Tipula er en artsrik slekt av stankelbein , er storvoksne mygg som er vanlig i de fleste naturtyper i Norge.
Quick Facts Rike, Rekke ...
Close
Store, langbeinte stankelbein med smale vinger som har mange, lange årer (enkelte arter har reduserte vinger). På farge er de gråaktige, gulaktige eller mørkt brunlige, sjelden helt svarte. Vingene er ofte brunlige, av og til med tegninger. Hodet har lang "snute" og lange palper, antennene er trådformede og litt lengre enn hodet, med kranser av lange, utstående hår. Thorax er avlang med dype furer, en V-formet fure på ryggen er særlig påfallende. Svingkøllene (halterne) er ganske lange. Bakkroppen er lang og sylindrisk, hunnen har et nokså langt, spisst eggleggingsrør, hannens ytre kjønnsorganer er gjerne ganske kompliserte.
Larvene er pølseformede mer litt læraktig, tykk hud.
Noen av stankelbeinartene kan gjøre en del skade i jord- og hagebruk. Det er larvene som er problemet – de spiser planterøtter og kan også gnage av unge planter i rothalsen.
Myrstankelbeinet , Tipula paludosa , er den arten som særlig skaper problemer i Nordvest-Europa. De voksne er ganske store, gulbrune på farge, med vinger som er brune langs forkanten, og flyr i juli-september. De grå larvene kan gjøre skade når de er nesten utvokst, om våren og forsommeren. Områder med fuktig, moldrik jord som drenerte myrer er spesielt utsatt. Bestandene svinger sterkt og det er bare i enkelte år at de skaper problemer. Grovt sett kan man regne med at skader er sannsynlige dersom tettheten av myrstankelbeinlarver overstiger 100 larver per kvadratmeter. Siden larvene kommer opp for å spise om natten, må eventuell sprøyting iverksettes på kvelds- eller nattestid.
Stankelben som parer.
Men heldigvis, de aller fleste stankelbeinartene er helt harmløse.
Det er registrert 98 arter av storstankelbein (Tipulidae) i Norge (tall fra 2019). De fleste artene tilhører den store slekten Tipula , men vi har også en del andre slekter. Listen over europeiske arter følger [1] . Det er publisert over 3000 artsnavn i slekten [2] .
Orden tovinger (Diptera)
Underorden mygg (Nematocera)
Overfamilien stankelbein (Tipuloidea )
Familien storstankelbein (Tipulidae )
Slekten Tipula Linnaeus , 1758 Slekten deles inn i mange underslekter.
Underslekten Acutipula Alexander, 1924 - i Europa:
Tipula (Acutipula) aureola
Tipula (Acutipula) balcanica
Tipula (Acutipula) bosnica
Tipula (Acutipula) corsica
Tipula (Acutipula) cretensis
Tipula (Acutipula) cypriensis
Tipula (Acutipula) doriae
Tipula (Acutipula) fulvipennis De Geer, 1776
Tipula (Acutipula) ismene
Tipula (Acutipula) isparta
Tipula (Acutipula) latifurca
Tipula (Acutipula) luctuosa
Tipula (Acutipula) luna
kjempestankelbein , Tipula (Acutipula) maxima Poda, 1761
Tipula (Acutipula) nevada
Tipula (Acutipula) niethammeri
Tipula (Acutipula) nigroantennata
