White Anglo-Saxon Protestants (WASPs), se tradusent per Protestants anglosaxons blancs son un grop de blancs americans de bona superfícia de riquesa e sociala, d'ascendéncia protestanta e de predominança britanica, que a l'origina ven de l'America del periòde colonial.
Fins a las annadas 1960, aqueste grop dominava la societat e la cultura Americana e dominava lo cap dels partits Whig e Republican. Son mai sovent plan plaçats dins las grandas institucions financièras, comercialas, juridicas e universitàris e gaireben tenon lo monopòli dins la societat dels elèits a causa del maridatge interclassa e lo nepotisme.[1]
Pendent la darrièra mitat del sègle XX, l'influéncia dels grops estnics e racials exteriors aumentèt e la dominacion del WASP mermèt. Los americans venon mai critica contra l'egemonia dels WASP e descrivon los WASP coma l'incanacion l'"Establishment". Lo tèrme WASP es sovent utlizat de biais pejoratiu per classificar lor dominacion istorica sus las institucions financiàrias, culturalas, academicas, e legalas dels EUA.[2]
De sociològs utilizan a vegada aqueste tèrme de biais larg per i include totes los Americans Protestants originaris de l'Euròpa del Nòrd Oèst quina que siá lor classa o poder.[3] Lo tèrme es tanben utilizat en Austràlia, Nóva Zelanda e Canadà pels mèsmes elèits.[4][5][6]
Istoricament, "Anglosaxon" fa referéncia a la lenga dels indigèns abitants l'Anglatèrra abans 1066, subretot en contraste amb l'enfluéncia Normanda seguenta. Dempuèi lo sègle XIX èra abitual dins lo mond parlant anglés, mas pas dins la quita Granda Bretanha (dins aqueste contèxte), de se referit als Protestants d'origina subretot Anglesa.[7] La "W" e la "P" foguèron apodudas en 1950 per formar un epitet umoristic que fa resson a "waspishness" (que califica una persona qu'es aisidament irritabla e que lèu es ofensada, coma una vèspa).
La primièra mencion del tèrme "WASP" ven del politològ Andrew Hacker en 1957,[8] fasent referéncia a la classa del Americans que tengavan "lo poder nacional dins sos espèctes economic, politic, e social"; aquí la "W" puslèu ven per "wealthy" (rics) puslèu que per "white" (blanc)
Lo tèrm foguèt popularizat pel sociològ de l'Universitat de Pennsilvaniá E. Digby Baltzell, d'esperel un WASP, en 1964 dins lo libreThe Protestant Establishment: Aristocracy and Caste in America. Baltzell soslinhava una mena d'un grop tampat o de casta arguissent que "I a una crisi dins lo lideratge American de la mitat del sègle XX qu'es en partit causat per, me pensi, lo declin de l'autoritat d'un establishment qu'ara se basa sempre mai sus una mena de casta de blancs anglosaxons protestants (WASP) coma classa superiora."[9] Lo tèrme es tanben utilizat en Austràlia a al Canadà pels elèits similars.
