Los pibols [1] son d'arbres del genre Populus de la familha de las Salicacèas.
.JPG)
.jpg)
1.jpg)
Pibols
| Règne | Plantae |
|---|---|
| Sosrègne | Tracheobionta |
| Division | Magnoliophyta |
| Classa | Magnoliopsida |
| Sosclassa | Dilleniidae |
| Òrdre | Salicales |
| Familha | Salicaceae |
Lo genre populus compren 35 espècias de las regions temperadas e frejas de l'emisfèri nòrd. Compren tanben fòrça ibrids naturals o artificials (creats par l'òme). Los pibols, arbres de creissença rapida se veson rarament en selva densa mas puslèu a las broas de las zonas umidas que coma los sauses, son apreciats dels vibres.
Creisson suls terrens umids veire temporarament aigats. Lo lor sistèma racinari, important, sovent superficial e traçant pòt destruire de parets, levar los asfaltes e colonizar de tudèls. Qualques espècias (pibol tremble) pòdon butat sus de sols sablonencs paures e suportan pro los embruns, a distància pasmens.
Fòrça varietats son disponiblas per la silicultura. Lo sequençatge del genòma del pibol de l'Oèst foguèt anonciat en 2004 e publicat en 2006[2]. Lo pibol essent un arbre de creissença aviada venguèt lo primièr arbre transgenic en 1986[3].
Un luòc plantat de pibols es una pibolada (var. piboleda, piboleta, piboliera) (gasc. pibolèra, pigolèra, piulada, pigolada, b(r)iular, bigolar, biulèra, biuladera, (a)breular).
Caracteristicas generalas
Aparelh vegetatiu
Son d'arbres bèls de fuèhas simplas, alternas, cordiformas o triangularas, caducas, ovalas, acuminadas, de long peciòl comprimit.
La racina es traçanta e contribuís a la disseminacion per rebrots a partir de racinas superficialas.
La rusca es puslèu palle (pel jove arbre) e de mai e mai cretat quand l'arbre ven vièlh.
La fusta es blanca, leugièra, tendra, pro resistenta, aderanta e pauc asclanta.
Aparelh reproductor
Aquelas espècias son dioïcas (los individús son o mascle o feme). Las flors son reünidas en catons penjadisses, qu'apareisson abans las fuèlhas. lor periant se redusís a una cupula. Las flors masclas presentant de 8 a 30 etaminas rogenca. L'ovari de la flor feme es uniloculara, a doas carpèlas. Un còp fecondadas, aqueles darrièras forman una capsula uniloculara de doas valvas contenent fòrça granas peludas.
Sistematica
Originas e paleobotanica
Los paleobotanistas donan als pibols una origina fòrt anciana, dentre los Angiospèrmes.
Lo Soïssa O. Heer atribuís al genre Populus d'emprentas de fuèlhas simplas encontradas dins lo neocomian de Kome (lignit), sus la còsta oèst de Groenlàndia (P. primaeva Heer)[4][5].
Principalas espècias
Lo genre Populus es devesit en sièis seccions:
- la seccion Turanga: Populus euphratica Oliv., P. pruinosa Schrenk, P. ilicifolia (Engler)
- la seccion Leuce :
- la sossection Trepidae (trembles) : lo tremble (Populus tremula L.),P. adenopoda Maximowicz, P.davidiana Dode, P. gamblei Dode, P. glandulosa Uyeki, lo pibol de grandas dents (P. grandidentata Michx), P. guzmanantlensis R.Vasquez & Cuevas, P. monticola Brandegee, P. ningshanica C. Wang et S. L. Tung, P. rotundifolia Griffith, P. sieboldii Miquel, P. simaroa Rzed, lo Pibol fals tremble (P. tremuloïdes Michx), P. wulianensis S.B. Liang et X. W. Li.
- la sosseccion Albidae (albar) : l'albar (Populus alba L.)
