ଗୁଜରାଟୀ (/ˌɡʊdʒəˈrɑːti/;[3] ଗୁଜରାଟୀ: ગુજરાતી, pronounced [ɡudʒˈɾɑːtiː], ଆଗରୁ English: Guzerati[4]) ଏକ ଇଣ୍ଡୋ-ଆର୍ଯ୍ୟ ଭାଷା । ଏହା ଭାରତୀୟ ରାଜ୍ୟ ଗୁଜରାଟର ଅଧିବାସୀ ଏବଂ ପ୍ରଧାନତଃ ଗୁଜରାଟୀ ଭାଷାଭାଷୀଙ୍କଦ୍ୱାରା କଥିତ । ଗୁଜରାଟୀ ବୃହତ୍ତର ଇଣ୍ଡୋ-ଇଉରୋପୀୟ ଭାଷା ପରିଗୋଷ୍ଠୀର ଅଂଶ । ଗୁଜରାଟୀ ପୁରୁଣା ଗୁଜରାଟୀରୁ ସୃଷ୍ଟିହୋଇଛି (ପ୍ରାୟ ୧୧୦୦-୧୫୦୦ ଖ୍ରୀ) । ଭାରତରେ ଏହା ଗୁଜରାଟର ସରକାରୀ ଭାଷା ଓ ଡାମନ ଓ ଡିଉ ଓ ଦାଦ୍ରା ଓ ନଗର ହବେଳୀର କେନ୍ଦ୍ରଶାସିତ ଅଞ୍ଚଳର ସରକାରୀ ଭାଷା । ୨୦୧୧ ଜନଗଣନା ଅନୁସାରେ ଗୁଜରାଟୀ ଭାରତରେ ମୋଟ ଜନସଂଖ୍ୟାର ୬ଷ୍ଠ ସର୍ବାଧିକ କଥିତ ଭାଷା ଓ ଏହା ୫୫.୫ ମିଲିଅନ (୫.୫ କୋଟି) ଭାଷାଭାଷୀଙ୍କଦ୍ୱାରା କଥିତ ଯାହା ଭାରତର ମୋଟ ଜନସଂଖ୍ୟାର ପ୍ରାୟ ୪.୫% ।[5] ୨୦୦୭ ମସିହାର ଗଣନା ଅନୁସାରେ ଏହା ସ୍ଥାନୀୟ ଭାଷାଭାଷୀଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ଭିତ୍ତିରେ ବିଶ୍ୱର ୨୬ ତମ ସର୍ବାଧିକ କଥିତ ଭାଷା ।
ଗୁଜରାଟୀ | |
---|---|
ગુજરાતી | |
Gujarātī | |
ଉଚ୍ଚାରଣ | [ɡudʒəˈɾɑːti] |
Native to | ଭାରତ |
ଅଞ୍ଚଳ | ଗୁଜରାଟ |
ଜାତିସତ୍ତା | ଗୁଜରାଟୀ |
Indo-European
| |
ପୂରାରୂପ | ପୁରୁଣା ଗୁଜରାଟୀ
|
ଗୁଜରାଟୀ ଲିପି (ବ୍ରାହ୍ମୀ) ଗୁଜରାଟୀ ବ୍ରେଲ ଆରବୀ ଲିପି ଦେବନାଗରୀ (ଐତିହାସିକ) | |
ଆଧିକାରିକ ସ୍ଥିତି | |
କେଉଁଠି ରାଜଭାଷା: | ଗୁଜରାଟ (ଭାରତ)[2] ଡାମନ ଓ ଡିଉ ଦାଦ୍ରା ଓ ନଗର ହବେଳୀ (ଭାରତ) |
ଭାଷା କୋଡ୍ | |
ISO ୬୩୯-୧ | gu |
ISO ୬୩୯-୨ | guj |
ISO ୬୩୯-୩ | guj |
ଗ୍ଲୋଟୋଲୋଗ | guja1252 |
Linguasphere | 59-AAF-h |
ଭାରତରେ ଗୁଜରାଟୀଭାଷୀ ଲୋକଙ୍କ ବିସ୍ତୃତି |