Anglosaxon coma tèrme modèrne
Lo concèpte of "Anglosaxon" e subretot "Protestantisme Anglosaxon" evoluèt a la fin del sègle XIX, subretot al subjècte dels missionaris american protestants afogat per transformar lo mond. L'istorian Richard Kyle dich:
Lo protestantisme encara se destrièt pas en dos caps ostils– los liberals e fundamentalistas. D'una granda importança, lo protestantisme evangelica dominava la scèna culturala. Las valors americanas portavan d'en primièr la marca de l'eritatge del protestantisme anglosaxon. Los líders politics, culturas, religiós, e intellectuals de la nacion aparteniá en granda partida a una populacion protestanta de l'Euròpa del Nòrd, e espandissián una morala publica compatibla amb lor origina.[10]
Abans que WASP venga al vam dins las annadas 1960 "Anglo Saxon" emplís lo mèsme sens. "Anglo-Saxons" en 1900 èra sovent utilizat coma sinonime de l'ensems del pòble descendents d'angleses e a vegada mai generalament, per totes los parlants angleses pel mond. Foguèt sovent utilizat per clamar la superioritat de la raça anglosaxona, al grand prejudici dels outsiders. Per exemple, Josiah Strong se glorificava en 1890:
En 1700 aquesta raça comptava mens de 6000000 almas. En 1800, los Anglo-Saxons (Utilizi lo tèrme un pauc mai larg per include totas las personas de lenga anglesas) aumentèt de 20500000, e ara, en 1890, se'n compta mai de 120000000.[11]
En 1893 Strong visiá una futura "èra novèla" de l'Anglosaxon trionfant:
Es pas rasonable de creire qu'aquesta raca es destinada a se'n privar dels mai fèbles, assimilar los autres, e adobar los autres fins a que... l'umainitat siá anglosaxonizada?[12]
Tot coma lo tèrme novèl "WASP," lo tèrme ancian "Anglo-Saxon" èra utilizat per diferents escrivans ostils a l'aliança informala entre la Granda Bretanha e los EUA. L'usatge negatiu èra subretot comun al subjècte dels americans irlandeses e dels escrivans en França. "Anglo-Saxon", que significa en realitat l'ensemble de Anglosfèra utilizat de biais disaprobador dins de contèxtes coma la critica de la relacion especiala pròcha entre los EUA e Lo RU e lo planh de la dominacion culturala e politica anglosaxona. Tanben demora en usatage en Irelanda pels tèrmes Britanic o Anglés, e a vegada dins lo discors del Nacionalisme Escocés.
In Austràlia, "Anglo" o "Anglo-Saxon" fa referéncia al pòble descend d'angleses, alara que "Anglo-Celtic" inclusís lo pòble irlandés, galés e escocés.[13]
Autras etnias europèas
Los WASP varia segon la denominacion exacta orotestanta; son tradicionalament associat a la Glèisa Episcopaliana (o Anglicana), Presbiteriana, Metodista, Congregationalista, e d'autres mainline Protestant, mas lo tèrme espandiguèt per inclure difrentas denominacion de Protestant.[14] L'usatge popular del tèrme foguèt espandit a vegada per inclure en mai dels anglosaxons o los elèits angleses americans mas tanben los autres pòbles originaris del Nòrd Oèst d'Euròpa, inclusissent los americans alemands protestant, los angleses escoceses, los americans alemands, e los americans escandinaus.[15] Lo sociològ Charles H. Anderson escriu, "Los escandinaus son de WASP de segonda classa" mas coneguts coma "melhors coma èssent WASP de segonda classa que non-WASP"[16]
En mai dels Protestants angleses, alemands, neerlandés, e escandinau americans, e d'autre grops etnics mai sovent compreses dins los WASP inclusisson tanben los descendents americans dels Uguanauds, los americans escoceses e irlandeses o americans escoceses d'Ulster,[17] lo american escoceses,[18] los Americans de l'Euròpa Germanica del Nòrd Oèst en general,[19] a las familhas americans establidas amb un eritatge protestant "vague" o "mesclat".[20]
L'elèit WASP dominèt fòrça la politica e l'economia, e tanben la cultura nauta, del sègle XX. Anthony Smith arguís que las nacions tendon a se formar sus la basas d'un nuclèu etnic premodèrna que provesís de mites, simbòls, e memòrias de la nacion modèrna e que los WASP ne son lo quita nuclèu.[21] Los WASP son encara predominant dins las escòlas preparatòrias (las granda escòlas caras, subretot del Northeast), las universitats de la Ivy League , e los collègis prestigioses d'arts liberals[22]
Dins lo Midwest, los WASP trevan las Universitats de Michigan, Northwestern University, e Universitat de Chicago.[23]
