Remove ads
Presidenten av Pakistan er statsoverhovud for den islamske republikken Pakistan. Ifølgje den pakistanske grunnlova har presidenten makt til å oppløysa nasjonalforsamliga og lysa ut nyval.[a][1] Denne makta er fleire gonger blitt omformulert i ulike grunnlovstillegg etter fleire militærkupp og utbyttingar av regjeringar.
Det 18. grunnlovstillegget frå 2010 endra styreforma i Pakistan tilbake frå eit halv-presidentielt system til ein parlamentarisk demokratisk republikk. Under dette systemet har presidenten avgrensa makt til å styra, og utfører mest seremonielle oppgåver medan statsministeren har det meste av den politiske makta.[2]
Presidenten blir vald av eit valkollegium frå senatet, nasjonalforsamlinga og provinsforsamlingane.[3] Han kan sitja i stillinga i in periode på fem år. Dersom presidentperioden blir avkorta eller presidenten er borte, tek formannen for senatet mellombels over embetet.[3]
Presidentembetet blei innstifta i 1956.[4] Det blei danna då Pakistan blei utropt til republikk gjennom ei ny grunnlov. Iskander Mirza blei den første presidenten i landet.[5][6] Landet har til saman hatt tretten presidentar (2019), med to mellombels presidentar i kortare periodar i tillegg. Ein av desse, Wasim Sajjad, var mellombels president i to periodar, ein i 1993 og ein i 1997–98.[7]
Sekst presidentar har vore medlm av eit politisk parti, fire av dei i Pakistan Peoples Party (PPP). Den første presidenten var ein pensjonert offiser, fire andre var offiserar i teneste og tre av desse tok makta gjennom militærkupp – Ayub Khan i 1958, Muhammad Zia-ul-Haq i 1977 og Pervez Musharraf i 1999.[4][8] President Zia døydde i embetet då flyet hans forulykka medan han vende tilbake frå Bahawalpur til Islamabad denn 17. august 1988.[9][10] Khan, med sine to presidentperiodar, har vore lengst i embetet med rundt ti år og fem månadar.[n 1][11]
Den noverande presidenten i Pakistan er Arif Alvi frå Pakistan Tehreek e Insaf.[12]
Remove ads
| Partinamn | |
|---|---|
| Republican Party | |
| Muslim League (C) | |
| Den pakistanske hæren | |
| Sjølvstendig | |
| Muslim League (Q) | |
| Peoples Party | |
| Muslim League (N) | |
| Pakistan Tehreek-e-Insaf |
| No. | Bilde | Namn (fødd–død) |
Byrja i embetet[4] | Forlét embetet[4] | Val | Parti | Merknad[4] | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 |  |
Iskander Mirza[6][13] (1899–1969) |
23. mars 1956 | 27. oktober 1958 | — | Republican Party | Mirza var den siste generalguvernøren av Pakistan og blei den første presidenten etter grunnloven av 1956, som gjorde landet til ein republikk.[3] Han blei avsett i eit militærkupp av general Ayub Khan, som Mirza hadde utnemnd til Chief Martial Law Administrator i 1957.[11] | |
| 2 |  |
Ayub Khan[11] (1907–1974) |
27. oktober 1958 | 8. juni 1962[n 2] | — | — |  |
Ayub tok kontroll over ladet ved eit statskupp i 1958. Han leia Pakistan inn i ein krig mot India i 1965.[15] I 1969 gjekk Ayub av etter press frå opposisjon, og overlét makta til general Yahya Khan.[10] |
| 8. juni 1962 | 31. mars 1969 | 2. januar 1965[n 2] | Pakistan Muslim League (C) | |||||
| 3 | .jpg) |
Yahya Khan[16] (1917–1980) |
31. mars 1969 | 20. desember 1971 | — | — | |
Yahya fekk embetet etter at Ayub Khan trekte seg i 1969. Han trekte seg etter at Pakistan blei nedkjempa i Den bangladeshiske frigjeringskrigen i 1971.[10] |
| 4 | Zulfikar Ali Bhutto[17] (1928–1979) |
20. desember 1971 | 13. august 1973 | 20. desember 1971 | Pakistan Peoples Party | Bhutto trekte seg som president for å bli statsminister etter innføringa av grunnloven frå 1973, som gav landet eit parlamentarisk politisk system.[10][18] | ||
