From Wikipedia, the free encyclopedia
Medòc (o l'exonime Medoc) es un parçan d'Occitània[1] situat en Guiana e en Gasconha, a bisa. Es una peninsula en forma de triangle, entre l'estuari de Gironda au luvant e l'ocean Atlantic au só-coc.
La sua vila principala es L'Esparra.
Lo gentilici es medoquin -a.
Medòc correspond a l'extrèma punta de la peninsula landesa ; la Punta de Grava es a son extremitat. Es caperat majament per lo pinhadar landés ; parlan lavetz dau Medòc landescòt. Aquera region boscassuda es la partida occidentala de Medòc. La partida orientala, era, es plantada de vinhas ; coneishen las apelacions prestigiosas de Margaus, Paulhac, Haut Medòc, Listrac, Molís, Sent Gelian, Sent Estèfe... Es çò qu'apèran lo Medòc ribeiron, es una tèrra de grava constituida per las alluvions de l'estuari. La partida nòrd a mèi l'extrèm sud-èst de Medòc, son regions marescatjosas, la permèira estent nomada "la Leda", la segonda "la Palud". Es dens aquera palud qu'existís una cultura tradicionala d'artishauts, a Macau. Enfin, au cochant, lo cordon dunari (parlan de terròus, piquèirs o ròcas) hèi facha a la mar.
Las principalas vilas de Medòc son :
Medòc se divideish en tres zònas lingüisticas :
La finala latina -ARIU- se realize, a successivament, dau nòrd au meijorn, -èir [ɛj], -eir [œj], -uir [yj].
La varietat dau vocabulari tradicionau es donc vertadeirament hòrta. Vaquí quauques exemples [2] :
L'occitan es actualament ensenhat au licèu de Paulhac (professor V. Bédat) e dens la sola classa bilingua de Gironda, a Cussac. Existissen cors per adultes a l'Esparra, Vendais e Blancafòrt. Dus poètas occitans damòran en Medòc, Alan Viaut e l'ancian cantaire Pèir-Andriu Delbeau. Trobaràn coma associacions : los Tradinaires (Vendais), lo Gric dau Medòc (lo Telhan).
La forma Medoc [me'ðuk] porré correspondre plan damb l'etimologia latina Pagus Medulicus e es atestada dens los etnotèxtes de Fèlix Arnaudin[3]. La forma Medòc escrita Medoc [me'ðɔk] se tròba dens lo diccionari de Simin Palai[4]. Dens l'occitan parlat de Gironda, actualament, sola la forma Medòc es coneishuda [5]. Seré irracionau de privilegiar Medoc e de metre Medòc en varianta segondària. La fòrma indigèna s'impausa quand i a pas una necessitat absoluda de la refusar.
Bénédicte Boyrie-Fénié explica un pauc rapidament l'evolucion finala : *Medúlicu(m) > *Medúl(i)co > *Meduuc [me'ðuwk] > Medòc [6]. En diftongue, una o barrada se consèrva dificilament shens dissimilacion davant u; après l'evolucion [o] > [u] a la fin de l'Edat Mejana, la conservacion ven absoludament impossibla; la dissimilacion atentuda arribèt a aqueth moment, s'es pas anteriora (las grafias medievalas permeten pas de distinguir entre o barrada e o obèrta) : ne'n resultèt *Medòuc; mes la dificultat en occitan modèrne e contemporanèu de conservar au còp diftongue e consonanta finala donèt finalament Medòc (*Medòu auré estat teoricament una auta possibilitat).
Se n'èra besonh, l'evolucion de rōbŭr (o rōbŏr ?) en occitanoromanic serviré de pròva. I a principalament lo tipe rove e lo tipe roure. Prau darrèr, lo catalan peninsular, que coneish pas l'evolucion [o] > [u] a las realisacions "ròure" e "rèure" dens la mitat deu territòri, a costat de roure emb o barrada; l'occitan e lo catalan daus Pirenèus Orientals, que la coneishen, an rore, ròure, ròule, reure, raure, roire, a l'exclusion absoluda de roure emb o > [u][7], [8].
Quauques elements dau patrimòni medoquin [10] :
La Levada e la Cauçada èran duas vias hòrt ancianas, existent a l'Atge Mièi. La Levada menèva de la Punta de Grava a Bordèu ; èra emprontada preus sent-jaqués. Anuit, una crotz en pèira mèrca son emplaçament sus la comuna d'Avensan, sus la rota dau borg a Sent Rafaèl.
Dens la tradicion populara, los Medoquins son sovent escarnits, considerats coma picabosics nhòcs, trucataulèirs e violents damb lur familha. Mèi dens lo mijorn de Gironda, disèvan Medoquin, pèth de coquin[11] o encara Lo Medoquin, praube, feniant, gloriós[12]. Malurosament, aqueths clishats ne son pas encara pròishe de disparéisher.
Disen qu'entre lo Telhan e Blancafòrt, la nuit, los automobilistes pòden rencontrar una dòna fòrt bròia, tota de blanc vestida. Se la prenen en estòp, au cap d'un moment, dens una virada, dispareisherà. Quò's la Dama Blanca, una hantauma.
Las especialitats gastronomicas d'aquera region pro tipica son en permèir los produits de l'estuari (esquiras, lamprèia, pibalas) ; produits casalèirs (artishauts de Macau, aspèrjas, los tradicionaus primurs de Sent Medard...). L'anhèth de Paulhac, labelizat, coneish una granda renomada. Lo cohard ("grenier médoquin") es una especialitat codinèira a basa d'estomac de pòrc rotlat, salat e pebrat. Las Noisettines de Blanhan son un novèth produit a basa d'auglanas, e tot çò que ne'n deriva (crèma, còcs...). Lo Petit Médoquin es una licor de mora. Coma auta buvenda, lo tè de Medòc (damb grepin e plantas dau pinhadar). Los ceps son tanben un daus produits mèi importants dau Medòc. Coma doçors, los sherments de Medòc, las guinetas, regalan tot lo monde.
Recèpta dau grenier médoquin :
En permèir, bien netejar e desgreishar la pansa dau pòrc, apui l'incisar de manèira a poder la rotlar. Salar e pebrar abondantament, a l'encòp per relevar lo gost d'aquera carn naturalament fada, e per rasons de conservacion. Après l'auger rotlada apui cosuda, gitar la pansa dens un cort-bolhon, dont la composicion diu damorar secreta mès, solida, pòt variar. Lo temps de cuisson diu tanben damorar secret. Lo cohard se minja freid, trencat prim. Es una famosa entrada, fòrt relevada, a d'acompanhar d'un vin june. [13]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