Certas confessions protestantas dels WASP an la mai granda poportcion de diplomat e fins de cicle que pas autra confessions als EUA, coma per la Glèisa Episcopala (76%),[24] la Glèisa presbiteriana (EUA) (64%), e la Glèisa Unificada del Crist (46%),[25][26] e tanben tota las classas superioras americanas.[27] Los episcopalians e presbiterians tanben tendon a èsser fòrça mai rics e[28] mai educat que quina que siá autre grop religiós,[29] e son represetats de biais disproporcionat dins los americans qu'atengan los nivèls mai nauts dins los afars e la lei. De 1854 fins a 1964 fòrça èra de Republicans.[30] Dins las darrièras deceniás, los Republicans un pauc mai nombroses que los Democratas.[31]
Segon Scientific Elite: Nobel Laureates in the United State de Harriet Zuckerman, una revista suls recepiendaris americans del prèmis Nobel entre 1901 e 1972, 72% de laureats americans del Prèmi Nobel, son identificats aper aver una origina Protestanta, al comparar del 67% de la populacion generala pendent aqueste periòde.[32]
Coma los autres grops, los WASP tendon a viure a proximitat los uns dels autres dins de cercles socials tencats. Los quartièrs e las vilas amb de largas populacions de WASP son sovent los quartièrs mai cercats. Aquestes airals son largament exclusiu e de la classa nauta amb las escòlas publicas e privada de naut nivèl, los nauts revenguts de la familhas, las comunautats crestianas plan establidas, e las valors mai nautas de l'immobilier.[33]
Protestantisme e valors socialas
David Brooks, jornalista al The New York Times que frequentèt una escòla preparatòria episcopala, escriu que los WASP son ufan de "bona postura, gaubi, igièna personala, disciplina infondada, possibilitat de demorar calhat de longas."[34] Segon l'assagista Joseph Epstein, los WASP desvelopèron un estil de lidertage calm e discret.[35]
Los WASP episcopalians e presbiterians tendon a èsser mai rics e educats melhor que los autres grops en America, e son de biais disproporcionats representat per aténer lo mai naut dins los afars economics, juridics, e pendent d'annadas subretot dominant dins lo partit Republican.
Una practica WASP comuna es de presentar lors filhas en edat de se maridar (entre 17 o 18 ans d'edat) de bals coma The International Debutante Ball al Waldorf Astoria Hotel a Nòva York.[36]
Ivy League e las set sòrres
La Ivy League de las universitiats e los Seven Sisters colleges an de ligams istorics fòrts amb los WASP, e lor influéncia contunhan fins ara. Fins a la Segonda Guèrra Mondiala, l'Ivy League èra compausada largament d'estudiants WASP. Essent unes dels melhors collègis e universitats del país, contunhan d'èsser causits per las familhas WASP uèi encara. La Tres Grandas (Las universitats Harvard, Yale e Princeton) èran tradicionalement las tres melhoras univeritats de tria per las familha WASP.
L'admission a aquestes collègis e universitats es basat sul meriti academic, pasmens existís una cèrta preferéncia pels eritièrs dels ancians escolans. Los estudiants pòdon constituir de ligams que tornan dins las esfèras d'influéncia de la finància, de la cultura e e la politica. Fòrça ancians escolans d'aquestas escòlas an des carrièras astradas, bastissent l'influéncia culturala e economica dels WASP.[38]
Social Register
L'elèit social èra un grop estrech, tancat. Lo lideratge èra plan conegut dels lectors de las paginas "societat", mas dins las grandas vilas èra impossible de se remembre de totes, o de seguir lo maridatge e las nòbias novèlas.[39] La solucion èra lo Social Register, que fa la lista dels noms e adreça d'1 percent de la populacion. Fòrça èra de WASP, e inclusissiá las familhas que son barrejats dins los mèsmes clubs privats, asistissent als bons tès e cotillhons, fan lors devocions ensems dins las glèisas prestigiosas, financiant la lor caritats, vovent dins de quartièrs exclusius, e envian lors filhas dins d'escòlas d'aplicacion[40] e lors filhs dins d'escòlas preparatòrias.[41] A l'apogèu de la dominacion WASP, lo Social Register definissiá la nauta societat. Passèron aquestes jorns. Lo New York Times declarèt en 1997:
Antan, lo Social Register èra una institcion màger dels cercles socials de Nòva York....Uèi lo dia, pasmens, amb lo declin de l'eleit WASP coma fòrça sociala e politica, lo ròtle del register coma arbitre de çò que compta e çò que compta pas es gaireben un anacronisme. A Manhattan, ont los galas de caritat son al centre de la sason sociala, los comitats d'organizacion son claufits d'influenciaires de l'edicion, d'Hollywood e de Wall Street e lo linhatge familhal a gaireben pas pus d'impotança.[42]
