Lo drech internacional public es l'ensems dels principis e nòrmas que regulan las relacions entre Estats, e d'autres subjèctes de drech internacional, e que son representats per sos servicis diplomatics. Es compausat del acòrdis entre estats - tractats internacionals (tractats, pactes, acòrdis, cartas), memorandums, escambi de nòtas diplomaticas, amendements, annèxas, protocòls de tractats–, per la costuma internacionala que se compausa a l'encòp de la practica entre Estats qu'aqueles reconeisson coma obligatòria, coma pels principis generals del drech.
Mai, dins lo domèni multilateral, lo drech internacional se noirís dels acòrdis contractats entre los Estats dins l'encastre dels organismes internacionals qu'apartenon e, entre eles, lo acòrdis que s'engatgèron a aplicar. Dins ambedós cases, bilateral o multilateral, lo nivèl pres dins l'engatjament un Estat es de metre vigor la nòrma convenguda dins lo sieus territòri e l'aplicar al dessús de las nòrmas nacionalas.
Tradicionalament, se fa la diferéncia entre lo drech internacional public e drech internacional privat.
E mai de las situacions mai criticas, quand la violéncia èra la nòrma de las relacions entre los centres de poder independents, existiguèron totjorn de nòrmas de jòc preestablidas, o contractadas que sián per las partidas, acceptadas e respectadas coma un complement de las relacions de fòrça. Se pòt afirmar que, dins l'istorica puslèu alunhada, las nòrmas de jòc aplicada a aquelas relacions avián pas de caractèrs juridics, e que se fondavan sus de concepcions religiosas o de vejaires filosofics e morals. Dins unas escasenças cèrtas armas èran utilizadas, que las possedavan tanben l'enemic.
S'estudís los documents e donadas istoricas, existís de nòrmas que regulan las relacions entre los centres de poder independents, que datan de mai de 5000 ans. L'acòrdi mai ancian que conegut es aqueste realizat en 3200 AbC entre las vilas caldèas de Lagash e Umma, qu'ambedoas fixèron per el lors frontièras après una guèrra. Un autre acòrdi seriá aquel realizat entre los egipcians e los ititas, que s'acòrda per se despartir las zònas per influéncia.
Antiquitat
Dins l'antiquitat existissiá pas un drech internacional pròpiament dich, qu'existissiá pas una comunautat internacionala. Quand se pren en compte las mai grandas civilizacions de l'epòca, i a Grècia e Roma, civilizacions que consideravan los pòbles vesins coma de vassals o de pòbles dominats. Pasmens, l'istòria verifica dins l'aplicacion, pels primièrs grops primitius, d'un principi nomenat "ubi societas ibi jus" (ont i a societat i a drech).
Entre las fonts mai ancianas del drech internacional que se podèron verificar i a lo tractat de Eannatum, entre lo rei de Lagash a Mesopotamia, e Umma, entre 3100 AbC. Lo punt mai important del tractat èra l'inviolabilitat de las frontièras. Los tractats a aquestaa epòca s'escrivián sus taulas de gip o sus diferents monuments. La màger partida dels tractats èran d'acòrdis frontalièrs, l'establiment d'Estats vassals, tractats de patz (coma lo de l'aliança, en 1292 AbC, entre Ramses II e Hattusilis III), e es establida una nocion d'arbitratge, d'asili, de missions diplomaticas, de l'extradicion e la proteccion dels estrangièrs. La màger partida d'aquestes tractats son oficializats per d'actes o de juraments religioses.
- Índia: 100 ans AbC. Dintra en vigor lo còdi de Manu, que s'establisson cèrts precèptes; per exemple, al respècte de las guèrras entre tribús: 1) un guerrièr digne ataca pas a l'enemic dormit, 2) un guerrièr digne ataca pas a l'enemic qu'a perdut son escut, son arma o que se metèt en fugida. En temps de guèrra èra de costuma en Índia de respectar las culturas e los bastits, coma sos abitants civils.
- Judèa: Per la regulacion de la guèrra e dela patz, lo pòble josieu aviá cèrts principis. Lo Deuteronòmi se fa allusion a las Guèrras Santas, que mai tard foguèron inclusidas en l'Islam, Cristianisme e las Crosadas. Una de las profecias d'Isaïas soslinha qu'après l'aveniment del Senhor "Transformaràn sas espasas en fais d'arairas e sas lanças en secators; se desencaderàn pas sas espasas contra lo pòble, serà pas enrotlat dins en la guèrra". Aquela prediccion influís prigondament en lo Cristianisme e es la raïç del pacifisme modèrne.
