From Wikipedia, the free encyclopedia
La fotosintèsi es un procès bioquimic anabolic que permet a una planta clorofiliana de sintetizar de moleculas organicas complèxas (glucòsa, etc.) a partir de substàncias mineralas (aiga e dioxid de carbòni) e d'energia solara. Dins lo mond vivent actuau, la fotosintèsi es realizada per lei plantas (compres leis algas), lo fitoplancton e quauquei grops de bacterias e de protistas. En mai de produrre de materiaus organics, la fotosintèsi libèra tanben de dioxigèn. Per aquela rason, leis organismes fotosintetics ocupan una plaça centrala dins leis ecosistèmas terrèstres.
Au nivèu bioquimic, la fotosintèsi es assegurada per d'organits cellulars nomats cloroplasts. Lo mecanisme principau seguís lei reaccions dau cicle de Calvin, un ensemble de mecanismes quimics que presenta de similituds amb lo cicle de Krebs. Pasmens, de procès alternatius existisson en certanei familhas de vegetaus.
Lei premiereis organismes fotosintetics son probable apareguts precòçament dins lo corrent de l'evolucion. La data de 3,8 miliards d'ans avans lo present es frequentament avançat mai lei pròvas materialas mancan. Aqueleis organismes devián utilizar de reductors coma lo diidrogèn H2 o lo sulfur d'idrogèn H2S en luòga de l'aiga[1]. Pus tard, serián apareguts de microorganismes fotosintetics liberant de dioxigèn. I a 2,4 miliards d'ans, lei cianobacterias a l'origina d'aquelei mecanismes aurián liberats de quantitats fòrça importantas d'aqueu gas. Aquò auriá entraïnat l'oxigenacion de l'atmosfèra terrèstra (« Granda Oxidacion »)[2]. Aquò auriá tanben provesit lo supòrt necessari a l'aparicion de formas de vida pus complèxas.
La fotosintèsi correspònd a la captura de l'energia de la lutz solara e a son estocatge sota forma de matèria organica, generalament sota forma de glucids. Aqueu mecanisme permet ai vegetaus e ai bacterias fotosinteticas de produrre elei meteissei sei constituents a partir de l'energia solara. Leis organismes vivents d'aqueu tipe son dichs autotròfs.
La fotosintèsi es un mecanisme consumator d'aiga H2O e de dioxid de carbòni CO2. Es generalament productor de dioxigèn O2. Pasmens, existís un cas particular, lei bacterias porpras e lei bacterias verdas, que produson principalament de compausats sofrats[3]. Coma l'energia de basa es eissida dau raionament solar, la lutz es un factor decisiu dins lo foncionament dau procès mai l'intensitat luminosa optimala varia segon leis espècias.
Segon leis espècias, la fotosintèsi se debana pas dins lo meteis endrech. En lei plantas e leis algas, s'efectua au nivèu de totei lei partidas verdas. Pasmens, lei fuelhas son la zòna privilegiada. Sei cellulas contènon de cloroplasts que son d'organits especializats dins la fotosintèsi[4]. Per aquò, contènon de quantitats importants de clorofilla, un pigment verd que permet la captacion de l'energia luminosa[5]. Aquò pertòca pereu lei vegetaus que son pas visualament verds. Dins aqueu cas, la clorofilla e lei cloroplasts son totjorn presents mai lor coloracion es esconduda per d'autrei pigments.
En lei bacterias fotosinteticas, la fotosintèsi a luòc dins lo citoplasma sus d'invaginacions de la membrana cellulara o de corpusculs dichs clorosòmas, que contèn de bacterioclorofillas. Aquelei moleculas son relativament similaras a la clorofilla dei vegetaus[6] mai produson pas d'oxigèn e utilizan de longors d'ondas leugierament diferentas.
Tant dins lei vegetaus que dins lei bacterias, lei pigments fotosintetics son gropats en fotosistèmas. Aquelei sistèmas son compausats d'una antena collectritz de fotons (formada de clorofilla b, de carotenoïds e de proteïnas) e d'un centre reaccionau (format de doas moleculas de clorofilla a). Aquela estructura permet de transferir d'electrons vèrs una cadena capabla de leis acceptar[7]. Existís dos fotosistèmas distints que son numerotats I e II.
