Black Sabbath av Black Sabbath

Meldingar
Karakter
AllMusic
Christgau's Record Guide	C−
Encyclopedia of Popular Music
MusicHound Rock	4/5
The Rolling Stone Album Guide
Sputnikmusic
Uncut	7/10

Black Sabbath er debutalbumet til det engelske heavy metal-bandet Black Sabbath, gjeve ut 13. februar 1970 på Vertigo Records i Storbritannia og Warner Bros. Records i USA den 1. juni 1970.^[3] Albumet blir rekna som det første heavy metal-albumet,^[4] og opningssporet, «Black Sabbath», har vorte omtalt som den første doom metal-låten.^[5]

Meir informasjon -kronologi, Singlar frå ...

Black Sabbath-kronologi
Black Sabbath Studioalbum av Black Sabbath

Språk	engelsk
Utgjeve	13. februar 1970
Innspelt	16. oktober 1969
Studio	Regent Sound i London
Sjanger	Heavy metal^[1]^[2]
Lengd	38:08 (britisk) 39:28 (amerikansk)
Selskap	Vertigo
Produsent	Rodger Bain
	Black Sabbath	Paranoid (1970)

Singlar frå Black Sabbath
«Evil Woman / Wicked World» Utgjeve: 9. januar 1970

Lukk

Ved utgivinga vart albumet nummer åtte på den britiske albumlista og nummer 23 på den amerikanske Billboard Top LPs-lista.^[6] Black Sabbath er inkludert i Robert Dimery sitt musikalske oppslagsverk 1001 Albums You Must Hear Before You Die frå 2005.

Ifølgje Black Sabbath-gitaristen og grunnleggjaren Tony Iommi vart debutalbumet deira spelt inn i løpet av ei tolv timar lang økt den 16. oktober 1969.^[7]^[8] Iommi sa: «Me gjekk berre i studio og gjorde det på ein dag, me spelte live-settet vårt og det var det. Me syntest faktisk at ein heil dag var ganske lenge, og så drog me dagen etter for å spela for 20 pund i Sveits.»^[9] Bortsett frå bjøller, tore og regn-lydeffektane som vart lagt til i byrjinga av opningssporet og dei dobbeltspora gitarsoloane på «N.I.B.» og «Sleeping Village», vart det praktisk talt ikkje lagt til nokre ekstra spor på albumet.^[7] Iommi hugsar innspelinga live: «Me tenkte: 'Vi har to dagar på oss, og ein av dagane er miksing'. Så me spelte live. Ozzy song samtidig, me sette han i ein eigen bås og så var me i gang. Det meste av det me gjorde, vart aldri spelt inn ein gong til.»^[10]

Nøkkelen til den nye sounden til bandet på albumet var den særprega spelestilen til Iommi, som han utvikla etter ei ulykke på ein metallplatefabrikk der han jobba som 17-åring. Her kutta han av tuppen av langfingrane på gripehanda hans. Iommi laga eit par falske fingertuppar av plast frå ei oppvaskmiddelflaske og stemde om strengene på gitaren for å gjera det lettare for han å bøya strengene, noko som skapte ein massiv, tung lyd. «Eg spelte mange akkordar og måtte spela kvintar fordi eg ikkje kunne spela kvartar på grunn av fingrane mine», forklarte Iommi til Phil Alexander i Mojo i 2013. «Det hjelpte meg med å utvikla spelestilen min, der eg bøygde strengene og slo på den opne strengen samtidig for å gjera lyden villare.» I same artikkel la bassisten Geezer Butler til: «På den tida skulle bassisten gjera alle desse melodiske løpa, men eg visste ikkje korleis eg skulle gjera det fordi eg hadde vore gitarist, så alt eg gjorde var å følgja Tonys riff. Det gjorde lyden tyngre.»

Iommi byrja innspelinga av albumet med ein kvit Fender Stratocaster, som var den føretrekte gitaren hans på den tida, men ein pickup som ikkje fungerte, tvinga han til å avslutta innspelinga med ein Gibson SG, ein gitar han nyleg hadde kjøpt som reserve, men som han «eigentleg aldri hadde spelt på». SG-en var ein høgrehendt modell som den venstrehendte Iommi spelte opp ned på. Kort tid etter innspelinga av albumet møtte han ein høgrehendt gitarist som spelte på ein venstrehendt SG opp ned, og dei to vart samde om å byta gitarar; det var denne SG-en Iommi modifiserte og seinare «sette ut på beite» på Hard Rock Cafe.^[7]