- la seccion Aegiros (pibols negres) : una espècia europèa lo pibol negre (Populus nigra L.), d'espècias nòrdamericanas :Populus deltoides (Bartr.) Marsh. (plusieurs sous-espèces : P. deltoides subsp. deltoides, P. deltoides subsp. monilifera e P. deltoides subsp. wislizeni) e P. fremontii
- la seccion Tacamahaca (pibols balmièrs) : Populus trichocarpa, P. amurensis Komarov, P. angustifolia James, P. balsamifera Mill., P. ciliata Wallich Royle ex, P. girinensis Skvortov, P. haoana W.C. Chen et C.Wang, P. hsinganica C. Wang & Skvortzov, P. Laurifolia Ledebour, P. hyrcana Grossh, P. intramongolica T.Y. Sun & E.W. Ma, P. kangdingensis C. Wang & S.L. Tung, P. keerqinensis T. Y. Sun, P. nakaii Skvortzov, P. pamirica Komarov, P. platyplylla T.Y. Sun, P. pseudomaximowiczii C. Wang & S.L. Tung, P. pseudosimonii Kitagawa, P. purdomii Rehder, P. qamdoensis C. Wang & S.L. Tung, P. schneideri (Rehder) N. Chao, P. simonii Carrière, P. suaveolens Fisch, P. szechuanica C.K. Schneider, P. trinervis C. Wang & S.L. Tung, P. wenxianica Z.C. Feng et J.L. Guo, P. wuana C. Wang & S.L. Tung, P. yatungensis C. Wang & S.L. Tung, P. yuana C. Wang & S.L. Tung, P. yunnanensis Dode.
- la seccion Leucoides : P. heterophylla L., P. lasiocarpa Olivier, P. pseudoglauca C. Wang & S.L. Tung, P. wilsonii C. K. Schneider.
- la seccion Abaso : representada per una sola espècia lo Populus mexicana Wesm. ex DC., 1868
Las espècias naturalas foguèron utilizadas per crear de cultivars dempuèi lo sègle XVIII. Qualques ibrids sont fixat a l'estat salvatge:
- Populus nigra - lo pibol negre (Asia e Euròpa)
- Populus nigra L. var. italica Mœnch - lo pibol d'Itàlia o de Lombardia
- Populus nigra napolitana - lo pibol de Nàpols
- Blanc de Garona
- Verd de Garona
- Populus alba L. - l'albar
- Populus trichocarpa Torr. & Gray ex Hook. - lo pibol balmièr
- Populus deltoides (Bartr.) Marsh. - Pibol deltoïd (Canadà) o Pibol de fuèlha deltoïda
- Populus simonii - lo pibol de Simon
- Populus tremula L. - lo tremble
- Populus yunnannensis - lo pibol de Yunnan
- Populus canescens (Ait.) Sm. - lo pibol grisenc (sens dobte un ibrid natural de P. alba e P. tremula)
- Populus × canadensis Mœnch
- los pibols ibrids interamericans
- Populus lasiocarpa Oliv., 1890 - pibol de China
Silvicultura
Utilizacions de la fusta
Aquela fusta blanca tendra e leugièra se pòt aisiment empegar, ténher, pénher, clavelar e agrafer mas es de mal ressegar o aliscar.
Se fa de panèls, contraplacats), bóstias de formatge, embalatges leugièrs pel fruches e legums o aluquetas. La segonda qualitat es sovent valorizada per la fabricacion de palètas o de pastas de papièr.
Malautiás e parasitas
Fòrça clòns seleccionats per sa creissença rapida, e que l'evapotranspiracion foguèt maximizada se mostrèron fin finala pro vulnerables a d'unes insèctes desfoliadors puèi als rovilhs del pibol (malautiás fongicas degudas a de fongis microscopics qui semblan sistematicament s'adaptar aprèp qualques ans als clòns seleccionats per i resistir), malgrat un franc melhorament de la qualitat de l'aire causat per las pluèjas acidas[6].
Per de bonas practicas per la santat de las selvas[7], - coma per las plantacions monoclonalas de resinoses o d'eucaliptus - se recomanda ara d'al mens tornar introduire un pauc de diversitat genetica per una mescla de clòns o ibrids divèrses, coma estrategia de luta contra las epidèmias e parasitòsis[8]. D'estrategias de luta integrada son tanben recomandadas, dins una tòca de gestion mai sostenibla de las pantacion encoratjadas a l'escala mondiala per la FAO[9]
Las larvas de qualques espècias de coleoptèrs parasitan lo pibol.
Des parpalhòls que las cucas consoman de fulhas.
Silvicultura dels pibols
Nòtas e referéncias
Ligams extèrnes
Font
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
