Bitches Brew

Meldingar
Karakter
AllMusic
Christgau's Record Guide	A−
Encyclopedia of Popular Music
Entertainment Weekly	A
Mojo
MusicHound Jazz	5/5
The Penguin Guide to Jazz
The Rolling Stone Album Guide
Sputnikmusic	5/5
Tom Hull – on the Web	A–

Bitches Brew er eit dobbelt studioalbum av den amerikanske jazztrompetisten Miles Davis, gjeve ut 30. mars 1970 på Columbia Records. Han heldt her fram eksperimenteringa si med elektriske instrument, som han hadde byrja med på det førre albumet, In a Silent Way (1969). Med desse instrumenta, som elektrisk piano og gitar, gjekk Davis bort frå tradisjonelle jazzrytmar til fordel for ein eit meir laust, rockeinspirert arrangement basert på improvisasjon.

Meir informasjon Miles Davis-kronologi ...

Miles Davis-kronologi
Bitches Brew Studioalbum av Miles Davis

Språk	inkje språkleg innhald
Utgjeve	30. mars 1970^[1]
Innspelt	19. til 21. august 1969
Studio	Columbia Studio B i New York City
Sjanger	Jazzfusion eksperimentell jazz^[2] avant-funk^[3] jazzrock^[4] psykedelisk musikk^[5]
Lengd	94:11
Selskap	Columbia
Produsent	Teo Macero
In a Silent Way (1969)	Bitches Brew	Miles Davis at Fillmore (1970)

Lukk

Albumet fekk i starten blanda respons, men fekk etter kvart eit moment og vart det albumet av Davis som nådde høgast på den amerikanske Billboard 200, med ein 35. plass. I 1971 vann det Grammyprisen for beste storjazzensemble-album.^[6] I 1976 vart albumet det første av Davis som selde til gullplate i USA.^[7]^[8]

I seinare år er Bitches Brew rekna som eit av dei beste jazzalbuma gjennom tidene og starten på jazzrock som sjanger, i tillegg til at det vart ei stor inspirasjonskjelde både for rock- og funkmusikarar.^[4] I 1998 gav Columbia ut The Complete Bitches Brew Sessions, ein plateboks på fire plater som inkluderte både originalalbumet og musikk som ikkje var gjeven ut før. I 2003 hadde albumet selt til platinaplate for éin million selde eksemplar i USA.

I 1969 arbeidde David med ein kjerne av musikarar som bestod av Wayne Shorter på tenorsaksofon, Dave Holland på bass, Chick Corea på elektrisk piano og Jack DeJohnette på trommer.^[9] Gruppa, utan DeJohnette, spelte inn In a Silent Way (1969) i lag med Joe Zawinul, John McLaughlin, Tony Williams og Herbie Hancock. Albumet markerte starten på «den elektriske perioden» til Davis, med elektroniske instrument som elektrisk piano og gitar, og ein jazzfusion-stil.^[9] For det neste studioalbumet sitt, ønskte Davis å utforske den elektroniske fusionstilen vidare. Medan han turnerte med eit femmannsband frå våren 1969 til august, introduserte han nye stykke som bandet hans spelte, inkludert tidlege versjonar av det som vart «Miles Runs the Voodoo Down», «Sanctuary», og «Spanish Key».^[10] På dette punktet i karrieren var Davis inspirert av moderne rock og funk, spelinga til Zawinul med Cannonball Adderley og verk av den engelske komponisten Paul Buckmaster.^[11]

I august 1969 samla Davis saman bandet sitt for ei øving, ei veke før den planlagde innspelinga. I tillegg til bandet på fem mann, fekk dei med seg Zawinul, McLaughlin, Larry Young, Lenny White, Don Alias, Juma Santos og Bennie Maupin.^[10] Davis hadde skrive enkle akkordlinjer, først for tre piano, som han utvida til ei skisess for ein større komposisjon. Han presenterte gruppa med somme «musikalske skisser» og sa at dei kunne spele kva som helst så lenge dei heldt seg til den valde akkorden.^[12] Davis hadde ikkje arrangert kvart stykke fordi han var usikker på retninga albumet skulle ta, og det som vart produsert kom frå improvisasjonar, «ikkje noko førarrangert skit.»^[13]