| 5 |  |
Fazal Ilahi Chaudhry[19] (1904–1982) |
14. august 1973 | 16. september 1978 | 14. august 1973 | Pakistan Peoples Party | Chaudhry var ein konstitusonell president, der statsmiinister Zulfikar Ali Bhutto hadde den politiske makta. Chaudhry trekte seg i 1978 og overlét embetet til general Zia.[13] | |
| 6 | Muhammad Zia-ul-Haq[9] (1924–1988) |
16. september 1978 | 17. august 1988 | — | — | |
Zia tok de facto kontroll over landet gjennom eit statskupp i 1977. Han hadde tittelen Chief Martial Law Administrator til 1979. Zia-ul-Haq blei drepen i ei flyulkke i 1988. Han er den einaste pakistanske presidenten som har døydd i embetet.[13][20] | |
| 7 | Ghulam Ishaq Khan[21] (1915–2006) |
17. august 1988 | 18. juli 1993 | 13. desember 1988 | Sjølvstendig | Khan blei president etter at Zia døydde i 1988. Han prøvde å avsetja regjeringa til Nawaz Sharif i 1993, men høgsteretten la ned veto mot avgjerda. Til slutt gjekk Khan av i lag med Sharif, i ein avtale hæren forhandla fram.[22] | ||
| 8 | Farooq Leghari[23] (1940–2010) |
14. november 1993 | 2. desember 1997 | 14. november 1993 | Pakistan Peoples Party | Leghari blei vald til president i 1993 etter at Ghulam Ishaq Khan tekte seg. Leghari var i koflikt med statsminister Nawaz Sharif, og trekte seg til slutt etter påtrykk frå dei konservatives og hæren.[24] | ||
| 9 | .jpg) |
Muhammad Rafiq Tarar[25] (1929–) |
1. januar 1998 | 20. juni 2001 | 31. desember 1997 | Pakistan Muslim League (N) | Tarar var konstitusjonell president, medan statsminister Nawaz Sharif hadde den politiske makta. Tarar trekte seg i 2001.[26] | |
| 10 |  |
Pervez Musharraf[26] (1943–2023) |
20. juni 2001 | 6. oktober 2007 | 1. januar 2004[n 3] | — | |
Musharraf tok de facto kontroll over landet gjennom eit kupp i 1999. Han hadde tittelen Chief Martial Law Administrator til 2002.[26][28] Musharraf trekte seg som president i 2008 for å unngå å stillast for riksrett.[29] |
| 6. oktober 2007 | 18. august 2008 | 6. oktober 2007 | Pakistan Muslim League (Q) | |||||
| 11 |  |
Asif Ali Zardari[30] (1955– ) |
9. september 2008 | 9. september 2013 | 6. september 2008 | Pakistan Peoples Party | Zardari blei vald etter at Musharraf trekte seg i 2008. Det 18. grunnlovstillegget frå¨2010 reduserte den vide presidentmakta til ei seremoniell rolle.[31] | |
| 12 |  |
Mamnoon Hussain[32] (1940–2021) |
9. september 2013 | 9. september 2018 | 30. juli 2013 | Pakistan Muslim League (N) | Hussain blei vald til den 12. presidenten av Pakistan med ein god majoritet, og byrja i embetet den 9. september 2013.[33][34] | |
| 13 |  |
Arif Alvi[35] (1949– ) |
9. september 2018 | 4. september 2018 | Pakistan Tehreek-e-Insaf | Alvi blei vald til den 13. presidenten i Pakistan med over 54 ø% av røystene i valkollegiet. Motkandidatane var Maulana Fazl-ur-Rehman og Aitzaz Ahsan.[35] | ||
Mellombels presidentar
| No. | Bilde | Namn (Birth–death) |
Byrja[4] | Slutta[4] | Val | Parti | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1A |  |
Wasim Sajjad[7] (1941– ) |
18. juli 1993 | 14. november 1993 | — | Pakistan Muslim League (N) | |
| 2A | |
Wasim Sajjad[7] (1941– ) |
2. desember 1997 | 1. januar 1998 | — | Pakistan Muslim League (N) | |
| 3A |  |
Muhammad Mian Soomro[13] (1950– ) |
18. august 2008 | 9. september 2008 | — | Pakistan Muslim League (Q) | |
Remove ads
- Sitat
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
Remove ads