Citadell

Citadell er ei nemning innan festningsverk om den inste kjernen i ei festning eller ein festningsby, der forsvararane og eventuelt makthavarane kan trekkje seg tilbake for eventuelt halde ut ei kringsetjing og trette ut åtakarane. Ordet kjem frå latin: civis som tyder innbyggjarar, ref. sivil, city etc.

Citadellet i Budapest

Desse teikningane frå 1600-talet viser byen Casale Monferrato med det stjerneforma citadellet til venstre

Citadellet i Kairo

Citadellet vart lagt ein topografisk gunstig stad, anten i midten av ein bykjerne eller i utkanten av byen. Det vart gjerne lagt på ei høgd som gav god utsikt over byen og områda omkring. Funksjonen til citadellet kunne i mange situasjonar òg vere retta mot folkesetnaden i byen, for å sikre makthavarane mot innbyggjarane.

Då kong Kristian IV bygde Christiania i 1624 som ein festningsby bak vollar, fekk den allereie eksisterande Akershus festning oppgåva å fungere som citadell i forsvarsanlegga til byen.

Den same byggeglade kongen sørgde òg for å skaffe hovudstaden København eit citadell som kjernen i festningsverka til byen. Kastellet eller Citadellet Frederikshavn vart òg påbegynt i 1624, eit stjerneforma anlegg med fem bastionar nord for sjølve byen. Kastellet skulle etter planen òg vere ramma rundt eit kongeleg slott, men dette vart sløyfa.

Sjå òg

• Kastell
• Citadelløya i Stavern
• Alcalá dei Henares

Kjelder

• Denne artikkelen bygger på «Citadell» frå Wikipedia på bokmål, den 26. januar 2012.

Bakgrunnsstoff

Commons har multimedium som gjeld: Citadell