X-Men (film)

X-Men is een Amerikaanse sciencefictionfilm uit het jaar 2000 gebaseerd op de strip X-Men van stripuitgever Marvel Comics. Van de strip zijn enkele honderden afleveringen gemaakt. Niet alle personages uit de strip spelen een rol in de film, maar de meeste personages uit de film zijn overgenomen uit de verhalen van Stan Lee en Jack Kirby.

X-Men
(Filmposter op en.wikipedia.org)
Regie	Bryan Singer
Producent	Lauren Shuler Donner Ralph Winter
Scenario	David Hayter
Verhaal	Tom DeSanto Bryan Singer
Gebaseerd op	X-Men van Jack Kirby en Stan Lee
Hoofdrollen	Patrick Stewart Hugh Jackman Ian McKellen Halle Berry Famke Janssen James Marsden Bruce Davison Rebecca Romijn-Stamos Ray Park Anna Paquin
Muziek	Michael Kamen
Montage	Steven Rosenblum Kevin Stitt John Wright
Cinematografie	Newton Thomas Sigel
Productie­bedrijf	Marvel Entertainment Group The Donners' Company Bad Hat Harry Productions
Distributie	20th Century Fox
Première	12 juli 2000 (Ellis Island) 16 augustus 2000 28 september 2000
Genre	sciencefiction / actie
Speelduur	104 minuten
Taal	Engels
Land	Verenigde Staten
Budget	US$ 75 miljoen[1]
Opbrengst	US$ 296 miljoen[2]
Vervolg	X2 (2003)
Kijkwijzer
(en) IMDb-profiel
MovieMeter-profiel
(mul) TMDb-profiel
(en) AllMovie-profiel
Portaal    Film

De film was zeer succesvol en vormde het begin van de X-Men-filmserie.

Verhaal

Leeswaarschuwing: Onderstaande tekst bevat details over de inhoud of de afloop van het verhaal.

De film draait om mutanten (Homo Sapiens Superior); mensen met bijzondere gemuteerde eigenschappen. Zo kan de een gedachten van anderen beïnvloeden (Xavier) en de ander stormen en het weer beïnvloeden (Storm).

Vanwege deze krachten worden mutanten gehaat en gevreesd door “gewone” mensen. Professor Charles Xavier is zo’n mutant. Hij runt een speciale school waar hij mutanten leert met hun krachten om te gaan. Hij wil kosten wat het kost mutanten en mensen in vrede samen laten leven. Hij wordt echter tegengewerkt door zijn oude vriend Magneto. Magneto heeft als kind in een concentratiekamp van de nazi's gezeten, en derhalve met eigen ogen gezien waar rassenhaat toe kan leiden. Vrezend dat mutanten hetzelfde lot zullen ondergaan wil hij dat mutanten de wereld veroveren.

De tienermutant Marie D’Ancanto (bijgenaamd Rogue) loopt weg van huis wanneer ze zelf een mutant blijkt te zijn. Als ze mensen aanraakt, absorbeert ze hun energie. Op die manier bracht ze haar vriend onbewust drie weken in coma. In Canada ontmoet ze Wolverine, een mutant met een adamantium skelet en een zeer sterke genezende kracht, die zijn geld verdient met kooigevechten. De twee maken nader kennis, maar hun ontmoeting wordt verstoord door Sabretooth. Net als hij hen wil afmaken duiken de mutanten Cyclops en Storm op. Ze nemen Wolverine en Rogue mee naar Professor X.

Wanneer Wolverine bijkomt, wordt hij verzorgd door Jean Grey. Hij ontmoet Professor X, en leert over zijn school en zijn team van leerlingen genaamd de X-Men. Jean probeert Wolverine te helpen zijn verleden te herinneren. Ondertussen wordt Senator Kelly ontvoerd door Mystique en Toad. Ze brengen hem naar Magneto, die hem gebruikt om zijn nieuwste wapen te testen: een machine die mensen in mutanten verandert. Kelly weet dankzij deze mutantenkrachten later te ontsnappen.

Vermomd als Iceman overtuigt Mystique Rogue dat iedereen op de school haar haat, wat ertoe leidt dat ze wegloopt. Dit alles is onderdeel van een val van Magneto, die de trein waar Rogue mee reist aanvalt en haar ontvoert. Senator Kelly weet Xaviers school te bereiken en vertelt over Magneto’s wapen. Kort daarna sterft hij echter omdat zijn lichaam zich verzet tegen de onnatuurlijke mutatie. De X-Men ontdekken snel daarna Magneto’s plan. Hij wil Rogue gebruiken om met zijn machine en haar krachten de leiders van 200 landen, die samen zijn gekomen op Ellis Island, te muteren. Via Cerebro, een geavanceerde machine die de kracht van de mutant die hem gebruikt versterkt, ontdekt Jean dat Magneto zijn machine in het Vrijheidsbeeld heeft geplaatst.