Tipula (Acutipula) repanda
Tipula (Acutipula) schmidti
Tipula (Acutipula) tenuicornis
Tipula (Acutipula) triangulifera
Tipula (Acutipula) vittata Meigen, 1804
Underslekten Afrotipula Alexander, 1955
Underslekten Arctotipula Alexander, 1934 - i Europa:
Tipula (Arctotipula) aleutica
Tipula (Arctotipula) oklandi
Tipula (Arctotipula) salicetorum Siebke, 1870
Underslekten Bellardina Edwards, 1931
Underslekten Beringotipula Savchenko, 1961 - i Europa:
Tipula (Beringotipula) unca Wiedemann, 1817
Underslekten Dendrotipula Savchenko, 1964 - i Europa:
Tipula (Dendrotipula) flavolineata Meigen, 1804
Underslekten Emodotipula Alexander, 1966 - i Europa:
Tipula (Emodotipula) leo
Tipula (Emodotipula) obscuriventris
Tipula (Emodotipula) saginata
Underslekten Eremotipula Alexander, 1965
Underslekten Eumicrotipula Alexander, 1923
Underslekten Formotipula Matsumura, 1916
Underslekten Hesperotipula Alexander, 1947
Underslekten Indratipula Alexander, 1970
Underslekten Kalatipula Alexander, 1971
Underslekten Labiotipula Alexander, 1965
Underslekten Lindnerina Mannheims, 1965 - i Europa:
Tipula (Lindnerina) bistilata
Tipula (Lindnerina) subexcisa Lundström, 1907
Underslekten Lunatipula Edwards, 1931 - i Europa:
Tipula (Lunatipula) acuminata
Tipula (Lunatipula) adusta
Tipula (Lunatipula) affinis Schummel, 1833
Tipula (Lunatipula) albostriata
Tipula (Lunatipula) alpina Loew, 1873
Tipula (Lunatipula) ampullifera
Tipula (Lunatipula) anicilla
Tipula (Lunatipula) animura
Tipula (Lunatipula) anthe
Tipula (Lunatipula) antichasia
Tipula (Lunatipula) aphrodite
Tipula (Lunatipula) ariadne
Tipula (Lunatipula) arnoldii
Tipula (Lunatipula) artemis
Tipula (Lunatipula) aurita
Tipula (Lunatipula) balearica
Tipula (Lunatipula) beieri
Tipula (Lunatipula) bezzii
Tipula (Lunatipula) bifasciculata
Tipula (Lunatipula) bimacula
Tipula (Lunatipula) bispina
Tipula (Lunatipula) borysthenica
Tipula (Lunatipula) buchholzi
Tipula (Lunatipula) bulbosa
Tipula (Lunatipula) bullata
Tipula (Lunatipula) canariensis
Tipula (Lunatipula) capra
Tipula (Lunatipula) capreola
Tipula (Lunatipula) cassiope
Tipula (Lunatipula) caudatula
Tipula (Lunatipula) caudispina
Tipula (Lunatipula) cava
Tipula (Lunatipula) cedrophila
Tipula (Lunatipula) cerva
Tipula (Lunatipula) cervula
Tipula (Lunatipula) charybdis
Tipula (Lunatipula) christophi
Tipula (Lunatipula) cinerascens
Tipula (Lunatipula) cinereicolor
Tipula (Lunatipula) cinerella
Tipula (Lunatipula) circe
Tipula (Lunatipula) circumdata Siebke, 1863
Tipula (Lunatipula) cirrata
Tipula (Lunatipula) clio
Tipula (Lunatipula) cressa
Tipula (Lunatipula) cretis
Tipula (Lunatipula) cypris
Tipula (Lunatipula) danieli
Tipula (Lunatipula) decolor
Tipula (Lunatipula) dedecor
Tipula (Lunatipula) dolores
Tipula (Lunatipula) dorica
Tipula (Lunatipula) dracula
Tipula (Lunatipula) engeli
Tipula (Lunatipula) erato