Black Sabbath-vokalisten Ozzy Osbourne har alltid snakka varmt om innspelinga av debutalbumet til bandet, og i sjølvbiografien I Am Ozzy skriv han: «Då me var ferdige, brukte me eit par timar på å dobbeltspore noko av gitaren og vokalen, og det var det. Ferdig. Me var på puben i tide til siste bestilling. Det kan ikkje ha teke meir enn tolv timar totalt. Det er slik album skal lagast, etter mi meining.» Trommeslagar Bill Ward er samd og sa til Guitar World i 2001: «Eg synest det første albumet er heilt utruleg. Det er naivt, og det er ei absolutt kjensle av samhald - det er ikkje konstruert på nokon som helst måte. Me var ikkje gamle nok til å vera smarte. Eg elskar alt, òg feila!» I eit intervju til serien Classic Albums i 2010 la Butler til: «Det var bokstaveleg talt live i studio. Eg meiner, (produsent) Rodger Bain, eg synest han er eit geni, måten han fanga bandet på så kort tid.» I sjølvbiografien Iron Man: My Journey Through Heaven & Hell with Black Sabbath, bagatelliserer Iommi rolla til produsenten og insisterer: «Me valde ikkje å jobba med Rodger Bain, han vart vald for oss... Han var god å ha rundt seg, men me fekk ikkje så mange råd frå han. Han foreslo kanskje eit par ting, men låtane var allereie ganske strukturerte og sorterte.»

Ved utgivinga skildra ein skribent i The Boston Globe musikken til Black Sabbath som «hard bluesrock».^[11] I ettertid meiner AllMusic-skribenten Steve Huey at Black Sabbath markerer «fødselen til heavy metal slik me kjenner det i dag».^[12] Han meinte at albumet «overskrid dei klare røtene sine i bluesrock og psykedelia og blir litt meir». Han tilskriv den «soniske styggheita» som ein refleksjon av «det dystre industrielle marerittet» i heimbyen deira, Birmingham i England.^[12] Huey noterer indikasjonane på den første sida til tema som er karakteristiske for heavy metal, inkludert vondskap, heidenskap og okkultisme, «filtrert gjennom skrekkfilmar og skriftene til J.R.R. Tolkien, H.P. Lovecraft og Dennis Wheatley.»^[12] Han karakteriserer side to som «overgitt til laussluppen bluesrock-jamming lært gjennom det engelske rockebandet Cream».^[12]

Forfattaren og den tidlegare redaktøren for magasinet Metal Maniacs, Jeff Wagner, meiner at Black Sabbath er det «allment aksepterte startpunktet» for når heavy metal «vart distinkt frå rock and roll».^[13] Han meiner albumet representerte ein overgang frå bluesrock til «noko styggare», og at denne stilen «fann eit djupare alvor gjennom sørgmodig song og ein uhyggjeleg rytmisk puls». Ifølgje magasinet Rolling Stone var «albumet som utan tvil oppfann heavy metal bygd på dundrande bluesrock».^[14] Sputnikmusic-skribenten Mike Stagno påpeikar at kombinasjonen til Black Sabbath av element frå rock, jazz og blues, med tung forvrenging, skapte eit av dei mest innverknadsrike albuma i heavy metal-historia.^[15] I ettertid har Black Sabbath vorte hylla som kanskje det første ekte heavy metal-albumet.^[16] Det har òg vorte kreditert som den første plata i sjangeren stoner rock.^[17] I eit breiare perspektiv seier Pete Prown i Vintage Guitar: «Debutalbumet til Black Sabbath frå 1970 var eit vasskilje i tungrocken, men det var ein del av ein større trend med artistar, produsentar og lydteknikarar som allereie var på veg mot det me i dag kallar hardrock og heavy metal.»

Musikken og tekstane til Black Sabbath var ganske mørke for si tid. Opningssporet er for det meste basert på eit tritonus-intervall spelt i sakte tempo på elektrisk gitar.^[18] I dokumentaren Classic Albums frå 2010 om innspelinga av det andre albumet deira, Paranoid, hevdar bassisten Geezer Butler at riffet var inspirert av «Mars, the Bringer of War», ein sats i Gustav Holst-komposisjonen Planetane. Iommi omtolka riffet noko og omdefinerte retninga til bandet. Ward sa til Classic Albums: «Då Oz song 'What is this that stands before me?' vart det heilt annleis ... det var ein annan tekst no, det var ei anna kjensle. Eg spelte trommer til orda.» Låtteksten handlar om ein «figur i svart» som Geezer Butler hevdar å ha sett etter å ha vakna opp frå eit mareritt.^[16] I platenotata til livealbumet Reunion frå 1998 fortel bassisten:

