Progressisme

Lo progressisme es la volontat d'instaurar un progrés social, de reformas, per opposicion al conservatisme.

L'idèa de progressisme

Una pensada es qualificada de progressista, per exemple, quand concep lo present coma un progrés al respècte d'una epòca passada jutjada mai primària, mai dificila, o encara mai ignoranta. Pasmens, la pensada progressista concep pas necessàriament lo present coma un progrés, mas pòt al contrari denigrar lo present, e reclamar una melhoracion en desirant de valors dichas modèrnas. L'idèa de progrés es ligada, sul plan filosofic, a una tendéncia prigonda de las Luces que l'idèa èra de poder transformar lo mond mejans la difusion de coneissença balhant als òmes d'aisinas intellectuelas necessàrias per transformar e tornar sus la societat d'Ancian Regime. A la perfectibilitat de l'umanitat s'apondèt vèrs 1800 l'idèa de l'acceleracion del progrés scientific e tecnic al començament de la primièra revolucion industriala. Lo progrés designava subretot los grops que vòlon trencar las estructuras politicas e mentalas eritadas de l'Ancian Regime sens pasmens se prononciar per una politica sociala audaciosa, la libertat d'entreprendre primant la redistribucion autoritària de las riquessas. Lo progrés del socialisme dins los païses industrializats provoquèt una evolucion de la nocion cap a una presa en compte de la necessitat de subrepassar la misèria e d'ofrir à totas las jaças de la societat de condicions de vida dignas amb la riquessa producha pels nòus mejans tecnics. Sens èsser abandonada per aqueles que l'avián portada, es a dire los liberals, tanben pels liberals de drecha, la nocion venguèt lo trach d'union de totas las fòrças que sostengavan l'URSS staliniana, subretot après 1945. A l'epòca de la division entre dos blòts, pendent de la Guèrra Freja, lo camp comunista se definís per "progressista" en opposicion al camp american « reaccionari », « colonialista » o « neocolonialista », somés a de « fòrças escuras ». L'expression ja aviá estat emplegada abans la segonda guèrra mondiala, per exemple per Nikita Khrushchov que parlava en 1937 d'Stalin coma del far de l'« umanitat progressista »^[1]. L'expression venguèt comuna après 1945: atal, en 1949 al moment del 70ⁿ anniversari d'Stalin, Malenkov parlava del dictator coma d'un "guida de l'umanitat progressista"^[2]. Los comunistas occidentals e los companhons de rota del comunisme après 1945 fasián partit del camp progressista. De segur existiguèt, a l'Èst coma a l'Oèst una "cultura progressista", amb de produccions artisticas e intellectualas que pensavan contribuir al progrés, que siá d’una avantgardia artistica, d'una volontat de tornar descobrir e de difusar melhor la cultura populara, per exemple dins lo domèni de la musica, mas tanben d’una forma d’expression en espandiment (musica pop, banda dessenhada) o d’una reflexion mai teorica sul trabalh, la tecnica, l’èsser uman coma individú e èsser social^[3]. Aquela confusion entre l'stalinisme e lo progressisme s'atenuèt aprés la mòrt del dictator e la destalinisacion, l'expression podava subreviure. En França, dins los ans 1970, l'idèa que la pena de mòrt deviá èsser abolida vengava d'una pensada progressista, en opposicion a l'idèa que deviá èsser mantenguda, qu'aparteniá a una pensada conservatritz. Tanben, tota reforma es pas necessàriament progressista, aquela podent de fach favorizar un retorn enrè e èsser reaccionària.

Segon los païses, l'actual progressisme pòt defendre d'ideals coma lo sèxe liure, l'avortament, lo feminisme, los drechs dels omosexuals, la laïcitat. Dins lo domèni economic, defend las valors del socialisme democratic o de la social democracia, existís la nocion de « drecha progressista » realizada per de partits politics dins fòrça païses.

Filosoficament, los corrents progressistas dependon de l'umanisme e del racionalisme.

Lo progressisme en França

Pendent la III^a Republica, lo mòt « progressista » significava en França lo contrari de son sens literal. I a de deputats, jornals e grops parlamentaris que se qualificavan de « republican progressista » e que comprenon en general de republicans que se reclaman d'esquèrra, mas que son antisocialistas sul plan economic e social, coma los liberals alemands que fondèron lor partit coma Parti alemand del Progrés (Deutsche Fortschrittspartei). Son a drecha de radicals e a esquèrra de catolics ligats. Segon l'istorian Maurice Agulhon, la denominacion de progressista seriá estat aplicada a de republicans moderats, a partir de 1893^[4]. Pendent la IV^a republica, lo tèrme es ambigú perque pòt designar los comunistas coma los republicans moderats e que gaireben totas las fòrças politicas se reclaman del Progrés. Pasmens, la V^a Republica cambièt l'espectre politic francés. Lo retorn sul Progrés tecnic e scientific lineari e benlèu desastrós per la natura modifiquèt pas l'imatge de se d'una esquèrra francesa que contunha de se definir coma la reünion de las "fòrças de progrés"^[5]. Après que se retirèt del Partit comunista, que n'èra secretari general puèi president, Robert Hue creèt en 2009 lo Movement unitari progressista (MUP), qu'es pas un partit politic al sens classic mas una fòrça d'esquèrra novèla resolguda a actualizar e concretizar lo procés istoric d'emancipacion umana iniciat per la Revolucion francesa.

Lo progressisme als Estats Units d'America

Als EUA a la fin del sègle XIX, lo movement progressista es un movement politic e social que cambièt la societat americana, e que n'èra par exemple los presidents Theodore Roosevelt (1901-1909), Woodrow Wilson (1913-1921). Es nascut de la societat civila dins un primièr temps, de trabalhadors socials, de jornalistas que denoncian a l'encòp la corrupcion (los « muckrackers ») e las condicions dels obrièrs e dels imigrats, de las associacions de femnas que jogant un ròtle fòrça actiu: lo Congrés nacional de las maires o la Federacion Generala dels Clubs de Femnas^[6].

Encara enfuencièt Franklin D. Roosevelt (1933-1945), John F. Kennedy (1961-1963) e Lyndon B. Johnson (1963-1969).

Referéncias

1. Pravda, 31 de genièr de 1937.
2. Bol’šhevik, n°2}, decembre 1929, p. 8-11}}.
3. (fr)François Genton e Edmond Raillard, avant-propos à La Culture progressiste à l’époque de la guerre froide, ILCEA 16 de julhet de 2012: http://ilcea.revues.org/index1247.html.
4. (fr)M. Agulhon, La République I, Hachette, 1990, p. 92.
5. (fr)Martine Aubry emplec aquela expression lo 29 de setembre de 2011, « Mitterrand, le chemin », http://www.mitterrand.org/Mitterrand-le-chemin.html
6. Theda Skocpol, Protecting Soldiers and Mothers, 1995.

Articles connèxes

• Conservatisme
• Progrés
• Progrés social
• Liberalisme
• Socialisme
• Social democracia