Tipula (Lunatipula) eugeniana
Tipula (Lunatipula) euterpe
Tipula (Lunatipula) fabiola
Tipula (Lunatipula) falcata
Tipula (Lunatipula) fascicula
Tipula (Lunatipula) fascingulata
Tipula (Lunatipula) fascipennis Meigen, 1818
Tipula (Lunatipula) forcipula
Tipula (Lunatipula) furcula
Tipula (Lunatipula) fuscicosta
Tipula (Lunatipula) gallaeca
Tipula (Lunatipula) gelensis
Tipula (Lunatipula) gibbifera
Tipula (Lunatipula) graeca
Tipula (Lunatipula) graecolivida
Tipula (Lunatipula) griesheimae
Tipula (Lunatipula) handschini
Tipula (Lunatipula) harmonia
Tipula (Lunatipula) helvola
Tipula (Lunatipula) hera
Tipula (Lunatipula) heros
Tipula (Lunatipula) hispanolivida
Tipula (Lunatipula) huberti
Tipula (Lunatipula) humilis
Tipula (Lunatipula) iberica
Tipula (Lunatipula) imbecilla
Tipula (Lunatipula) istriana
Tipula (Lunatipula) jativensis
Tipula (Lunatipula) kephalos
Tipula (Lunatipula) kerkis
Tipula (Lunatipula) klytaimnestra
Tipula (Lunatipula) kykladon
Tipula (Lunatipula) laetabilis Zetterstedt, 1838
Tipula (Lunatipula) lanispina
Tipula (Lunatipula) leda
Tipula (Lunatipula) leto
Tipula (Lunatipula) limitata Schummel, 1833
Tipula (Lunatipula) livida van der Wulp, 1858
Tipula (Lunatipula) longidens
Tipula (Lunatipula) luebenauorum
Tipula (Lunatipula) lunata Linnaeus , 1758
Tipula (Lunatipula) lyrion
Tipula (Lunatipula) macciana
Tipula (Lunatipula) macquarti
Tipula (Lunatipula) macropeliostigma
Tipula (Lunatipula) macroselene
Tipula (Lunatipula) magnicauda
Tipula (Lunatipula) mallorca
Tipula (Lunatipula) mellea
Tipula (Lunatipula) melpomene
Tipula (Lunatipula) mendli
Tipula (Lunatipula) minos
Tipula (Lunatipula) monstrabilis
Tipula (Lunatipula) morenae
Tipula (Lunatipula) nausicaa
Tipula (Lunatipula) onusta
Tipula (Lunatipula) pachyprocta
Tipula (Lunatipula) pandora
Tipula (Lunatipula) pannonia
Tipula (Lunatipula) parallela
Tipula (Lunatipula) parapeliostigma
Tipula (Lunatipula) pelidne
Tipula (Lunatipula) peliostigma
Tipula (Lunatipula) pelma
Tipula (Lunatipula) penelope
Tipula (Lunatipula) phaidra
Tipula (Lunatipula) pilicauda
Tipula (Lunatipula) pinnifer
Tipula (Lunatipula) pokornyi
Tipula (Lunatipula) polydeukes
Tipula (Lunatipula) praecox
Tipula (Lunatipula) profdrassi
Tipula (Lunatipula) pseudocinerascens
Tipula (Lunatipula) pseudowolfi
Tipula (Lunatipula) pustulata
Tipula (Lunatipula) pythia
Tipula (Lunatipula) quinquespinis
Tipula (Lunatipula) rauschorum
Tipula (Lunatipula) recticornis
Tipula (Lunatipula) rhodolivida
Tipula (Lunatipula) rocina
Tipula (Lunatipula) rufula
Tipula (Lunatipula) rugulosa
Tipula (Lunatipula) sacerdotula
Tipula (Lunatipula) savtschenkoi
Tipula (Lunatipula) seguyi
Tipula (Lunatipula) selene Meigen, 1830
Tipula (Lunatipula) selenis
Tipula (Lunatipula) selenitica
Tipula (Lunatipula) semipeliostigma
Tipula (Lunatipula) sigma
Tipula (Lunatipula) simova
Tipula (Lunatipula) skylla
