Sioux

Sioux er eit siouxspråk som blir tala av rundt 20 000 siouxfolk i USA og Canada.^[1] Det blir delt inn i tre hovudgrupper: Lakota (lakȟóta), vest-dakota (yankton-yanktonai eller dakȟóta) og aust-dakota (santee-sisseton eller dakhóta).

Sioux
Klassifisering	Sioux-catawbansk  Siouxspråk
Bruk
Område	Sentrale Nord-Amerika
Siouxtalande i alt	20 000[1]
Språkkodar
ISO 639-2	dkt, lkt

Førkolumbisk utbreiing av siouansk-catawbanske språk.

Folkegrupper som tradisjonelt har tala siouxspråk blir kalla siouxfolk. Desse igjen tilhøyrer gjerne stammar med namn etter kva språk dei snakker.

Språkdøme

Fonetiske skilnader

Tabellen under viser skilnader i uttale av ulike ord mellom ulike typar sioux og dei nærskilde nakotaspråka assiniboine og stoney, som ikkje er rekna som gjensidig forståelege med sioux.^[2][3]

Sioux					Assiniboine	Stoney	Forklaring
Lakota	Vest-dakota		Aust-dakota
	Yanktonai	Yankton	Sisseton	Santee
Lakȟóta	Dakȟóta		Dakhóta		Nakhóta	Nakhóda	eige namn
lowáŋ	dowáŋ		dowáŋ		nowáŋ		å synga
ló	dó		dó		nó		bekrefting
čísčila	čísčina		čístina		čúsina	čúsin	liten
hokšíla	hokšína		hokšína	hokšída	hokšína	hokšín	gut
gnayáŋ	gnayáŋ	knayáŋ	hnayáŋ		knayáŋ	hna	å lura (nokon)
glépa	gdépa	kdépa	hdépa		knépa	hnéba	å spy
kigná	kigná	kikná	kihná		kikná	gihná	å trøysta
slayá	sdayá		sdayá		snayá	snayá	å smørja
wičháša	wičháša		wičhášta		wičhášta	wičhá	mann
kibléza	kibdéza		kibdéza		kimnéza	gimnéza	å bli edru
yatkáŋ	yatkáŋ		yatkáŋ		yatkáŋ	yatkáŋ	å drikka
hé	hé		hé		žé	žé	det

Skilnader i ordtilfang

Siouxdialektane har store skilnader i ordforråd. Her har yankton-yanktonai meir til felles med lakota enn med santee-sisseton. Døme:^[2]

Norsk forklaring	Santee-sisseton	Yankton-yanktonai	Lakota
			Nordleg lakota	Sørleg lakota
barn	šičéča	wakȟáŋyeža	wakȟáŋyeža
kne	hupáhu	čhaŋkpé	čhaŋkpé
kniv	isáŋ / mína	mína	míla
nyre	phakšíŋ	ažúŋtka	ažúŋtka
hat	wapháha	wapȟóštaŋ	wapȟóštaŋ
mann	wičhášta	wičháša	wičháša
svolten	wótehda	dočhíŋ	ločhíŋ
morgon	haŋȟ’áŋna	híŋhaŋna	híŋhaŋna	híŋhaŋni
å barbera	kasáŋ	kasáŋ	kasáŋ	glak’óǧa

Bakgrunnsstoff

• Sioux, språkomtale med døme ved omniglot.com
• Lakota:
  • Lakota ved inext.cz
  • Lakota for beginners ved unilang.org