From Wikipedia, the free encyclopedia
Sorbé eller sorbe er ein halvfrosen matrett av vin, likør, fruktsaft eller fruktpuré.[1] Det kan også visa til ein drikk av ein av desse ingrediensane med knust is i.[2]
Sorbé vert nytta både som kvilerett og dessert.[1] Den vanlegaste måten å laga sorbet, er med sukkerlake, smak (frukt-/bærpuré, champagne, sitron eller anna) og eggekvite. Resultatet vert best dersom sorbeen vert laga i ismaskin. Har ein ikkje ismaskin, kan sorbeen frysast i fryseboks. Då må han rørast i tidt under innfrysing, for å unngå at han krystalliserer seg.
Ein kan laga sorbé med smak av det meste, men som regel blir det brukt frukt til å smaksetja retten. Bruk av alkohol, honning eller maissirup kan senka frysepunktet til blandinga og gjera sorbeen mjukare.[3] Ein vinsorbé kan til dømes bli laga av raudvin, portvin, appelsin, siton, krydder og eggekvite (mulled wine sorbet), eller med dessertvin, sitronjus og eggekvite (Muscat sorbet).[4]
Ordet «sorbé» kjem via fransk sorbet frå italiensk sorbetto, som igjen er avleidd frå tyrkisk şerbet, 'søt, fersk fruktdrikk', frå arabisk 'drikk, vin, sirup'. Det er i slekt med orda sjerbett og sirup.[5] I ulike språk kan sorbé eller sjerbett visa til isrettar eller isdrikkar om kvarandre.
Soga fortel at keisar Nero i det andre hundreåret sende slavar til fjells for å henta snø, som vart blanda med honning eller vin. I mellomalderen byrja arabarar i Andalusia å bruka sukker i staden for honning i oppskrifta.[6] Saladin skal ha gjeve Rikard løvehjarte ein sorbé laga av frukt og snø frå Libanonfjellet som fredsgåve.[7]
Venetianske handelsfolk tok til seg oppskrifta på isretten. Ifølgje tradisjonen skal den italiensk-fødde dronninga Katarina av Medici ha teke sorbeen med seg til Frankrike, då ho tok med seg italienske ismakarar til det franske hoffet. Ho skal ha smakt sorbetto tutti frutti ved Médici-hoffet i Firenze under ei mattevling der ein apotekar (eller i andre tradisjonar ein hønseoppdrettar), Ruggeri, laga ein rett av frosen frukt og sabayon.[8]
Frå 1600-talet byrja England å importera «sherbet powders» frå Det osmanske riket av tørka flukt og blomar blanda med sukker.[9] I 1662 fanst det eit kaffihus i London som reklamerte for «sherbets made in Turkie of Lemons, Roses and Violets perfumed».[10] I 1670 opna Café Procope i Paris og byrja å selja sorbé.[3]
Då europearane lærte korleis dei kunne frysa is gjennom endoterme reaksjonar byrja dei laga sorbetto ved å blanda fruktjus og smaksstoff til frosen sukkerlake. I USA skil ein gjerne mellom sherbet, ein is laga med meieriprodukt,[9] og sorbet laga utan.[11]
Aria di sorbetto er eit operaomgrep for ein mindre viktig arie som ein til dømes kunne nytta til å kjøpa sorbé.
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