La fotosintèsi vegetala se debana en doas fasas distintas. Una premiera fasa vetz la captacion de l'energia solara per la clorofilla e una segonda fasa permet a la planta d'utilizar aquela energia per realizar de reaccions quimicas destinadas a fabricar de glucids. En causa de la dependéncia de la premiera partida dau procès a la lutz, l'ensemble dei mecanismes fotosintetics foncionan unicament durant la jornada.
La fasa fotoquimica (o « fasa clara » dins de tèxtes ancians) a luòc dins de replecs de la membrana dei cloroplasts que son dichs tilacoïds[8]. Dins lo corrent d'aquela fasa, lo fotosistèma I es tocat per de fotons de la lutz solara. Aquò entraïna l'ejeccion d'electrons que son transferits vèrs una cadena de transportaires d'electrons. Durant aqueu procès, son utilizats per redurre la forma oxidada d'un enzim, la NADP, segon la reaccion : NADP+ → NADPH + H+.
De fotons tòcan tanben lo fotosistèma II que libèra egalament d'electrons que son transferits, per una cadena de transferiments d'electrons, a un complèx dich « citocròma ». Aquò entraïna l'intrada d'ions H+ dins lo croroplasta, çò que permet a un enzim, l'ATP-sintetesa, de produrre de moleculas d'ATP. Puei, leis electrons quitan lo citocròma per anar au fotosistèma I per compensar la pèrda d'electrons causada per l'accion dei fotons. Lei fotons entraïnan tanben la dissociacion de moleculas d'aiga (fotolisi de l'aiga) segon la reaccion H2O + hν → 2 H+ + 1/2 O2 + 2 e–[9]. Aquò permet de mantenir l'equilibri electric de la planta per migracion dei protons vèrs lo cloroplasta e migracion deis electrons vèrs lo fotosistèma II. Es aquela reaccion qu'es responsable de la produccion de dioxigèn per la màger part dei vegetaus terrèstres[10] .
La fasa non fotoquimica, (o « fasa sorna » dins de tèxtes ancians), a luòc dins l'estròma dau cloroplast e necessita pas de lutz. Correspònd a la sintèsi de matèria organica, amb consumacion d'aiga e de dioxid de carbòni, segon lei reaccions dau cicle de Calvin[11]. Aqueu procès permet d'utilizar la NADPH, l'ATP e leis ions H+ produchs per la fasa fotoquimica per transformar lo dioxid de carbòni en glucids. Un enzim cataliza aquelei reaccions. Dich RuBisCO, es la proteïna pus abondosa de la biosfèra terrèstra[12][13].
Un exemple de reaccion permesa per lo cicle de Calvin es aquela de la sintèsi dau gliceraldeïd-3-fosfat[14] :
Lei glucids produchs per lo cicle de Calvin pòdon se combinar per formar de moleculas pus complèxas fins a l'obtencion de moleculas coma la sacaròsa e l'amidon. Certanei substàncias eissidas dei reaccions dau cicle de Calvin son egalament de precursors de lipids e d'acids aminats.
Lo cicle de Calvin classic produtz principalament de triòsas, es a dire de glucids constituïts de tres atòms de carbòni. Pasmens, existisson de cas particulars de vegetaus utilizant d'autrei mecanismes. Ansin, de graminèas originàrias de regions caudas, coma lo gròs blat, la milhòca ò la cana de sucre, utilizan un ensemble de reaccions permetent la fabricacion de glucids compausats de quatre carbòni. Aqueu mecanisme implica d'enzims suplementaris, pus eficaç que la RuBisCO, que permèton de reaccions de sintèsi de sucres dins lo mesofille, es a dire la partida intèrna de la fuelha, e dins l'estug de cellulas a l'entorn dei conduchs conductors de saba. Aquelei reaccions produson egalament de dioxid de carbòni qu'es utilizat dins lei reaccions dau cicle de Calvin. Lei plantas qu'utilizan donc de mecanismes de fixacion dau carbòni en C4 son fòrça eficaç per produrre de glucids, çò que li conferisse un avantatge adaptatiu dins lei regions secas. Ansin, forman uei 3 % deis espècias vegetalas descrichas mai 5 % de la biomassa vegetala[15] (e fins a 60 % dins lei savanas eissuchas[16]). De mai, son responsables de 25 % de la fotosintèsi terrèstra[17]. Pasmens, lo mecanisme C4 demanda una quantitat d'energia pus importanta que lo mecanisme classic per foncionar.