Eg var oppvaksen som katolikk, så eg trudde fullstendig på djevelen. Det var eit vekeblad som heitte Man, Myth & Magic som eg byrja å lesa, som handla om Satan og sånt. Det og bøker av Aleister Crowley og Dennis Wheatley, spesielt The Devil Rides Out.... Eg hadde flytta inn i ei leilegheit som eg hadde måla svart med omvende kors overalt. Ozzy gav meg ei bok om magi frå 1500-talet som han hadde stole ein stad. Eg la ho i lufteskapet fordi eg var usikker på ho. Seinare den natta vakna eg og såg ein svart skugge i enden av senga. Det var eit forferdeleg nærvær som skremde livet av meg! Eg sprang til skapet for å kasta ut boka, men ho var forsvunnen. Etter det gav eg opp alt det der. Det skremde livet av meg.

På same måte er teksten til songen «N.I.B.» skriven frå synspunktet til Lucifer, som forelskar seg i ei menneskekvinne og «blir eit betre menneske» ifølgje tekstforfattar Butler.^[19] I motsetning til kva mange trur, er namnet på låten ikkje ei forkorting for «Nativity in Black»;^[7] ifølgje sjølvbiografien til Osbourne er det berre ein referanse til trommeslagaren Bill Ward sitt dåverande spisse fippskjegg, som var forma som ein fyllepenn-spiss.^[20] Tekstane til to andre songar på albumet handlar om historier med mytologiske tema. «Behind the Wall of Sleep» er ein referanse til H. P. Lovecraft-novella «Beyond the Wall of Sleep,»^[21] medan «The Wizard» var inspirert av karakteren Gandalf frå Hobbiten og Ringenes Herre.^[22] Sistnemnde inkluderer munnspel av Osbourne.^[21] Bandet spelte òg inn ein versjon av «Evil Woman», ein låt som hadde vore ein amerikansk hit for bandet Crow. I sjølvbiografien sin innrømmer Iommi at bandet motvillig gjekk med på å gjera låten på oppmoding frå manageren Jim Simpson, som insisterte på at dei skulle spela inn noko kommersielt.

Albumomslaget vart fotografert ved Mapledurham Watermill, som ligg ved Themsen i Oxfordshire i England, av fotografen Keith McMillan (kreditert som Keef), som hadde ansvaret for det overordna designet. Framfor vassmølla står ein figur kledd i ei svart kappe, portrettert av modellen Louisa Livingstone, viss identitet ikkje vart allment kjende før i 2020.^[23] «Eg er sikker på at (McMillan) sa at det var for Black Sabbath, men eg veit ikkje om det betydde så mykje for meg den gongen», hugsar Livingstone og legg til at det hadde vore «iskaldt» under innspelinga. «Eg måtte stå opp klokka fire om morgonen. Keith sprang rundt med tørris og kasta han i vatnet. Det verka ikkje så bra, så han enda opp med å bruka ei røykmaskin», sa modellen.^[24]

Ifølgje McMillan hadde Livingstone ingenting på seg under den svarte kappa, og det vart eksperimentert med nokre «litt meir vågale» bilete som vart tekne under seansen. «Me bestemde oss for at ingenting av det fungerte», seier McMillan. «Alle former for seksualitet tok bort den meir illevarslande stemninga. Men ho var ein fantastisk modell. Ho var utruleg modig og forstod kva eg prøvde å gjera.»^[24]

Det indre dobbeltfalsa omslaget på den opphavlege utgivinga inneheldt ein oppned-kross med eit dikt skrive av Roger Brown, fotoassistenten til McMillan.^[23] Bandet vart etter seiande opprørt då dei oppdaga dette,^[21] ettersom det gav næring til skuldingar om at dei var satanistar eller okkultistar;^[7] men i memoara til Osbourne seier han at så vidt han veit var det ingen som var opprørte over inkluderinga.^[25] Minnet til Iommi er noko annleis: «Plutseleg hadde me alle desse galne folka som dukka opp på konsertane», sa han til magasinet Mojo i 2013. «Eg trur Alex Sanders (ypparstepresten i religionen wicca) dukka opp på ein konsert ein gong. Det var ganske merkeleg, eigentleg.» I platenotata til albumet Reunion frå 1998 står det: «Utan at bandet visste det, vart Black Sabbath lansert i USA med ein fest der leiaren for Church of Satan, Anton LaVey, leidde forhandlingane... Plutseleg var Sabbath Satans høgre hand.»