Lo Social Registers èran coneguts coma de repertòris de l'elèit social a Baltimore, Boston, Chicago, Nòva York, Filadèlfia,[43] Pittsburgh, Portland (Oregon), Providence, San Francisco, Seattle, e Washington, D.C., atanben conegudas "Southern Cities".[44]
Mòda
En 2007, lo New York Times reportèt que veniá al vam la cultura WASP. Susanna Salk dins son article A Privileged Life: Celebrating WASP Style: "pren al seriós defendre las vertuts de las valors dels WASP, e lor contribucion a la cultura americana."[45]
Dempuèi las annadas 1980, de marcas coma Lacoste e Ralph Lauren e los logos venguèron associat a la mòda preppy, estil qu'es associat a la cultura WASP.[46]
Los Paires Fondator representavan una mòstra del lideratge patriòta del sègle XVIII. Segon un estudi biografic dels signataris de la Declaracion d'Independéncia per Caroline Robbins:
- Los Signataris venon sobretot de l'elèit educat, èra residents de las installacions ancianas, e apartenon, levat a de raras excepcions, a una classa mejanan aisida representant pas qu'una fraccion de la populacion. Natius o nascuts otramar, èran de soca britanica e de fe protestanta.[49][50]
Una celèbra confrontacion èra l'eleccion senatoriala de 1952 al Massachusetts ont John F. Kennedy, un Catolic d'eissida irlansesa, venquèt lo WASP Henry Cabot Lodge, Jr..[51] Encara, l'escomesa de 1964 del senator d'Arizona Barry Goldwater, un Episcopalian[52] que lo paire èra josieu,[53]facha a Rockefeller e l'establishment republican de l'Èst contribuiguèt a sapar la dominancion WASP.[54] Lo quita Goldwater aviá de fòrtas referéncias WASP de sa maire, mas èra tanben vist coma partit de la comunautat Josièva (pasmens se l'associacion èra prima e aquesta). Dins las annadas 1980, l'ala liberala republicana de Rockefeller èra en partida marginalizada, engolitby per la dominacion des republicans conservators de l'oèst e del sud.[55] Demandant "Es lo líder WASP una raça atudada?" la jornalista Nina Strochlic en 2012 soslinhèt qu'onze politicians WASP màger s'acabèt amb los Republicans G.H.W. Bush elegit en 1988, son filh George W. Bush elegit en 2000 e 2004, e John McCain, nomenat mas desfach en 2008.[56]
De Catolics al Nòrd Èst e l'Èst mejan, mai sovent d'americans irlandés, nomenat politicians del Democratic Party dins las gradas vilas mejans lo sistèma dels capmèstres de quartier. Los porliticians Catolics (o "etnia blanca") èran sovent la cibla de l'ostilitat politica WASP.[57]
Eric Kaufmann argís que "la annada 1920 marcan l'apgèu del contraròtle WASP". En 1965 lo sociològ Canadian John Porter, dins The Vertical Mosaic, arguís que las originas britanicas son de biais disproporcionat representadas dins los mai nauts escapolons de la classa Canadiana, revengut, poder politic, clergat, mèdia etc. Pasmens, mai recentament los esrudits canadian tornèron far lo camin del declin de l'elèit WASP.
En 1939, las Daughters of the American Revolution (DAR) refusèron a la granda cançaira nega Marian Anderson la permission de cantar al Constitution Hall. Dins la furor seguenta, l'esposa del president Eleanor Roosevelt publicament demicionèt de las DAR e s'arrantgèt per qu'Anderson cante al Lincoln Memorial fàcia a una fola afogata de 75,000 personas.[58]
Après le Segonda Guèrra mondiala
Segon Richard Schaeffer:
Fòrça analistas suggeriguèron que la dominacion WASP de l'òrdre institucional es quicòn vengut del pasat. Es mai sovent admés qu'après la Segobda Guèrra mondiala, la seleccion d'individús per de posicion de líder venguèt sempre mai bast sus de factors coma motivacion e la formacion puslèu que sus l'etnicitat e lo linhatge social.[59]
Foguèt pas just après la Segonda Guèrra mondiala que lo poder general de l'establishment protestant comencèt a declinar. Fòrça rasons foguèron donadas pel declin del poder WASP.[60] D'incitacions a la diversitat auto impausadas dobriguèron las escòlas mai elitistas del país.[61] Lo GI Bill dobriguèt la nauta educacion als arribants d'etnias novèlas, que trobèron de trabalh dins la classa mejana dins l'espandiment economic. Pasmens, Los protestants blancs contunhan influenciar l'elèit cultural, politic, e economica del país. Se sabents insistisson sus l'idea que lors grops d'influéncia mermèt dempuèi la fins de la Segonda Guèrra mondiala en 1945, alara que grandissiá l'influéncia d'autres grops etnics.
