From Wikipedia, the free encyclopedia
Lo iac (Bos grunniens) es una granda espècia de romiaire de longa toison d'Imalaia. La femèla del iac nomenada dri o drimo pels tibetans e nak pels sherpas.
Un iac (Bos grunniens) domestic
Règne | Animalia |
---|---|
Embrancament | Chordata |
Sosembr. | Vertebrata |
Classa | Mammalia |
Sosclassa | Theria |
Infraclassa | Eutheria |
Òrdre | Artiodactyla |
Reng de precisar | Bovidae |
Sosfamilha | Bovinae |
Genre | Bos |
Estatut de conservacion UICN
VU A2ac+3c+4c : Vulnerable
C1
Estatut CITES
Annèxe I , Rev. del 01/07/1975
Lo iac viu en Tibet, Nepal e Botan, al nòrd de China, en Gansu fins en Mongolia, fins a d'altituds de 5 400 mètres.
La varietat domestica (Bos grunniens grunniens Linnaeus, 1766) es utilizada coma animal de bast (un iac pòrta finsa 130 quilogramas) e de montar e progís de lana (amb que se fa vestits, feutre e còrdas), cuèr, carn (secada a l'aire fred e sec), lach (natura o fermentat), burre e fromatge. E mai, las bosas secadas son un combustible fòrça utilizat. En Mongolia lo iac es crosat amb de vacas, los ibrides son lo dzo e remplaçan fòrça plan los iacs a bassas nautors. Son utilizats coma animals de bast e pels trabalhs als camps[1].
D'elevaires constituiguèron de gasalhas de iacs als Estats Units d'America e en Euròpa, subretot en Alemanha e en Soïssa[2].
Lo iac salvatge (Bos grunniens mutus Przewalski, 1883), solament present al Tibet, es mai grand que lo iac domestic, pòt pesar fins a una tona. Viu abitualament en gropes de 10 a 30 subjèctes. Son abitat es compausat de nautas planuras desgarnidas, puèges e monts a nautors compresas entre 3200 e 5400 mètres. Se noirís d'èrbas, de liquèns e d'autres plantas. Pendent la sason cauda, viu dins las regions prèpa de las nèus eternalas; puèi descend capa a de tèrras de clima melhor quand la sason freda arriba. Lo iac pòt afrontar lo fred fins a −40 °C mercé a una sosbora fòrça densa e a un long e espés pelatge de superfícia. E mai, secreta una substància vescosa dins sa sudacion qu'agís coma un isolant. Aquela substància s'utiliza en medecina tradicionala al Nepal. Lo iac salvatge a una vista fòrça flaca mas un odorat fòrça desvolopat e subretot una ausida remarcabla que li permet d'entendre a de quilomètres.
L'espècia es menaçada: la populacion totala actuala es estimada a 15 000 individús.
Se trapan subretot dins de Monts Imalaians :
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.