Arabisk kalligrafi

Arabisk kalligrafi er den kunstferdige utforminga av arabiske bokstavar etter ulike tradisjonar. Det er ein viktig del av islamsk kunst, både direkte i kalligrafiske utgåver av Koranen og indirekte som dekorasjon grunna bildeforbodet i islam. Kalligrafien utvikla seg tidleg i to ulike stilar, den kantete kufiskrifta og den kursive naskhskrifta.

Schriftarten

Namn	Skildring ! Døme
Kufi (Kūfī)	Kufiskrift blir i dag berre brukt til utsmykking. Den eldste kufi-innskrifta finn ein på Klippedomen i Jerusalem.
Dei ses skriftstilane (al-ʾAqlām as-sitta) Dei ses skriftstilane dannar ein kanon av seks kursive skriftformer definert på 900-talet av visiren Ibn Muqla i Bagdad. Han omfattar desse stilane:
Naskī (nasḫ)	Naskh-skrift (tyrkisk nesih) blir framleis brukt til trykt arabisk skrift.
Muhaqqaq (Muḥaqqaq)	Muḥaqqaq er ei bok- og monumentalskrift i storformat. Ho var omtykt av dei egyptiske mamelukkane og ilkhanane fram til 1500-talet.
Rejhan (Raiḥān)	Kleinere, dünnere und feinere Variante der Muhaqqaq
Thuluth (Ṯuluṯ)	Thuluth (tyrkisk sülüs), ein kanselli- og monumentalskrift, var særleg populær i Det osmanske riket.
Tauqi (Tauqīʿ)	Skrift i storformat som særleg blei brukt som kanselliskrift av abbasidane. Liknar thuluth.
Reqa (Riqāʿ)	Mindre variant av tauqi
Taliq (Taʿlīq)	Kanselliskrifta taliq blei utvikla frå tauqi og finst i ein persisk (sjå bilde) og ein osmansk versjon.	Persisk taliq
Nastaliq (Nastaʿlīq)	Bokskrifta nastaliq blei utvikla på 1300-talet og blei på 1400-talet den vanlegaste skrifttypen i Persia.
Sjekaste (Šekaste)	Særleg brukt i Persia som kursiv bokskrift
Maghribi (Maġribī)	Maghribi-Duktus, ei bokskrift, blei brukt på 900-talet i Nordvest-Afrika og al-Andalus.
Diwani (Dīwānī)	Diwani-skrift er den osmanike kanselliskrifta.
Diwani dsjali (Dīwānī ǧalī)	Seinare, dekorativ versjon av osmansk taliq
Ruqʿa	Ruq'a er ei handskrift som oppstod på 1700-talet, hovudsakleg brukt i Mashriq (det nære Austen).
Kvadratkufi	Ei form for kufiskrift. Illustrasjonen viser sure 112 al-Iḫlāṣ frå Koranen. Han byrjar nede til venstre med basmillah og fortset i ein spiral inn mot midten.	Bannai-skrift

• 
  Kalligrafi-insturment
• 
  Proporsjonslære
• 
  Tughraen til Mahmud II av Det osmanske riket

Kjende kalligrafar

• Ibn Muqla, d. 940
• Ibn al-Bawwab (Bawwāb), d. 1022
• Yaqut al-Mustaʿsimi, d. 1298
• Şeyh Hamdullah, 1436–1520
• Ahmed Karahisari, 1468–1556
• Şeyh Hamdullah, d. 1520
• Mir Ali Heravi, d. 1544
• Alireza Abbassi, 1500-1600-talet
• Mir Emad Ghazvini, d. 1615
• Seyyid Kasim Gubari, d. 1625
• Hâfız Osman, 1642–1698
• Mohammad Reza Emami, 1600-talet

Kjelder

• Denne artikkelen bygger på «Arabische Kalligrafie» frå ce, den 16. februar 2018.

Bakgrunnsstoff

Litteratur

• Annemarie Schimmel: Islamic Calligraphy, Leiden 1970
• Ernst Kühnel: Islamische Schriftkunst, Berlin 1942
• Martin Lings: The Qur'ānic Art of Calligraphy an Illumination, London 1976
• Yasin Hamid Safadi: Islamic Calligraphy, London 1978
• Ghazi al-Delaimi: Arabische Kalligraphie für Einsteiger. Alphabete, Anleitungen, Anwendungen. Knaur: München 2006, ISBN 3-426-64224-7, ISBN 978-3-426-64224-5
• Deniz Erduman (Hrsg.): Geschriebene Welten. Arabische Kalligraphie und Literatur im Wandel der Zeit. (anlässlich der gleichnamigen Ausstellung im Museum für Angewandte Kunst, Frankfurt am Main, 7. Oktober 2004 bis 30. Januar 2005; =A written cosmos). DuMont: Köln 2004. ISBN 3-8321-7508-3, ISBN 3-8321-7507-5
• Jürgen Wasim Frembgen (Hrsg.): Die Aura des Alif. Schriftkunst im Islam, zur Ausstellung Staatliches Museum für Völkerkunde München, 2010/2011, Prestel, München ISBN 978-3-7913-5065-3, (Inhaltsangabe (PDF)), bietet moderne Kalligraphien zeitgenössischer Künstler
• Wolfgang Kosack: Islamische Schriftkunst des Kufischen. Geometrisches Kufi in 593 Schriftbeispielen. Deutsch – Kufi – Arabisch. Christoph Brunner, Basel 2014, ISBN 978-3-906206-10-3.

Nettstader

Commons har multimedium som gjeld: Arabisk kalligrafi

• Selections of Arabic, Persian, and Ottoman Calligraphy, Library of Congress