I åra etter at det ikoniske omslagsbiletet vart teke, har Livingstone gitt ut elektronisk musikk under namnet Indreba.^[24]

Black Sabbath vart spelt inn for Fontana Records, men før utgivinga valde plateselskapet å byta bandet til eit anna av plateselskapa sine, Vertigo Records, som husa dei meir progressive artistane til selskapet.^[26] Gitt ut fredag 13. februar 1970 på Vertigo Records, nådde Black Sabbath ein åttandeplass på UK Albums Chart.^[27] Etter utgivinga i USA i juni 1970 på Warner Bros. Records nådde albumet 23. plassen på Billboard' Top LPs,^[28]^[29] der det vart liggjande i over eitt år og selde éin million eksemplar.^[30]^[31]

Black Sabbath fekk generelt negative meldingar av kritikarane i samtida.^[32] Rolling Stone-skribenten Lester Bangs skildra bandet som «akkurat som Cream! Berre verre», og han avfeia albumet som «trass i dei grumsete songtitlane og noko inkjesigande tekstar som høyrest ut som om Vanilla Fudge hyller Aleister Crowley, har albumet ingenting med spiritisme, okkultisme eller noko anna å gjera enn stive resitasjonar av Cream-klisjear.»^[33] Robert Christgau, som skreiv for The Village Voice, kritiserte albumet som «bullshit nekromanti».^[34] Seinare skildra han det som ein refleksjon av «det verste av motkulturen», mellom anna «narkotisk svekt reaksjonstid» og «lange soloar».^[35]

Kjappe fakta Meldingar, Karakter ...

Lukk

I ettertid har meldingane av Black Sabbath vore positive. AllMusic-meldaren Steve Huey meinte at det var eit svært innovativt debutalbum med fleire klassiske metal-låtar, inkludert tittelsporet, som han meinte hadde «tidenes mest definitive heavy metal-riff». Huey var òg imponert over korleis bandet sin «neddempa, grumsete gitarrock slår lyttaren på ein nesten hallusinatorisk måte og frydar seg over sin eigen omtåka, narkomane medvitstilstand». I The Rolling Stone Album Guide (2004) framheva journalisten Scott Seward den grandiose produksjonen til Bain på «eit album som et hippiar til frukost.»^[38] Mike Stagno i Sputnikmusic meiner at «både fans av bluesinspirert hardrock og heavy metal av alle slag bør finna noko dei liker på albumet.»^[15] BBC Music-skribenten Pete Marsh omtalte Black Sabbath som eit «album som endra andletet til rockemusikken.»^[41] I Mick Wall-boka Black Sabbath: Symptom of the Universe reflekterer Butler: «London-pressa hata oss fullstendig då me gjorde det, for dei hadde aldri skrive ein artikkel om oss, dei kjende ikkje til oss. Då det første albumet vårt gjekk rett inn på hitlistene den første veka, tenkte London-pressa: 'Kva i helvete er det som skjer her?'. Og dei har hata oss sidan.»

I 1989 rangerte Kerrang! Black Sabbath som nummer 31 på lista deira «Dei 100 beste heavy metal-albuma gjennom tidene».^[42] I 1994 vart det rangert som nummer 12 i Colin Larkin-boka Top 50 Heavy metal Albums. Larkin rosa «den knusande undergangsatmosfæren på albumet», som han skildra som «intens og miskunnlaus». I 2000 inkluderte magasinet Q Black Sabbath på lista si over dei «beste metallalbuma gjennom tidene», med følgjande grunngiving: «[Dette albumet] skulle visa seg å vera så innverknadsrikt at det framleis er ein mal for metalband tre tiår seinare.»^[43] I 2003 vart det rangert som nummer 241 på magasinet Rolling Stone si liste over dei 500 beste albuma gjennom tidene,^[8] 243 i ei revidert liste frå 2012,^[44] og 355 på ei revidert liste frå 2020.^[45] Rolling Stone rangerte Black Sabbath som nummer 44 på lista si over dei 100 beste debutalbuma gjennom tidene, og skildra tittelsporet som songen som «kom til å definera lyden av tusen band».^[46] I 2017 rangerte magasinet albumet på 5. plassen på lista si over «Dei 100 beste metallalbuma gjennom tidene».^[47] Albumet vart òg inkludert i boka 1001 Albums You Must Hear Before You Die.^[48]

Alle songar skrivne av Tony Iommi, Geezer Butler, Bill Ward og Ozzy Osbourne, unntatt der anna er oppgitt.