Drech internacional classic
Las relacions internacionalas dins aqueste periòde se caracterizan per s'integrar dins un esquèma omogenèu d'equilibri de poder multipolar, amb per epicentre l'Euròpa, ont las poténcias se fan concurréncia dins de limitas estrictas de règlas de jòc, que se lançan a partie del nuclèu a la conquista e la colonizacion de la periferia. Per regular aquestaas relacions, l'Euròpa creèt un sistèma juridic: lo drech internacional classic, que s'impausèt tanben dins los autres Estats non europèus, que siá per gravitacion de poder o a mejans la domenicion coloniala. Lo Tractat de Vestfàlia (1648), soscrich per la màger partida de las poténcias europèas, acaban amb la Guèrra dels Trenta ans. S'agís d'acòrdis qu'al principi aguèron un caractèr mai politic que juridic, e que constituiguèron lo punt de partença cap a un novèl sistèma politic e juridic internacional. Los Tractats de Westfàlia serviguèron al desvolopament del drech internacional public, e constituisson la basa de la societat internacionala modèrna, integrada per de multiples Estats que dispausan de l'atribut de la sobeiranetat e se reconeisson coma juridicament pars.
Pendent lo sègle XVII la politica dels Estats encoratja la practica d'amassar de congrèsses internacionales. Lo drech dels tractats pren un vam novèl, se negocian dins decongrèsses, pasmens se conclutz pas encara d'acòrdis multilaterals. Cobrisson tanben d'important elements juridics coma lo dogma de la santedat dels acòrdis e lo de l'inviolabilitat dels tractats (pacta sunt servanda), e mai se s'admet la clausula rebus sic stantibus.
La Primièra Guèrra Mondiala demostrèt la fragilitat del sistèma de seguretat sus se fasiá fisança per l'evitar, e las violacions dels acòrdis mostrèron que l'equilibri èra pas mai un regulacion excellenta. Alara, s'ensaja realizar un novèl ordonament dels centres de poder, enforçant las organizacions internacionalas, en afirmant lo drech e establssent un sistèma de seguretat collectiva qu'apare la patz per autras vias diferentas d'aquestas qu'avián fracaçat. Se creèt la Societat de las Nacions sus l'idèa de la cooperacion internacionala, donant de facultats a sos organs per prevenir e evitar la guèrra, e en instaurant lo primièr sistèma de solucion pacifica dels diferents: la Cort Permanenta de Justícia Internacionala. Malgrat los ensangs per restaurar lo sistèma d'equilibri internacional, s'atenguèron pas los objectius e esclatèt la Segonda Guèrra Mondiala.
Drech internacional contemporanèu
A aqueste periòde se crèa l'Organizacion de las Nacions Unidas (ONU), que preten constituir un forum universal e democratic ont serián representats totes los Estats. Los articles 1 e 2 de la Carta de las Nacions Unidas constituisson la basa ideologica que provocarà de cambiaments juridics revolucionaris. La carta seguís los principis seguents: cooperacion internacionala de totes los Estats pel manten de la patz e seguretat internacionala; reafirmacion del principi d'egalitat sobeirana e juridica dels Estats; s'enebís l'usatge e la menaça de la fòrça en las relacions internacionalas.
A comptar del decènni dels ans 1960, e se basant sus la Carta de l'ONU, una granda quantitat d'Estats venon independents, al moment ont se produtz lo fenomèn politic de descolonizacion. Amb l'aparicion d'aqueles Estats novèls, l'equacion politica del poder dins lo mond cambia. Sèm davant un sistèma eterogenèu de poder, destriat en dos centres: EUA e URSS.
