Ovidi, en latinPublius Ovidius Naso, nascut lo 20 de març de 43 ab. C. a Sulmona, dins lo centre d'Itàlia e mòrt en 17 ap. C., en exili a Tomis (l'actuala Constanza en Romania), es un poèta latin que visquèt pendent lo periòde de la naissença de l'Empèri Roman. Son escais Naso li ven de son nas proëminent. Nasquèt un an aprèp l'assassinat de Juli Cesar, èra adolescent quand August s'emparèt del poder per transformar la Republica en Empèri, e moriguèt tres ans aprèp lo primièr emperaire.
Eissit d'una familha aisida, Ovidi estudièt la retorica a Roma. Daissant lèu las carrièras juridica e administrativa, venguèt celèbre mercé a sos recuèlhs de poèmas, las Amors, las Eroïdas, l'Art d'amar e los Remèdis a l'amor. A l'edat de dètz-e-uèit ans, son paire li permetèt d'anar viatjar a Atenas, aquò lo pertoquèt e noiriguèt sas òbras (coma Las Metamorfòsis). Aprèp l'edat de quaranta ans, abandonèt la poesia erotica per escriure las Metamorfòsis, poèma de 12 000examètres dactilics repartits en quinze libres en tornant contar la mitologia grèga e romana.
Lo 19 de novembre de l'an 8 ap. C., Ovidi foguèt exiliat sus las ribas del Pont Euxin (la mar Negra), a Tomis, per decision d'August, per de motius desconeguts uèi. Divèrsas ipotèsis foguèron evocadas sus las causas d'aquel alunhament. Una d'aquelas es que lo pretèxte seriá estat la pretenduda immoralitat de L'Art d'amar. Cal notar que lo reialme d'August foguèt marcat per un fòrt conservatisme moral, coma o mòstra per exemple la promulgacion de la Lex Iulia. Se poiriá tanben aver una relacion amorosa entre la filha d'August — Julia — e lo poèta, çò qu'auriá desagradat a l'emperaire [1]. Exiliat es pas faidit: es amb sos bens e esclaus qu'Ovidi arribèt a Tomis lo 9 de mai de l'an 9 ab. C. e es dins aquel luòc alunhat de Roma, sus una illa prèpa de la còsta (a l'ora d'ara dins un palun al nòrd de Constanza) que bastiguèt sa vila e que passèt los darrièrs ans de sa vida. Pasmens, conservèt totes sos dreches de ciutadan roman, çò qu'èra fòrça rar per un exili. Ala escriguèt los darrièrs vèrses: los Tristes e los Pontics, que contenon confisanças plenas de melancolia ont s'exprimisson sa nostalgia, sa dolor e sa misèria d'exiliat. Ovidi ensagèt mas sens capitar a retornar a Roma. Escriguèt un tractat de pesca e un panflet intitulat Ibis, e qualques descripcions dels Traces vivent a l'entorn de Tomis.
Aprèp sa mòrt, sa familha poguèt repatriar son còrs. Amb l'afaissament dels sòls, sa tomba es uèi jos una montanha.
Poesia didactica: poesia que sa foncion es d'aprendre (ex.: L'Art d'amar, Los Fastes)
Poesia elegiaca: poesia ont s'exprimisson los sentiments dolents (ex.: Los tristes, Los Pontics)
Poesia epica. (ex.: Metamorfòsis). Las Metamorfòsis, coma L’Eneïda de Virgili son una epopèia, genre que se caracteriza per un contengut nòble e, al nivèl de la forma, per l’utilizacion de l’examètre; aquelas doas caracteristicas son l’expression sublima. Ovidi se distinguís per son gost pel tèma «erotic».
Illustracion de l'Art d'Amar d'Ovidi per Jean de Bosschere.
(en)Ovid Renewed: Ovidian Influences on Literature and Art from the Middle Ages to the Twentieth Century. Ed. Charles Martindale. Cambridge, 1988.