Jean, Cyclops, Storm en Wolverine reizen af naar het beeld. Daar komt het tot een gevecht met Toad, Mystique en Sabretooth. Wolverine verwondt Mystique en Storm elektrocuteert Toad, hij overleeft het niet. De vier worden echter gevangen door Magneto. Wolverine weet zichzelf te bevrijden, doodt Sabretooth, en probeert vervolgens de machine van Magneto te vernietigen. Cyclops raakt Magneto met een van zijn optische stralen, waarna Wolverine met succes de machine vernietigt en Rogue redt.

Mystique overleeft haar verwondingen. Omdat niemand weet dat Senator Kelly dood is, neemt ze zijn plaats in en hoopt zo via zijn politieke invloeden het leven voor mutanten gunstiger te maken. Magneto wordt gearresteerd en opgesloten in een speciale plastic gevangenis, waar zijn krachten hem niet zullen helpen. Magneto vertelt Charles echter dat de gevangenis hem niet lang zal tegenhouden en dat het slechts een kwestie van tijd is voordat de oorlog tussen mensen en mutanten losbarst.

Rolverdeling

Acteur	Personage
Jackman, Hugh Hugh Jackman	Logan / Wolverine
Stewart, Patrick Patrick Stewart	Professor Charles Xavier
McKellen, Ian Ian McKellen	Erik Lensherr / Magneto
Janssen, Famke Famke Janssen	Jean Grey
Marsden, James James Marsden	Scott Summers / Cyclops
Berry, Halle Halle Berry	Ororo Munroe / Storm
Paquin, Anna Anna Paquin	Marie D'Ancanto / Rogue
Mane, Tyler Tyler Mane	Sabretooth
Park, Ray Ray Park	Toad
Romijn, Rebecca Rebecca Romijn	Mystique (als Rebecca Romijn-Stamos)
Davison, Bruce Bruce Davison	Senator Kelly
Ashmore, Shawn Shawn Ashmore	Bobby Drake / Iceman
Kay, Sumela Sumela Kay	Kitty Pryde / Shadowcat
Florece, Katrina Katrina Florece	Jubilation Lee / Jubilee
Burton, Alex Alex Burton	John Allerdyce / Pyro (als Alexander Burton)

Achtergrond

Maken van de film

Volgens Joss Whedon, die een van de eerste scenario’s had geschreven, hebben slechts twee delen van zijn scenario het gehaald tot de eindversie: de dialoog tussen Wolverine en Cyclops in het vrijheidsbeeld ("It's me." "Prove it!" "You're a dick.") en die tussen Storm en Toad ("Do you know what happens to a toad when it's struck by lightning? The same thing that happens to everything else."). Whedon was echter teleurgesteld over de manier waarop Halle Berry de tekst bracht.^[3]

Wolverine’s klauwen vereisten een volledige siliconenvorm van Hugh Jackman’s arm, en 700 versies voor Jackman en zijn stuntmannen^[4]

De scène op het treinstation, waar een jongetje lachend naar Cyclops kijkt en Cyclops teruglacht, was eigenlijk niet zo gepland. De jongen was een enorme fan van de X-Men strips, en vooral Cyclops. Bryan Singer was echter dermate tevreden over deze improvisatie dat hij besloot het erin te houden.

De scène waar de X-Men arriveren op Liberty Island, de X-Jet verlaten en over een muur springen om het vrijheidsbeeld te betreden bracht nogal wat problemen met zich mee. Acteurs Berry, Janssen, Marsden en Jackman droegen zulke strakke kostuums, dat ze de sprong vrijwel niet konden maken.

In de film is Wolverine duidelijk niet tevreden over de zwarte kostuums van de X-Men. Cyclops vraagt hem spottend of hij soms liever een geel spandex pak wil. Dit is een referentie naar het kostuum dat Wolverine in de strips draagt.

Zoals in veel Marvel films heeft Stan Lee een cameo in deze film. Hij is een hotdogverkoper op het strand waar Senator Kelly aan land komt na te zijn ontsnapt aan Magneto. George Buza, de acteur die de stem van Beast deed in de X-Men animatieserie, heeft eveneens een cameo in de film. Hij is de vrachtwagenchauffeur die Rogue naar Canada brengt aan het begin van de film.

Een groot deel van de film werd opgenomen op locaties rond Toronto, Ontario en Casa Loma. Voor de scènes met Cerebro werd een ruimte in het lokale CBC gebouw gebruikt.

Reacties en opbrengst

De film was een van de grootste hits van 2000, en bracht wereldwijd meer dan $296 miljoen op. De film wordt dan ook gezien als de voorloper van alle hedendaagse stripboekverfilmingen.

