Romaní

From Wikipedia, the free encyclopedia

Romaní

Lo romaní o gitano, cingaro o tzingarin, o ròm (en romaní: Romani chib) es una lenga indoeuropèa de la branca indoiraniana, mai precisament indoariana. Es la lenga del pòble gitano (ròms), originari del nòrd d'Índia, qu'entreprenguèt una migracion massiva cap a la debuta del millenni II a la seguida d'una invasion turca gaznevida puèi seldjokida per colonizar l'Asia Menora.

Faits en brèu Classificacion lingüistica, Estatut oficial ...
Romaní
Romani chib
Classificacion lingüistica
Romaní
Estatut oficial
Oficial delenga officiala en la comuna de Chouto Orizari (Macedònia)

reconeguda coma lenga minorizada en:


Macedònia del Nòrd
: Serbia
:Eslovènia
 Ongria
Alemanha
Romania
Russia
Norvègia
 Suècia
:Finlàndia
Estatut de conservacion
Menaçat
CRCritically endangered (En dangièr critic)
SESeverely endangered (En dangièr sevèr)
DEDevinitely endangered (En dangièr definitiu)
VUVulnerable (Vulnerable)
Segur
NENot Endangered (Non en dangièr)
ICHEL Red Book: Definitely Endangered
Classada coma lenga menaçada (DE) per l''Atlàs de las lengas menaçadas dins lo mond
Còdis lingüistics
ISO 639-2rom
ISO 639-3rom
Ethnologuerom
Glottologroma1329
ASCL3905
UNESCO405
IETFrom
Thumb
Tampar

Lo romaní se desvolopèt a partir d'una sola lenga populara o prakrit parlada dins la val mejana del flume de Ganges e que sa forma sabenta èra lo sanscrit.

Pendent lo long sejorn dels sieus locutors (1071-1381) dins lo Sultanat de Rom, jos dominacion seldjokida en Asia Menora, e ont la lenga oficiala èra lo persan e las lengas vernacularas lo grèc e l'armenian, lo romaní s'es enriquit de fòrça mots d'aquelas tres lengas.

Los manlèus a las divèrsas lengas europèas que lo romaní costegèt son posteriors al sègle XIV.

L’esfòrç de codificacion de la lenga es pro recent. Demèst los linguistas mai engatjats i aviá Marcèl Cortiada.

Dialèctes

  • romaní balcanic, lo còde ISO 639 qu'ei rmn
  • romaní baltic, lo còde ISO 639 qu'ei rml
  • romaní carpatic, lo còde ISO 639 qu'ei rmc
  • romaní calò finés, lo còde ISO 639 qu'ei rmf
  • romaní sinte, lo còde ISO 639 qu'ei rmo
  • romaní vlah, lo còde ISO 639 qu'ei rmy
  • romaní galés, lo còde ISO 639 qu'ei rmw

Derivats

Lo postrolhàs a maites manlèus al romaní dins lo vocabulari.

Wikiwand - on

Seamless Wikipedia browsing. On steroids.