Davis booka Columbia's Studio B i New York City frå 19. til 21. august 1969.^[10] Innspelinga den 19. august byrja kl. 10 og bandet prøvde seg først på «Bitches Brew». Alle sat i ein halvsirkel med Davis og Shorter i midten. Lenny White fortalte: «Det var som eit orkester, og Miles var dirigenten. Me hadde hovudtelefonar på. Me måtte kunne høyre kvarandre. Det var ingen gjester på denne innspelinga. Ingen fotografi var lov. Men det var ein gjest som ingen snakka om, Max Roach. Alt var spelt inn på direkten, ingen ekstra lydspor vart lagt til. Kl. 10 til 01 i tre dagar.»^[14]

Spora vart spelte inn i seksjonar, som var vanleg for Davis-innspelingane på denne tida.^[10] Davis gav nokre få instruksjonar, eit tempo, eit par akkordar eller eit hint om ein melodi, og føreslo stemning eller tone. Davis likte å arbeide på denne måten og meinte det tvang musikarane til å følgje med på kvarandre og si eiga speling, eller på teikna til Davis, som han kunne endre når som helst. På dei rolege augneblinka på «Bitches Brew», kan ein til dømes høyre røysta til Davis, som gjev instruksjonar til musikarane: knpising med fingrane for å halde tempoet, eller at han seier «Hald det stramt», eller fortalde enkelte når dei skulle byrje å ein solo. Ein kan høyre han sei «John» i løpet av tittelsporet.^[15] «John McLaughlin» og «Sanctuary» vart òg spelt inn 19. august. Mot slutten av denne dagen øvde dei på «Pharaoh's Dance».^[10]

Trass i ryktet hans som ein «cool», melodisk improvisator, var mykje av spelinga til Davis på dette albumet aggressivt og eksplosivt, ofte med kjappe løp som enda opp i det øvre registeret av trompeten. Avslutningssoloen hans på «Miles Runs the Voodoo Down» er særskild verdt å legge merke til med tanke på dette. Davis spelte ikkje på det korte stykke kalla «John McLaughlin».

Det er ikkje kjend kvar tittelen på albumet kom frå, og det er forskjellige teoriar til opphavet.^[16] Somme meiner at han refererer til ei kvinne i livet til Davis som han møtte i 1960-åra.^[16]^[17] Andre meiner at «bitches» kan vere musikarane i seg sjølv. For afroamerikanarar kunne «bitches» stundom vere eit positiv slangord for nokon som var god til noko. Det har òg vore andre forklaringar.^[16]

Det måtte mykje klipping til av den innspelte musikken. Korte seksjonar vart limde saman for å skape lengre stykke og forskjellige effektar vart lagt på innspelingane. Paul Tingen sa:^[18]

«Bitches Brew var òg eit pionerarbeid med å bruke studio som eit musikkinstrument, med haugevis av redigeringar og studioeffektar som ein viktig del av musikken. Miles og produsenten hans, Teo Macero, brukte platestudioet på ein radikalt ny måte, særskild på tittelsporet og opningssporet, «Pharaoh's Dance». Det var mange spesialeffektar, som lydbandsløyfer, lydbandforseinkingar, klangkammer og ekkoeffektar. Gjennom intensiv lydbandredigering, kom Macero opp med mange heiltnye musikalske strukturar som seinare vart etterlikna av bandet på konsertane deira. Macero, som hadde utdanning innan klassisk musikk og truleg var inspirert av 50-tals og 60-tals fransk musique concrète-eksperiment, brukte lydbandredigering til å skape arrangement og komposisjon. «Pharaoh's Dance» inneheld 19 redigeringar - den kjende stopp-start-opninga er heilt konstruert i studio, ved å bruke repeterande sløyfer i somme seksjonar. Seinare på sporet var det fleire mikro-redigeringar, til dømes eit eitt sekund langt fragment som først dukkar opp ved 8:39 og som vert repetert fem gonger mellom 8:54 og 8:59. Tittelsporet inneheld 15 redigeringar, igjen med fleire korte lydbandsløyfer på fem sekund (ved 3:01, 3:07 og 3:12). Derfor er ikkje Bitches Brew berre eit kontroversielt klassiskikar innan musikalsk nyskaping, men det vart kjend som eit pionerarbeid innan studioteknologi.»

