ଆମେରିକୀୟ ଡଲାରରୁ କମ୍ ।[6] କେତେକ ଦେଶରେ ଶସ୍ୟଜାତ (grains) ଦ୍ରବ୍ୟ ସାଥିରେ ଏହା ଯୋଗ କରିଦିଆଯାଏ ।[7][2]
ଆଧାର
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.