Tipula (Lunatipula) soosi
Tipula (Lunatipula) stubbsi
Tipula (Lunatipula) subcava
Tipula (Lunatipula) subfalcata
Tipula (Lunatipula) subhelvola
Tipula (Lunatipula) sublunata
Tipula (Lunatipula) subonusta
Tipula (Lunatipula) subselenitica
Tipula (Lunatipula) subtrunca
Tipula (Lunatipula) subtruncata
Tipula (Lunatipula) tergestina
Tipula (Lunatipula) teunisseni
Tipula (Lunatipula) thais
Tipula (Lunatipula) theia
Tipula (Lunatipula) tibonella
Tipula (Lunatipula) titania
Tipula (Lunatipula) transmarmarensis
Tipula (Lunatipula) trifasciculata
Tipula (Lunatipula) trigona
Tipula (Lunatipula) trispinosa Lundström, 1907
Tipula (Lunatipula) trunca
Tipula (Lunatipula) truncata
Tipula (Lunatipula) tyche
Tipula (Lunatipula) urania
Tipula (Lunatipula) vermooleni
Tipula (Lunatipula) vernalis Meigen, 1804
Tipula (Lunatipula) verrucosa
Tipula (Lunatipula) vogtenhuberi
Tipula (Lunatipula) wewalkai
Tipula (Lunatipula) wolfi
Tipula (Lunatipula) xyrophora
Tipula (Lunatipula) zangherii
Tipula (Lunatipula) zarcoi
Underslekten Mediotipula Pierre, 1924 - i Europa:
Tipula (Mediotipula) brolemanni
Tipula (Mediotipula) cataloniensis
Tipula (Mediotipula) caucasiensis
Tipula (Mediotipula) galiciensis
Tipula (Mediotipula) mikiana
Tipula (Mediotipula) nitidicollis
Tipula (Mediotipula) sarajevensis
Tipula (Mediotipula) siebkei Zetterstedt, 1852
Tipula (Mediotipula) stigmatella
Underslekten Microtipula Alexander, 1912
Underslekten Nesotipula Alexander, 1921
Underslekten Nippotipula Matsumura, 1916
Underslekten Nobilotipula Alexander, 1943
Underslekten Odonatisca Savchenko, 1956 - i Europa:
Tipula (Odonatisca) nodicornis Meigen, 1818
Underslekten Papuatipula Alexander, 1935
Underslekten Pectinotipula Alexander, 1920
Underslekten Platytipula Matsumura, 1916 - i Europa:
Tipula (Platytipula) autumnalis
Tipula (Platytipula) luteipennis Meigen, 1830
Tipula (Platytipula) melanoceros Schummel, 1833
Underslekten Pterelachisus Rondani, 1842 - i Europa:
Tipula (Pterelachisus) apicispina
Tipula (Pterelachisus) austriaca
Tipula (Pterelachisus) berteii
Tipula (Pterelachisus) bilobata
Tipula (Pterelachisus) carinifrons
Tipula (Pterelachisus) cinereocincta Lundström, 1907
Tipula (Pterelachisus) crassicornis Zetterstedt, 1838
Tipula (Pterelachisus) crassiventris
Tipula (Pterelachisus) curvistylus
Tipula (Pterelachisus) dolomitensis
Tipula (Pterelachisus) glacialis
Tipula (Pterelachisus) gredosi
Tipula (Pterelachisus) irregularis
Tipula (Pterelachisus) irrorata Macquart, 1826
Tipula (Pterelachisus) jutlandica
Tipula (Pterelachisus) kaisilai Mannheims, 1954
Tipula (Pterelachisus) laetibasis Alexander, 1934
Tipula (Pterelachisus) luridorostris Schummel, 1833
Tipula (Pterelachisus) matsumuriana
Tipula (Pterelachisus) mayerduerii
Tipula (Pterelachisus) middendorffi Lackschewitz, 1936
Tipula (Pterelachisus) mutila