ଗୁଜରାଟୀ ଭାଷାଟି ୭୦୦ ବର୍ଷରୁ ଅଧିକ ପୁରୁଣା ଏବଂ ବିଶ୍ୱବ୍ୟାପୀ ୫୫ ମିଲିଅନରୁ ଅଧିକ ଲୋକଙ୍କଦ୍ୱାରା କଥିତ ।[6] ଗୁଜରାଟ ବାହାରେ ଗୁଜରାଟୀ ଲୋକ ବିଶେଷ କରି ମୁମ୍ବାଇ ଏବଂ ପାକିସ୍ତାନରେ (ପ୍ରଧାନତଃ କରାଚୀରେ)[7] ଗୁଜରାଟୀ କଥିତ । ଗୁଜରାଟୀ ଭାଷାଭାଷୀମାନଙ୍କଦ୍ୱାରା ଦକ୍ଷିଣ ଏସିଆ ବାହାରେ ଅନେକ ଦେଶରେ ଗୁଜରାଟୀ ବ୍ୟାପକଭାବେ କଥିତ । ଉତ୍ତର ଆମେରିକାର କାନାଡ଼ା ଏବଂ ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକାରେ ଏହା କ୍ରମବର୍ଦ୍ଧମାନ ଏବଂ ସର୍ବାଧିକ ବହୁଳ ବ୍ୟବହୃତ ଭାରତୀୟ ଭାଷାଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରୁ ଏକ ।[8][9] ଇଉରୋପରେ ବ୍ରିଟିଶ ଦକ୍ଷିଣ ଏସୀୟ ଭାଷା ସମ୍ପ୍ରଦାୟ ମଧ୍ୟରୁ ଗୁଜରାଟୀମାନଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ଦ୍ୱିତୀୟ ଏବଂ ଗୁଜରାଟ ଯୁକ୍ତରାଜ୍ୟର ରାଜଧାନୀ ଲଣ୍ଡନର ଚତୁର୍ଥ ସର୍ବାଧିକ କଥିତ ଭାଷା ।[10] ଗୁଜରାଟୀ ଦକ୍ଷିଣ-ପୂର୍ବ ଆଫ୍ରିକୀୟ ଦେଶଗୁଡ଼ିକରେ ବିଶେଷ କରି କେନିଆ, ଉଗାଣ୍ଡା, ତାଞ୍ଜାନିଆ, ଜାମ୍ବିଆ ଏବଂ ଦକ୍ଷିଣ ଆଫ୍ରିକାରେ କଥିତ ।[11][12][13] ଏହାଛଡ଼ା ଏହା ଚୀନ (ବିଶେଷ କରେ ହଂକଂ), ଇଣ୍ଡୋନେସିଆ, ସିଙ୍ଗାପୁର, ଅଷ୍ଟ୍ରେଲିଆ ଏବଂ ବାହରିନ ଏବଂ ମଧ୍ୟ ପ୍ରାଚ୍ୟର ଦେଶଗୁଡ଼ିକରେ ମଧ୍ୟ କମ ପରିମାଣରେ କଥିତ ।[11][14][15]
ଗୁଜରାଟୀ ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧୀ ଓ ମହମ୍ମଦ ଅଲ୍ଲୀ ଜିନ୍ନାଙ୍କ ମାତୃଭାଷା ଥିଲା ।[16][17]
ଇତିହାସ
ପୁରୁଣା ଗୁଜରାଟୀ
- ଖ୍ରୀ.ପୂ ୧୧୦୦-୧୫୦୦
ମଧ୍ୟକାଳ ଗୁଜରାଟୀ
- ଖ୍ରୀ.ପୂ ୧୫୦୦-୧୮୦୦
ଆଧୁନିକ ଗୁଜରାଟୀ
- ଖ୍ରୀ.ପୂ ୧୮୦୦- ଏ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ
ଆଧାର
ବାହାର ତଥ୍ୟ
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.