Remove ads
Pebron o pebròt designa diversas espècias vegetalas del genre Capsicum . D'unas varietats son picantas e d'autras son doças obtengudas per seleccion. Aquestes cultivars doces produson de fruchs de diferentas colors coma lo roge, lo jaune e l'irange. Lo fruch es tanben consomat jos sa forma verda non madura. Es una planta annala de la familha de las Solanacèas originària de Mexic, d'America centrala e d'America del Sud. La planta es cultivada coma planta d'òrt per sos fruches consomats, cruses o cuèchs, coma legums o coma condiment. Lo tèrme designa a l'encòp lo fruch e la planta.
Lo pebron est l'ingredient indispensable d'unes plats, coma la piperada o la ratatolha, mas pòt tanben servir d'acompanhament.
Remove ads
.jpg)
Es una planta annala, en clima temperat que resistís pas a las geladas, mas podent viure d'annada en climat tropical. Pòrt quilhat, gaireben arbustiu, fòrça ramificat. Las tijas de la basa tendon a se lignificar. La planta atenh 40 a 50 cm de naut en general après d'una germinacion avent durat de 7 a 15 jorns.
Las fuèlhas, altèrnas, lanceoladas, s'acaban en punta, son d'un vert brilhant. Las flors, nombrosas e pichonas, son blancas, de petals soúdats e ponchuts, al nombre de 6 a 8. Lo fruch es una baia d'un tipe particular, la pulpa, pro prima e formant una espècia de capsula entorejant un placenta mai o mens voluminós portant de fòrça granas. Exteriorament, la pèl es lisa e lusenta, de color verd brilhant abans maturitat, pren a maturitat una color viva, mai sovent roja, mas tanben jauna, iranja, violeta, marron, negra…
Las granas son pichonas, planas, reniformas, de color blaquinosa.
Remove ads
Aquesta planta es coneguda qu'à l'estat cultivat. Es belèu originària d'America del Sud e foguèt belèu domesticada al Mexic. Se trapèt de granas vielha de 5000 ans dins d'escacions arqueologicas al Mexic.
Es cultivada dins lo mond entièr, dempuèi que foguèt introducha dins l'ancian mond a la fin del sègle XV. S'espandiguèt plan aisidament subretot jos la forma picanta. Lo pebron doç sembla s'èsser espandit mai tard, a la fin del sègle XVIII en Euròpa.
Lo pebron es une espècia plan polimòrfa. Las varietats cultivadas son innombrablas.
Una quantitat creissenta de pebron es cultivat en sèrra (es lo primièr legum de sèrra als Païses Basses ont près de 8 000 obrièrs agricòls lo cultivan sus 10 000 ectaras). Sas flors produson un pollèn irritant que los trabalhadors i son espausats quand culhisson lis pebrons. 1/3 d'aquestes acaban per venir allergics. Foguèt mostrat al començament de las annadas 2000 qu'introduire una colonia d'abelha domestica (bornat) dins la sèrra diminís fòrça aqueste risc[1]; Dins las sèrras ont las abelhas èran presentas, lo pollèn èra culhit per las abelhas suls antèrs del temps de sa produccion e los simptòmas d'allergias diminuirián o desapareisseriá pels trabalhadors.
Remove ads
.JPG)
Lo pebron (es a dire lo fruch d'aquesta planta) se culhís o verd, o madur. Se consoma coma legum crus o cuèch:
- • Crus
- lo pebron, de textura brisarela, dintra, talhat en rondèlas o en troces, dins la composicion d'ensaladas, amb tomatas e cebas.
- Quand es consomat crus, lo pebron es pauc digèst: sa pèl e sas fibras espessas son mal suportadas pels intestins fragils. Cal donc, abans de lo consomar, levar sa pèl, sas fibras blancas a l'interior e totas sas granas.
- • Cuèch
- lo pebron se prepara de diferents biais: grasilhat, al forn, a l'estofada, etc. Per sa forma clòta, li val plan las preparacion en farcit.
Es un legum fòrça pauc caloric, 22 quilocalorias per 100 g. Es ric en vitaminas C e A.
De varietats de pebron rics en terpenoïdes son utilizadas per realizar de colorants.
Remove ads
La produccion mondiala de pebrons es estimada a 23,2 milions de tonas (font FAO, 2007). Lo primièr productor mondial es la China amb 14 milions de tonas, es a dire près de 50 %.
| País | Superfícia cultivada (Mha) |
Rendiment (q/ha) |
Production (Mt) |
|---|---|---|---|
 China |
0,603 | 191,3 | 14,033 |
 Mexic |
0,141 | 131,79 | 1,690 |
 Indonesia |
0,155 | 35,5 | 1,100 |
 Turquia |
1,090 | ||
 Espanha |
0,022 | 451,9 | 1,065 |
 Estats Units |
0,032 | 265,1 | 0,855 |
 Nigèria |
0,091 | 79,11 | 0,723 |
 Egipte |
0,026 | 148,8 | 0,475 |
 Corèa del Sud |
0,077 | 49,7 | 0,345 |
 Itàlia |
0,014 | 251,2 | 0,252 |
| Mond | 1,654 | 140,5 | 26,056 |
Lo pebron es bon per la memòria. Conten una substéncia la luteolina, una flavona qu'agís en activant de circuits neuronals implicats dins l'aprendissatge[2]. Lo pebron es tanben una font d'anticàncer: las capsiatas son de substéncias quimicas dins lo pebron que pòdon provocar la mòrt de las cellulas tumoralas e atal permetre d'evitar lo desvelopament de las tumors cancerosas[3]. Los capsiatas son plan pròches dels capsinoïdes contenguts dins lo piment e aquestas an lo meteisse efièch.
| Nutriment | Pebron roge | Pebron vert |
|---|---|---|
| Energia (kcal) | 27,1 | 20 |
| Proteïnas (g) | 0,9 | 0,86 |
| Lipids (g) | 0,3 | 0,170 |
| Glucids (g) | 5,2 | 3,23 |
| Fibras (mg) | 2 | 1,4 |
| Calci (mg) | 9 | 10 |
| Fèrre (mg) | 0,4 | 0,31 |
| Magnèsi (mg) | 12 | 10 |
| Fosfòr (mg) | 20 | 20 |
| Potassi (mg) | 169 | 175 |
| Sòdi (mg) | 3 | 3 |
| Batacarotèn (μg) | 3480 | 208 |
| Vitamina E (mg) | 0,7 | 0,37 |
| Vitamina C (mg) | 165 | 80,4 |
| Vitamina B1 (mg) | 0,04 | 0,057 |
| Vitamina B2 (mg) | 0,03 | 0,028 |
| Vitamina B3 (mg) | 0,09 | 0,48 |
| Vitamina B5 (mg) | 0,1 | 0,1 |
| Vitamina B6 (mg) | 0,3 | 0,22 |
| Vitamina B9 (μg) | 22 | 11 |
Segon un estudi la DG Sanco de 2001, l'endosulfan foguèt trobat dins 31,7 % de pebrons testats. A saber que l'endosulfan es ara enebit d'utilizacion en Euròpa qu'es tròp polluent per l'environament e tròp dangierós per la santat umana e animala.
- GNIS : Enjeux Piments, poivrons et tomates : conservation du patrimoine génétique et évolution des variétés[4]
- par Marie-Christine Daunay (INRA - coordonnatrice du réseau de ressources génétiques Solanaceae), Bruno Landon (directeur marketing, Clause), et Didier Court (UFS - président du comité grand public de la section potagères et fleurs).
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
Remove ads