Tipula (Pterelachisus) neurotica
Tipula (Pterelachisus) octomaculata
Tipula (Pterelachisus) osellai
Tipula (Pterelachisus) pabulina Meigen, 1818
Tipula (Pterelachisus) padana
Tipula (Pterelachisus) pauli
Tipula (Pterelachisus) plitviciensis
Tipula (Pterelachisus) polaruralensis
Tipula (Pterelachisus) pontica
Tipula (Pterelachisus) pseudocrassiventris
Tipula (Pterelachisus) pseudoirrorata Goetghebuer, 1921
Tipula (Pterelachisus) pseudopruinosa
Tipula (Pterelachisus) pseudovariipennis
Tipula (Pterelachisus) sauteri
Tipula (Pterelachisus) spathifera
Tipula (Pterelachisus) stenostyla
Tipula (Pterelachisus) subglacialis
Tipula (Pterelachisus) submarmorata Schummel, 1833
Tipula (Pterelachisus) trifascingulata
Tipula (Pterelachisus) tristriata
Tipula (Pterelachisus) truncorum Meigen, 1830
Tipula (Pterelachisus) tundrensis
Tipula (Pterelachisus) varipennis Meigen, 1818
Tipula (Pterelachisus) wahlgreni
Tipula (Pterelachisus) winthemi
Underslekten Ramatipula Alexander, 1971
Underslekten Savtshenkia Alexander, 1965 - i Europa:
Tipula (Savtshenkia) alpha
Tipula (Savtshenkia) alpium Bergroth, 1888
Tipula (Savtshenkia) aspromontensis
Tipula (Savtshenkia) aster
Tipula (Savtshenkia) benesignata Mannheims, 1954
Tipula (Savtshenkia) boreosignata
Tipula (Savtshenkia) breviantennata
Tipula (Savtshenkia) cheethami
Tipula (Savtshenkia) confusa van der Wulp, 1883
Tipula (Savtshenkia) convexifrons
Tipula (Savtshenkia) corsosignata
Tipula (Savtshenkia) cyrnosardensis
Tipula (Savtshenkia) eleonorae
Tipula (Savtshenkia) eugeni
Tipula (Savtshenkia) gimmerthali Lackschewitz, 1925
Tipula (Savtshenkia) goriziensis
Tipula (Savtshenkia) grisescens Zetterstedt, 1851
Tipula (Savtshenkia) haennii
Tipula (Savtshenkia) hartigiana
Tipula (Savtshenkia) holoptera
Tipula (Savtshenkia) interserta
Tipula (Savtshenkia) invenusta Riedel, 1919
Tipula (Savtshenkia) jeekeli
Tipula (Savtshenkia) limbata Zetterstedt, 1838
Tipula (Savtshenkia) lundbladi
Tipula (Savtshenkia) macaronesica
Tipula (Savtshenkia) mannheimsi
Tipula (Savtshenkia) multipicta
Tipula (Savtshenkia) nielseni
Tipula (Savtshenkia) obsoleta Meigen, 1818
Tipula (Savtshenkia) odontostyla
Tipula (Savtshenkia) omega
Tipula (Savtshenkia) ornata
Tipula (Savtshenkia) pagana Meigen, 1818
Tipula (Savtshenkia) pechlaneri
Tipula (Savtshenkia) persignata
Tipula (Savtshenkia) postposita
Tipula (Savtshenkia) rufina Meigen, 1818
Tipula (Savtshenkia) sardosignata
Tipula (Savtshenkia) serrulifera
Tipula (Savtshenkia) signata Staeger, 1840
Tipula (Savtshenkia) simulans
Tipula (Savtshenkia) staegeri Nielsen, 1922
Tipula (Savtshenkia) subnodicornis Zetterstedt, 1838
Tipula (Savtshenkia) subsignata
Tipula (Savtshenkia) subvafra
Tipula (Savtshenkia) trinacria
Tipula (Savtshenkia) tulipa
Tipula (Savtshenkia) villeneuvii
Underslekten Schummelia Edwards, 1931 - i Europa:
Tipula (Schummelia) butzi