(en) Richard A. Dwyer, Ovid in the Middle Ages dins lo Dictionary of the Middle Ages, 1989, pp. 312–14.
(en) Federica Bessone. P. Ovidii Nasonis Heroidum Epistula XII: Medea Iasoni. Florence: Felice Le Monnier, 1997. Pp. 324.
(en) R. A. Smith. Poetic Allusion and Poetic Embrace in Ovid and Virgil. Ann Arbor; The University of Michigan Press, 1997. Pp.ix+ 226.
(en) Michael Simpson, The Metamorphoses of Ovid. Amherst: University of Massachusetts Press, 2001. Pp. 498.
(en) Philip Hardie (ed.), The Cambridge Companion to Ovid. Cambridge: Cambridge University Press, 2002. Pp. xvi, 408.
(en)Ovid's Fasti: Historical Readings at its Bimillennium. Edicion per Geraldine Herbert-Brown. Oxford, OUP, 2002, 327 pp.
(en) Susanne Gippert, Joseph Addison's Ovid: An Adaptation of the Metamorphoses in the Augustan Age of English Literature. Die Antike und ihr Weiterleben, Band 5. Remscheid: Gardez! Verlag, 2003. Pp. 304.
(en) Heather van Tress, Poetic Memory. Allusion in the Poetry of Callimachus and the Metamorphoses of Ovid. Mnemosyne, Supplementa 258. Leiden: Brill Publishers, 2004. Pp. ix, 215.
(en) Ziolkowski, Theodore, Ovid and the Moderns. Cornell University Press, 2005. Pp. 262.
(en) Desmond, Marilynn, Ovid's Art and the Wife of Bath: The Ethics of Erotic Violence. Ithaca: Cornell University Press, 2006. Pp. 232.
(en) Rimell, Victoria, Ovid's Lovers: Desire, Difference, and the Poetic Imagination. Cambridge: Cambridge University Press, 2006. Pp. 235.
(en)Pugh, Syrithe, Spenser and Ovid. Burlington: Ashgate, 2005. Pp. 302.
(en) Pasco-Pranger, Molly, Founding the Year: Ovid's Fasti and the Poetics of the Roman Calendar. Mnemosyne Suppl., 276. Leiden: Brill Publishers, 2006. Pp. 326.
(en) P. J. Davis, Ovid & Augustus: A political reading of Ovid's erotic poems. London: Duckworth, 2006. Pp. 183.
(en) Peter E. Knox (ed.), Oxford Readings in Ovid. Oxford: Oxford University Press, 2006. Pp. 541.
(en) Andreas N. Michalopoulos, Ovid Heroides 16 and 17. Introduction, text and commentary. Cambridge: Francis Cairns, 2006. Pp. x, 409.
(en) R. Gibson, S. Green, S. Sharrock, The Art of Love: Bimillennial Essays on Ovid's Ars Amatoria and Remedia Amoris. Oxford: Oxford University Press, 2006. Pp. 375.
(en) Desmond, Marilynn. Ovid's Art and the Wife of Bath: The Ethics of Erotic Violence. Cornell University Press, 2006. Pp. xiii, 206.
(en) Johnson, Patricia J. Ovid before Exile: Art and Punishment in the Metamorphoses. Madison, WI: The University of Wisconsin Press, 2008. Pp. x, 184.
(la)(en)The Metamorphoses of Publius Ovidius Naso; elucidated by an analysis and explanation of the fables, together with English notes, historical, mythological and critical, and illustrated by pictorial embellishments: with a dictionary, giving the meaning of all the words with critical exactness. By Nathan Covington Brooks. Publisher: New York, A. S. Barnes & co.; Cincinnati, H. W. Derby & co., 1857 e layered format PDF)
(la)Latin Library: OvidAmores, Ars Amatoria, Epistulae ex Ponto, Fasti, Heroides, Ibis, Metamorphoses, Remedia Amoris, Tristia.