Drech internacional al sègle XXI
En un contèxt internacional marcat per las consequéncias dels atemptats de l'11 de setembre e amb la controvèrsia generada per las politicas de l'administracion dels EUA en matèria de restriccion dels dreches, reconeguts per diferents tractats internacionals, dins sa lucha contra lo terrorisme internacional, en subretot dins lo cas dels prisomièrs de Guantànamo o dels vòls de la CIA , la comunautat internacionala a pogut, pasmens, avançar en lo desvolopament de dreches universals novèls, coma lo drech de tota persona a èsser pas objècte de desaparicion forçada, segon la "Convencion Internacionala per la proteccion de totas las personas contra las desaparicions forçadas", signada a París en febrièr del 2007[1] o la creacion d'organismes novèls, coma la Cort Penala Internacionala que, pasmens se constituída pel Tractat de Roma de 1998, formèt pas son tribunal de magistrats fins al 2003. A aquel drech se li pòt apondre las diferentas situacions que se presentan a l'ora d'ara dins lo mond globalitzat
Un dels problèmas encontrat al subjècte del drech internacional es que fòrça autors tornèron metre en causa lo caractèr juridic d'aquesta disciplina. Es que fòrça son Estats an negats que lo drech internacional siá de drech. Es lo cas de John Austin, que neguèt aqueste caractèr e o definiguèt coma un "ensems de mecanismes de fòrça que regulan las relacions entre Estats". Tanben al sègle sègle XX d'autors coma Hans Morgenthau li neguèron aqueste caractèr al drech internacional. Aquesta denegacion la basava sus la comparason entre los drechs nacionals e lo drech internacional. Qu'aquesta comparason s'aprecia mercés a las seguentas diferéncias:
- Alara que,pels drechs nacionals existís un legislador central que dicta las leis que se los cal complir los ciutadans, dins lo drech internacional las nòrmas juridicas son lo fruch de la volontat dels Estats. Lo mai semblable a una mena d'organ d'aqueste tipe es l'Assemblada Generala de las Nacions Unidas.
- Las fonts de produccion de las nòrmas internacionalas son diferentas de las nacionalas.
Primièr trobam los principis imperatius del Drech Internacional (erga omnes) que poiràn pas èsser modificats ni abolidas sonque per una autra nòrma de caractèr imperatiu. Mai, Los tractats internacionals s'aplican solament dins los Estats que los an ratificats. Las leis nacionalas, per contra, s'aplican egalament a totes los ciutadans.
D'un autre autre, la costuma internacionala consistís en una sèria d'usatges que los Estats tornan far d'un biais constant amb la conviccion que son obligatòris.
Avèm fin finala los principis generals del Drech que s'utilizaràn quand existís pas de nòrma determinada (que siá tractats o de costumas) per un fach determinat, es a dire quand aurà de mancas en lo Drech internacional. Per l'aplicacion d'aquestas nòrmas s'utliza l'art. 38 de l'estatut de la Cort Internacionala de Justícia que:
- Las convencions internacionalas, que sián generalas o particularas, qu'establisson de nòrmas exprèssament reconegudas pels Estats en pardida;
- la costum internacionala coma pròva d'una practica generalament acceptada coma drech;
- Los principis generales de drech reconegut per las nacions civilizadas;
- Las decisions judiciàrias e las doctrinas dels de drech public de màger competéncia en diferentas nacions, coma mejan auxiliar per la determinacion de las nòrmas de drech, sens perjudici del quita l'Article 59. 2.
A l'encòp, totas las convencions o tractats internacionals, e d'autras fonts devon èsser confòrmesi a las nòrmas imperativas del drech internacional, son las nòrmas Ius Cogens. Son tanben los actes juridics unilaterals, qu'un país pòt segon el s'obligar per se meteis a nivèl internacional, a travèrs d'una declaracion de volontat dins aqueste sens. Se lor cal complir cèrtas necessitats: l'intencion inequivòca de s'obligar e la liceitat de l'objècte e de la fin, en mai del fach que se deu realizar tala declaracion deu aver la capacitat per obligar internacionalament dins lo sieu país (Cap d'Estat, Cap del Govèrn, Ministre d'Afars exteriors e aquelas autras personas a qui l'Estat, de forma reïterada, demòstre los aver autrejats aquesta capacitat).
Un autre factor que faguèt a aqueles autors pensar qu'aquesta manca de mecanismes d'aplicacion pel drech internacional. Mentre que dins los Estats existisson de jutges encargats de vigilar al compliment de las leis a que totes los ciutadans son someses, dins la societat internacionala aqueles mecanismes d'aplicacion son fòrça mai primitius e mens sofisticats.
Existisson unes tribunals internacionals, mas a la diferéncia dels nacionals es necessari que los Estats, d'en primièrt, ajan acceptat sa jurisdiccion per poder èsser jutjats per aquestes tribunals. La jurisprudéncia internacionala, creada per aqueles tribunals, a coma principala foncion la de servir coma element d'interpretacion del drech internacional.
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