Tipula (Schummelia) variicornis Schummel, 1833
Tipula (Schummelia) yerburii
Tipula (Schummelia) zernyi
Tipula (Schummelia) zonaria
Underslekten Serratipula Alexander, 1965
Underslekten Setitipula Alexander, 1965
Underslekten Sinotipula Alexander, 1965
Underslekten Sivatipula Alexander, 1964
Underslekten Spinitipula Alexander, 1963
Underslekten Tipula (i snever forstand) - i Europa:
Tipula (Tipula) atlantica
Tipula (Tipula) hungarica
Tipula (Tipula) italica
Tipula (Tipula) kleinschmidti
Tipula (Tipula) mediterranea
kålstankelbein , Tipula (Tipula) oleracea Linnaeus , 1758
Tipula (Tipula) orientalis
myrstankelbein , Tipula (Tipula) paludosa Meigen, 1830
Tipula (Tipula) plumbea
høststankelbein ,Tipula (Tipula) subcunctans Alexander, 1921 (= Tipula czizeki )
Underslekten Tipulidinodes Alexander, 1965
Underslekten Trichotipula Alexander, 1915
Underslekten Triplicitipula Alexander, 1965
Underslekten Vestiplex Bezzi, 1924 - i Europa:
Tipula (Vestiplex) arctica
Tipula (Vestiplex) cisalpina
Tipula (Vestiplex) crolina
Tipula (Vestiplex) excisa Schummel, 1833
Tipula (Vestiplex) fernandezi
Tipula (Vestiplex) hemapterandra
Tipula (Vestiplex) hemiptera
Tipula (Vestiplex) hortorum Linnaeus , 1758
Tipula (Vestiplex) laccata Lundström & Frey, 1916
Tipula (Vestiplex) montana Curtis, 1834
Tipula (Vestiplex) nubeculosa Meigen, 1804
Tipula (Vestiplex) pallidicosta Pierre, 1924
Tipula (Vestiplex) riedeliana
Tipula (Vestiplex) saccai
Tipula (Vestiplex) scripta Meigen, 1830
Tipula (Vestiplex) semivittata
Tipula (Vestiplex) sexspinosa
Tipula (Vestiplex) sintenisi
Tipula (Vestiplex) tchukchi
Tipula (Vestiplex) vaillanti
Underslekten Yamatotipula Matsumura, 1916 - i Europa:
Tipula (Yamatotipula) afriberia
Tipula (Yamatotipula) barbarensis
Tipula (Yamatotipula) caesia
Tipula (Yamatotipula) coerulescens Lackschewitz, 1923
Tipula (Yamatotipula) couckei Tonnoir, 1921
Tipula (Yamatotipula) fendleri
Tipula (Yamatotipula) fenestrella
Tipula (Yamatotipula) freyana
Tipula (Yamatotipula) lateralis Meigen, 1804
Tipula (Yamatotipula) lionota
Tipula (Yamatotipula) lucifera
Tipula (Yamatotipula) marginella Theowald, 1980
Tipula (Yamatotipula) moesta Riedel, 1919
Tipula (Yamatotipula) montium Egger, 1863
Tipula (Yamatotipula) pierrei Tonnoir, 1921
Tipula (Yamatotipula) pruinosa Wiedemann, 1817
Tipula (Yamatotipula) quadrivittata
Tipula (Yamatotipula) riedeli
Oosterbroek, Pjotr: Fauna Europaea Web Service - Tipula . Besøkt 3. desember 2017
Fauna Europa (2004) Fauna Europaea version 1.1, utbredelsesdatabase over europeiske dyr. www.faunaeur.org Arkivert 2. juni 2017 hos Wayback Machine .
Hofsvang, T. 1986. Stankelbein (Diptera, Tipulidae). Norske Insekttabeller nr. 10. 84 sider. Utgitt av Norsk entomologisk forening.
Hofsvang, T. 1992. A check list of Norwegian Tipulidae (Diptera). Fauna norvegica, Serie B 39: 77-79.