Un eveniment notable del declin èra l'eleccion de John F. Kennedy coma President del EUA en 1960, Lo sol President catolic dels EUA. l'eleccion de John F. Kennedy èra lo resultat de la longa campanha sens fatiga de son paire Joseph P. Kennedy Sr per trencar la presa dels WASP sus la societat americana degut subretot a sa non apartenéncia a la Glèisa catolica americana..
Dins la foncion publica federala, autrecòps dominat per de membres de confession protestanta (WASP), subrerot dins lo Departament d'Estat, Catolics e Josieu fan progressèron fòrça après 1945. Georgetown University, una escòla Catolica, fa un esfòrç sistematic per plaçar sos diplomats dins de carrièras diplomaticas.[62] Lo politològ Theodore P. Wright, Jr. argís qu'alara que Anglo etnicitat dels presidents dels EUA dempuèi Richard Nixon cap a George W. Bush es evidenta pel contunh de la dominencia culturala dels WASP, l'assimilacion e la mobilitat sociala amb l'ambiguitat del tèrme permetèt a la classa WASP de subreviure sonque "incorporant d'autres grops qu'es pas pus lo mèsme grop" qu'existiguèt a la mitat del sègle XX.
Abans la fin del sègle XX, totes los jutges de la Cort Suprèma dels EUA èran d'origina WASP o de protestanisme germanica (levat lo josieu american Louis Brandeis, nomenat en 1916, e Benjamin N. Cardozo, descendent dels josieus iberic, nomenat en 1932.)[63] Dempuèi las annadas 1960, un nombre creissent de jutges non-WASP foguèron nomenats a la Cort.
L'Universitat de Califòrnia, Berkeley, antan bastion WASP, cambièt radicalament: sols 30% de sos diplomats en 2007 èra d'origina Europèa (inclusissent los WASP e totes los Europèus), e 63% dels diplomats de l'Universitat son eissits de familhas d'immigrants (ont al mens un parent èra immigrant), subretot d'Asia.[64]
Un desplaçament significatiu de l'activitat economica dels EUA cap a las Sun Belt a la fin del sègle XX, e una economia de contunh globalizada tanben contribuiguèt al declin del poder dels WASP del Nordèst.[65]
D'autres analistas arguïguèt that l'amplor del declin de la dominacion WASP foguèt exagerada. James D. Davidson, se fondant sus de donadas relativas als elèits americans presents dins las esfèras politica e economica, conclutz que, alara que los WASP e l’establishment protestant avián perdut una partida de notorietat precedenta, los WASP e los protestants son encara largament subrerepresentats dins l'eleit amrican[66]
Al sègle XXI, "WASP" es sovent un critica pejorativa basat sus l'esnobisme e l'exclusivitat associada al privilègi social, coma l'adesion restrictiva dins de clubs socials privats. Existís fòrça galejadas ridiculizant aqueste estereotipe.[67] A vegada un escrivan lausa la contribucion dels WASP, coma l'istorian conservator Richard Brookhiser que per exemple escrivèt en 1991 l'esterotipe de "còl sarrat, blasir, e elitist" amaga "los ideals classics dels WASP per l'industria, lo servici public, lo dever familial, e la consciéncia de reviscolar la nation."[68][69]
De films american coma Annie Hall e Meet the Parents utilizan los conflictes entre las familhas WASP e las familha josievas urbanas urban coma potential per un efièch comic.[70]
En 1939 la pèça Arsenic and Old Lace, e lo film de 1944, ridiculiza l'elèit american.[71]
La pèça de Gurney The Cocktail Hour (1988), un personatge principal dich a son filh dramaturg que las criticas "nos aman pas.... sabon mal de nasautres. Pensan que sèm totes de Republicans, totes superficial a totes alcolics. Sola la darrièra es veraia."
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
