Tidvassbølgje

Tidvassbølgje er eit fenomen som kan finna stad i tronge kanalar, som elvar og sund, med ein viss storleik på tidvasskilnaden, gjerne i samband med springflod. Det medfører at tidevatnet som kjem inn dannar ei eller fleire snøgge bølgjer som typisk har høge, fossande bølgjetoppar.

«Tidvassbølgje» kan også vise til ei bølgje i havet laga av tidvatnet, og til ei flodbølgje.

Tidvassbølgje i Cook Inlet i Alaska.

Tidvassbølgje i Petitcodiac i Canada.

Bølgjene går to til tre gonger snøggare enn vanleg tidvatn, og held fram lengre. Dei har gjerne ei eller fleire tydelege bølgjetoppar som kan bryta, og kan også koma saman med eit tydeleg brus. Store og tydelege tidvassbølgjer er kjende under ulike namn.

Medan dei større tidvassbølgjene kan vera farlege for skipsfart i elva, blir dei også brukt av surfarar og sett på av turistar.

Plassering

Ein finn tidvassbølgjer særleg ved munningen av større floder som Amazonas, Brahmaputra, Indus, Irrawaddy og Qiantang.

I Europa er tidvassbølgjer mindre vanlege, men ein finn dei mellom anna i Garonne og Seinen i Frankrike, Severn og Trent i England, og i den norske Saltstraumen.

Oversyn

Elv	Plassering	Namn	Fart	Høgd
Amazonas	Brasil	pororoca	Opptil 25 km/t	Opptil 4 meter
Araguari	Brasil
Batang Lupar	Malaysia, nær Sri Aman	benak
Daly	Australia, i Northern Territory
Ganges–Brahmaputra	India og Bangladesh
Indus	Pakistan
Mearim	Brasil
Orinoco	Venezuela	macareo	Opptil 21 km/t	Opptil 4 meter
Qiantang	Kina		Opptil 40 km/t	Opptil 9 meter
Seinen	Frankrikre, strekninga mellom Rouen og havet	mascaret eller la barre		Sidan 1960-åra sterkt redusert av mudring.
Petitcodiac	Canada, i Bay of Fundy i New Brunswick			Tidlegare over 2 meter, sterkt redusert av utbygging.
Severn	Storbritannia (Wales og England)			Opptil 2 meter
Shubenacadie	Canada, ved Bay of Fundy i Nova Scotia
Styx	Australia, på Tasmania i Queensland
Trent	Storbritannia, Humber i England	Aegir		Opptil 1,5 meter
Turnagain-armen av Cook Inlet	USA, Alaska.		Opptil 20 km/t	Opptil 2 meter
Vilaine	Frankrike	le mascarin

Kjelder

• Encyclopaedia Britannica
• Delar av denne artikkelen bygger på «Tidal bore» frå Wikipedia på engelsk, den 21. januar 2008.
  • Wikipedia på engelsk oppgav desse kjeldene:
    • Pororoca: surfing the Amazon