ତୀବ୍ର ଅଙ୍ଗ ଇସ୍କେମିଆ

ତୀବ୍ର ଅଙ୍ଗ ଇସ୍କେମିଆ ( ALI ) ରୋଗ ହେଲେରେ ଅବୟବରେ ରକ୍ତ ପ୍ରବାହ ହଠାତ୍ ହ୍ରାସ ହୁଏ । ^[୪] ରୋଗର ଲକ୍ଷଣଗୁଡିକରେ ଅବୟବ ଫିକା ଦେଖାଯାଏ, କାଲୁଆ, ଯନ୍ତ୍ରଣାଦାୟକ, ଚଳତ୍ ଶକ୍ତିହୀନ, ନାଡ଼ିହୀନ ଏବଂ ଅବୟବ ଥଣ୍ଡା ଲାଗେ ।^[୫] ଯେ କୌଣସି ଅଙ୍ଗ ଜଡିତ ହୋଇପାରେ, ଗୋଡ ସାଧାରଣତଃ ପ୍ରଭାବିତ ହୋଇଥାଏ । ^[୧] ରୋଗ ଜଟିଳ ହେଲେ କମ୍ପାର୍ଟମେଣ୍ଟ ସିଣ୍ଡ୍ରୋମ ହୋଇପାରେ । ^[୧]

Acute limb ischaemia
Acute limb ischemia, acute arterial occlusion
Acute embolism to the right femoral artery resulting in ischemia
ବିଭାଗ	Vascular surgery
ଲକ୍ଷଣ	Pale, painful, numb, immobile, pulseless, cool limb[୧]
ଆକ୍ରାନ୍ତ ସମୟ	Hours to days[୨]
କାରଣ	Thrombosis, embolism, dissection, trauma[୨]
ବିପଦ କାରକ	Smoking, diabetes, obesity, sedentary lifestyle, family history, high cholesterol, high blood pressure, atrial fibrillation[୧][୨]
ରୋଗ ନିର୍ଣ୍ଣୟ ପଦ୍ଧତି	Based on symptoms, confirmed by CT angiogram[୧]
ସଠିକ ରୋଗ ନିର୍ଣ୍ଣୟ	Chronic limb ischemia[୨]
ଔଷଧ	Unfractionated heparin, pain management[୧]
ଚିକିତ୍ସା	Surgery, thrombolysis[୧]
ପୁନଃପୌନିକ	15 to 22 per 100,000 per year[୧][୩]

ପ୍ରାନ୍ତୀୟ ଧମନୀ ରୋଗ ଥିଲେ ଥ୍ରୋମ୍ବୋସିସ ହେବା ଏହାର ସାଧାରଣ କାରଣ (PAD) ଚିବେଚିତ ହୋଇଥାଏ । ^[୫] ଅନ୍ୟାନ୍ୟ କାରଣ ମଧ୍ୟରେ ଏମ୍ବୋଲିଜ୍ମ, ଡିସେକସନ କିମ୍ବା ଆଘାତ ହୋଇପାରେ । ^[୬] ଧୂମପାନ, ମଧୁମେହ, ମେଦବହୁଳତା, ଏକାକୀ ଜୀବନ, ପାରିବାରିକ ଇତିହାସ, ଉଚ୍ଚ କୋଲେଷ୍ଟ୍ରଲ ଏବଂ ଉଚ୍ଚ ରକ୍ତଚାପ ଭଳି ବିପଦ କାରକଗୁଡ଼ିକ ଯୋଗୁ ଏହି ରୋଗ ହୋଇପାରେ । ^[୧] ଲକ୍ଷଣ ଉପରେ ଆଧାର କରି ରୋଗ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରାଯାଇପାରେ ଏବଂ ସିଟି ଅଞ୍ଜିଓଗ୍ରାମ କରି ନିଶ୍ଚିତ କରାଯାଇଥାଏ। ^[୧] କ୍ରନିକ ଅଙ୍ଗ ଇସ୍କେମିଆରେ ଲକ୍ଷଣ ଧୀରେ ଧୀରେ ବିକଶିତ ହୁଏ, କୌଣସି ନାଡି ନ ଥାଇପାରେ ଓ ୨ ସପ୍ତାହରୁ ଅଧିକ ସମୟ ‌ ଲକ୍ଷଣ ଦେଖାଯାଏ । ^[୭]