Sommige fans waren niet geheel tevreden met deze eerste film. Vooral de verandering van de kostuums en het personage Rogue waren onderwerpen van kritiek. Ook het feit dat veel X-Men die in de strips grote rollen hadden maar een bijrolletje leken te hebben vergeleken met Wolverine viel niet al te best.

Prijzen en nominaties

Jaar	Prijs	Categorie	Genomineerde(n)	Uitslag
2000	Bogey Award	-	-	Gewonnen
	Sierra Award	beste visuele effecten	-	Genomineerd
2001	Saturn Award	beste acteur	Hugh Jackman	Gewonnen
		Beste kostuums	Louise Mingenbach
		Beste regisseur	Bryan Singer
		Beste sciencefictionfilm	-
		Beste vrouwelijke bijrol	Rebecca Romijn
		Beste scenario	David Hayter
		Beste make-up	Gordon J. Smith, Ann Brodie	Genomineerd
		Beste optreden door een jonge acteur	Anna Paquin
		Beste speciale effecten	Michael L. Fink, Michael J. McAlister, David Prescott, Theresa Ellis
		Beste mannelijke bijrol	Patrick Stewart
	BMI Film Music Award	-	Michael Kamen	Gewonnen
	Blockbuster Entertainment Award	favoriete mannelijke bijrol – sciencefiction	James Marsden	Gewonnen
		favoriete vrouwelijke bijrol – sciencefiction	Rebecca Romijn
		favoriete acteur – sciencefiction	Patrick Stewart	Genomineerd
		favoriete actrice – sciencefiction	Anna Paquin
		Favoriete man – nieuwkomer	Hugh Jackman
		favoriete vrouwelijke bijrol – sciencefiction	Famke Janssen
		Favoriete schurk	Ian McKellen
	CDG Award	Excellence in Costume Design for Film – Contemporary	Louise Mingenbach
	Empire Award	beste regisseur	Bryan Singer	Gewonnen
	Hugo Award	Best Dramatic Presentation	-	Genomineerd
	Blimp Award	favoriete filmactrice	Halle Berry	Genomineerd
	MTV Movie Award	Beste film	-	Genomineerd
		Beste team	Halle Berry, Hugh Jackman, James Marsden,Anna Paquin
		Breakthrough Male Performance	Hugh Jackman
	Golden Reel Award	beste geluidsmontage	John A. Larsen, John Morris, Steve Boeddeker, Craig Berkey	Genomineerd
	PFCS Award	beste make-up	Gordon J. Smith	Genomineerd
	PFS Award	mensenrechten	-	Genomineerd
		vrede	-
	Taurus Award	Best Specialty Stunt	Steven McMichael	Genomineerd
2002	Nebula Award	Beste scenario	Tom DeSanto, Bryan Singer, David Hayter	Genomineerd
2004	Saturn Award	Beste DVD-collectie		Genomineerd

Trivia

• Hugh Jackman is eigenlijk een stuk groter dan Wolverine. Daarom moesten alle acteurs op verhogingen staan om hem kleiner te doen lijken.
• Ray Park en Tyler Mane, die respectievelijk Toad en Sabretooth speelden, tekenden wel een contract voor ten minste nog twee films. Desondanks kwamen ze niet voor in X2 en X-Men: The Last Stand. Of ze nog mee zullen spelen in toekomstige X-Men-film is niet bekend.
• Oorspronkelijk was het de bedoeling dat Toad gedurende de hele film een veiligheidsbril zou dragen, maar hij doet dit alleen tijdens de eerste scène waarin hij meespeelt.
• Natalie Portman kreeg de rol van Jubilee aangeboden. Toen ze weigerde, werd dit personage uit het scenario geschreven.

Zie ook

• X-Men (soundtrack)

Bronnen, noten en/of referenties

1. Box office/business for Ender's Game (2013), IMDB, geraadpleegd op 27 april 2014
2. (en)  X-Men op Box Office Mojo, geraadpleegd op 9 mei 2021
3. Nazzaro, Joe (2002). Writing Science Fiction and Fantasy Television (ISBN 1-84023-383-4)
4. Abel, Kris, Making Wolverine's Claws. CTV (26 oktober 2006). Gearchiveerd op 9 februari 2012.

X-Men-filmserie

X-Men (2000) · X2 (2003) · X-Men: The Last Stand (2006) · X-Men Origins: Wolverine (2009) · First Class (2011) · The Wolverine (2013) · Days of Future Past (2014) · Deadpool (2016) · X-Men: Apocalypse (2016) · Logan (2017) · Deadpool 2 (2018) · X-Men: Dark Phoenix (2019) · The New Mutants (2020)