Un autre cas particular de remarca es aqueu dau metabolisme acid crassulacean (sovent dich CAM[18]) qu'es frequentament observat en lei plantas grassas[19][20]. Aquelei vegetaus fixan lo dioxid de carbòni durant la nuech per formar d'acid malic. Aquò es necessari car, durant la jornada, sarran seis estròmas per limitar l'evapotranspiracion[21] . Pasmens, aquel acid pòu alora èsser decompausat en dioxid de carbòni e introduch dins un cicle de Calvin classic. Lei plantas CAM pòdon ansin subreviure dins d'environaments arides e cauds[22]. Pasmens, aqueu metabolisme necessita egalament mai d'energia que lo cicle de Calvin normau.
De plantas aqüaticas utilizan pereu aqueu mecanisme car, de còps, durant la jornada lo dioxid de carbòni es consumat per de plantas pus eficaças per assegurar sa fixacion[23].
L'eqüacion bilanç simplificada de la fotosintèsi es :
Lo mecanisme consuma donc de dioxid de carbòni CO2 gasós, d'aiga H2O e d'energia solara per fabricar una molecula de glucòsa e de dioxigèn O2[24]. Son eficacitat se situa entre 0,1 e 8 %. Aqueu ròtle de productors de dioxigèn dona ai plantas un ròtle irremplaçable dins leis ecosistèmas terrèstres. En mai d'aquò, lei reaccions de sintèsi de materiaus organics a partir de substàncias mineralas permet de fixar 35 miliards de tonas de carbòni cada an per crear de teissuts vegetaus que son la basa dei cadenas alimentàrias.
Quauquei cas d'animaus capables d'utilizar de reaccions de fotosintèsi per produrre d'energia son estats identificats. Lo pus conegut es la limaça de mar Elysia chlorotica que sequèstra dins son tube digestiu lei cloroplasts de l'alga Vaucheria litorea qu'es sa fònt principala de norridura. Aquela relacion entraïnèt lo transferiment d'una partida dei gèns necessaris au bòn foncionament de la fotosintèsi de l'alga vèrs la limaça. Pasmens, a l'ora d'ara, manca encara un gèn per permetre un foncionament autonòm de la fotosintèsi de la limaça[25].
Dempuei aquela descubèrta, d'autreis animaus aguent establit de simbiòsi amb d'algas son estats trobats. La màger part son d'invertebrats coma de vèrmes, de coraus, d'anemonas de mar, de limaças de mar, etc. Pasmens, i a un vertebrat, la salamandra Ambystoma maculatum a establit una simbiòsi amb una alga per provesir d'energia a seis uòus[26][27][28].
Lei recèrcas sus la fotosintèsi artificiala s'interèssan generalament a reprodurre una dei doas fasas de la fotosintèsi naturala. En 1998, una còla dau National Renewable Energy Laboratory creèt un sistèma permetent de dissociar lo dioxigèn e lo diidrogèn de l'aiga a partir d'energia solara. Pasmens, emplegava d'elements rars e lo foncionament èra instable[29]. En 2011, aquelei problemas foguèron corregits per una còla dau MIT que capita de concebre un dispositiu estable a partir de materiaus pus ordinaris[30]. Dins aquò, aquelei reaccions son diferentas d'aquelei de la fotosintèsi naturala. Aquò foguèt lo cas dei trabalhs menats per una còla de l'Universitat de Quiòto que creèt en 2007 un procès capable de captar lo dioxid de carbòni de l'atmosfèra amb una eficacitat 300 còps superiora a aquela dei plantas.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