ଚିକିତ୍ସା ସାଧାରଣତଃ ତୁରନ୍ତ ଅସ୍ତ୍ରୋପଚାରଦ୍ୱାରା ହୋଇଥାଏ; ଯେଉଁଥିରେ ସର୍ଜିକାଲ ବାଇପାସ, ଏଣ୍ଡଆର୍ଟେରେଲ୍ଟୋମି କିମ୍ବାଏମ୍ବୋଲେକ୍ଟୋମି କରାଯାଏ । ^[୧] ଅସ୍ତ୍ରୋପଚାରକୁ ଅପେକ୍ଷା କରିବା ସମୟରେ ଅବିଭକ୍ତ ହେପାରିନ୍ ଏବଂ ଯନ୍ତ୍ରଣା ନିବାରକ ଔଷଧ ବାରମ୍ବାର ପ୍ରଦାନ କରାଯାଏ । ^[୧] ଯଦି ଚିକିତ୍ସା ବିଳମ୍ବ ହୁଏ ତେବେ ଆମ୍ପ୍ୟୁଟେସନ୍ ଆବଶ୍ୟକ ହୋଇପାରେ । ^[୧] ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟଗତ ସମସ୍ୟା ହେତୁ ପ୍ରାୟ ୧୫% ଲୋକ ଏକ ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ମୃତ୍ୟୁବରଣ କରନ୍ତି । ^[୬]

ପ୍ରତିବର୍ଷ ଏହି ରୋଗରେ ୧୦୦,୦୦୦ ଲୋକଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ପ୍ରାୟ ୧୫ରୁ ୨୨ ଜଣ ପିଡ଼ିତ ହୋଇଥାଅନ୍ତି ।^{[୫] [୪]} ପୁରୁଷ ଏବଂ ସ୍ତ୍ରୀ ସମାନ ଭାବରେ ବାରମ୍ବାର ପ୍ରଭାବିତ ହୁଅନ୍ତି ।^{[୧] [୮] [୧]} ପ୍ରୟ ୭୫ ବର୍ଷ ବୟସରେ ଏହି ରୋଗ ହୁଏ । ଇସକେମିଆ ଶବ୍ଦଟି ଗ୍ରୀକ୍ ଭାଷାରୁ ନିଆଯାଇଛି; ଇସ୍କିନ୍ର ଅର୍ଥ ହେଉଛି "ଧରିବା" ଏବଂ ହାମା ଅର୍ଥ "ରକ୍ତ" । ^[୯]

ଆଧାର

1. Smith, DA; Lilie, CJ (January 2021). "Acute Arterial Occlusion". PMID 28722881. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (help)
2. Creager, Mark A.; Kaufman, John A.; Conte, Michael S. (2012). "Acute Limb Ischemia". New England Journal of Medicine. 366 (23): 2198–2206. doi:10.1056/NEJMcp1006054. PMID 22670905.
3. Santistevan, JR (November 2017). "Acute Limb Ischemia: An Emergency Medicine Approach". Emergency medicine clinics of North America. 35 (4): 889–909. doi:10.1016/j.emc.2017.07.006. PMID 28987435.
4. Santistevan, JR (November 2017). "Acute Limb Ischemia: An Emergency Medicine Approach". Emergency medicine clinics of North America. 35 (4): 889–909. doi:10.1016/j.emc.2017.07.006. PMID 28987435.
5. Smith, DA; Lilie, CJ (January 2021). "Acute Arterial Occlusion". PMID 28722881. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (help)
6. Creager, Mark A.; Kaufman, John A.; Conte, Michael S. (2012). "Acute Limb Ischemia". New England Journal of Medicine. 366 (23): 2198–2206. doi:10.1056/NEJMcp1006054. PMID 22670905.
7. Farber, A (12 July 2018). "Chronic Limb-Threatening Ischemia". The New England Journal of Medicine. 379 (2): 171–180. doi:10.1056/NEJMcp1709326. PMID 29996085.
8. Lanzer, Peter; Topol, Eric J. (2002). Pan Vascular Medicine: Integrated Clinical Management (in ଇଂରାଜୀ). Springer Science & Business Media. p. 1353. ISBN 978-3-540-41484-1. Archived from the original on 2021-08-27. Retrieved 2021-03-04.
9. "Definition of ISCHEMIA". www.merriam-webster.com (in ଇଂରାଜୀ). Archived from the original on 23 September 2020. Retrieved 4 March 2021.