Sjølv om Bitches Brew på mange måtar var nyskapande er det kanskje den viktigaste innovasjonen rytmisk ved at det vart nytta to bassistar (den eine spelte bassgitar, den andre kontrabass), to eller tre trommeslagarar, to eller tre elektrisk piano, og ein perkusjonist, som alle spelte samstundes.^[19] Som Paul Tanner, Maurice Gerow og David Megill sa «som rockegrupper, gav Davis rytmeseksjonen ei sentral rolle i ensemblet. Ved at han brukte så store rytmeseksjonar, gav han soloistane vide, men aktive vidder for soloane sine.»^[19]

Tanner, Gerow og Megill forklarte vidare «harmoniane brukt i denne innspelinga flyttar seg særs langsamt og fungerer modalt heller enn den meir tonale måten som er vanleg i jazz.... Dei statiske harmoniane og den felles utsmykkinga til rytmeseksjonen skapar eit særs open arena for improvisasjon. Det musikalske resultatet flyt frå grunnleggjande rockemønster til hard bop-teksturar, og stundom sjølv passasjar som er meir karakteristiske for frijazz.»^[19] Solorøystene ein høyrer mest dominerande på dette albumet er trompet og sopransaksofon, høvesvis av Miles og Wayne Shorter. Bennie Maupin sin bassklarinett er òg dominerande på fire spor.

Bitches Brew kom ut i mars 1970. Det selde godt dei neste fire månadane og nådde 35. plassen på den amerikanske Billboard 200 veka 4. juli 1970. Dette er den høgasteplasseringa til Davis på lista.^[20] 22. september 2003 selde albumet til platina for ein million selde eksemplar i USA.

Kjappe fakta Meldingar, Karakter ...

Lukk

I ei melding for Rolling Stone i 1970 skreiv Langdon Winner at Bitches Brew syner at musikken til Davisgår inn i «venleik, subtilitet og ein prakt», og fann det «så rikt i form og substans at det tillet og oppfordrar til skyhøge fantasiar for lyttaren». Han konkluderte med at albumet ville «vil gje deg meir jo meir du involver deg i albumet».^[29] Village Voice-kritikaren Robert Christgau meinte det var «god musikk som er like mykje jazz som det er rock»,^[30] og kåra det til årets beste jazzalbum og Davis som «årets jazzmann» i avstemminga si for magasinet Jazz & Pop.^[31] Fleire år seinare hadde han mista noko av entusiasmen for albumet og skreiv i Christgau's Record Guide: Rock Albums of the Seventies (1981) at det var «ei strålande bølgje av idear, så mange idear at det etterlet eit noko ufokusert inntrykk». Han konkluderte med at det var «enormt tankevekkande, og aldri mindre enn hyggeleg, men ikkje heilt overtydande. Som er det rock er meint å vere.»^[21]

The Penguin Guide to Jazz kalla Bitches Brew «eit av dei mest merkverdige, kunstnariske uttrykka det siste halve hundreåret. Det har òg mykje feil, ein gigantisk overkropp av sprengande, støyande musikk som absolutt nektar å oppløyse seg sjølv på noko som helst kjend måte.»^[25] I 2003 vart albumert rangert på 94. plassen på lista til Rolling Stone over dei 500 beste albuma gjennom tidene, og i 2012 på 95. plassen.^[32] På den oppdaterte lista deira frå 2020 var albumet flytta opp til 87. plassen. I tillegg til dette er albumet ofte rangert høgt på slike lister innafor ymse sjangrar.^[33] Albumet var òg inkludert i boka 1001 Albums You Must Hear Before You Die.^[34]

Den eksperimentelle jazztrommisen Bobby Previte rekna Bitches Brew for å vere «banebrytande»: «Kor mykje banebrytande musikk høyrer du i dag? Det var musikk som du hadde ei kjensle av at du aldri heilt hadde høyrt før. Det kom frå ein annan stad. Kor mykje av musikken i dag kan du sei det om?»^[35] Thom Yorke, songaren i det engelske rockebandet Radiohead, omtalte albumet som ein inspirasjon i 1997 på albumet deira OK Computer: «Det bygde noko opp og såg det så falle saman. Det er det som er så vakkert ved det. Det var kjernen av det me prøvde å gjere.»^[36] Rock- og jazzmusikaren Donald Fagen kritiserte albumet som «i røynda berre noko Miles hamra ut ... For meg var det berre latterleg og ustemt og dårleg. Eg kunne ikkje lytte til det. Det høyrdest ut som Davis prøvde å lage ei funkplate, og berre plukka ut feil folk. Dei forstod ikkje korleis dei skulle spele funk. Dei var ikkje stødige nok.»^[37]